C19 A20

C19 A20 përmban vizatime nga dhjetë artistë nga Kosova të brezave dhe prejardhjeve të ndryshme kulturore. Libri u zhvillua brenda mureve të shtëpisë. Faza fillestare e përgaditjes së këtij libri ishte realizimi i intervistave së historisë gojore me artistë. Intervistat u zhvilluan në distancë, gjë që kërkonte fleksibilitet dhe përshtatshmëri për të krijuar hapësira besimi ku zhvillohet rrëfimtaria më e mirë e mundshme.

Me identifikimin e temave qendrore të mbylljes, artistët dërguan vizatime bazuar në historitë që ndanë me ne. Artistët, në vitin 2020, në mënyrë kreative iu përgjigjën COVID—19, andaj dhe titulli C19 A20, i ngjan një kodi të fshehtë, një të dhëne që duhet deshifruar dhe pajtuar me të. Vizatimet janë pasqyrime të momenteve intime, por gjithashtu ato duhet të lexohen si dokumente informative historike që përshkruajnë sfidat me të cilat u përballën dhe nëpër të cilat kaluan, por dhe mësimet e nxjerra.

Lexoni rrëfimet e plota të artistëve në sekcionin Historitë të arkivës.

“Mbyllja e njerëzve dhe këto daljet deri në market për me ble gjësende për familje, ta jepte njëfarë ndjesie të një jete tjetër. Si person që e kom përjetu luftën para njëzetë viteve, mbyllja ma ka kujtu afërsinë që ka ndodhë në mes të familjarëve për shkak të rrethanave. Jemi mbledhë gjithmonë edhe kemi vendosë, kemi diskutu, kemi ndejtë, kemi bo humor si mënyrë për me tejkalu vështirësitë e kohës. Mirëpo, pandemia është diçka tjetër, vet fakti që nuk po ke mundësi me u taku me familjarë të tjerë që janë një rreth ma i gjerë, sinjalizon domosdoshmërinë e distancimit fizik.”

Një armik që nuk e sheh nga Artan Hajrullahu

“Kur kom dalë me filmu, ky boshllëk i qytetit pa njerëzit, ka qenë njëfarë prezence e tij shumë dominuese, por në të njejtën kohë shumë, shumë i thatë, ku nuk ka mbetur asnjigjë, njëfarë bote post—apokaliptike. Gjithçka është aty, nuk është e shkatrrume, gjithçka është duke qëndruar e ngrirë në kohë. Është shumë e çuditshme. Periudhën ma të gjatë të jetesës e bëj në Prishtinë, tu e ditë kaosin urban të cilin e jetojmë, pak është e pakonceptushme.”

Qyteti qëndronte i ngrirë në kohë nga Doruntina Kastrati

“Në sferën politike më kujtohet shumë mirë kur ndodhi kjo ramja e Qeverisë Kurti. Isha t’u pi çaj edhe u ndijsha diqysh që nuk mbeti mo kurgjo, veç me vnu çajin në kokë edhe m’i lidhë durtë. Ishte një anije që u pahke që është t’u shku me i mshu ajsbergut, por problemi ishte që s’kishte ma as kohë, as nuk kishte kënd të rrotullimit të timonit të anijes për me kthy kursin, nuk kishte mo! U pahke, por që ishte tragjike edhe ishte një tragjedi që e pahsha në horizont. Si qytetar s’kisha çka me bo shumë, por kjo në një mënyrë e spjegojke ma s’miri këtë lakminë edhe politikën.”

Gjithçka është tashmë këtu nga Driton Selmani

“Nuk e di pse, por në punën teme, në këtë dialog, po du me gjetë njëfarë shprese mrenda. Me zor jom t’u dashtë me lypë atë shpresë. Jom tu e hulumtu, jom tu e lypë, jom tu e lypë, jom tu e lypë edhe tonë kohën po duhna me detyru vetëveten mos me ra, se po e shoh që është depresion global.”

Mënyra e artistës nga Fitore Berisha

“Në vizatim unë provoj vizualisht me i pru elementet e ndryshme me një hapësirë e cila bëhet dhomë, edhe tash gjatë mbylljes veç shkoi me njëfarë niveli meta, meta… Unë isha i mbyllun, gjithkush ishte i mbyllun, por çdo punë që e bojsha dukej sikur jom aq emocionalisht i lidhun me gjendjën edhe po prodhoj prapë punë të dhomave. Në këto dhoma janë shtu elementet, por kom vazhdu në atë rrjedhën që kom qenë.”

Të bëhesh artist i studios nga Meriton Maloku

“Në lagjjen ‘Kolonia’ janë rreth dyqind shpija, dhe komuna e Gjakovës ka dhanë ndihma vetëm për njëzetë shpia, dhe kjo ndihmë ka qenë vetëm një thes me miell. Nuk ka qenë ndonjë ndihmesë e madhe. Kur shkon në atë lagje duhesh me pasë për krejt ose mos me shku hiç. Duhen me u përgatitë dyqind pako, sepse nuk munesh dikuj me i ndihmu, e dikuj tjetër jo. Kjo krijon një situatë shumë më të randë.

Përderisa këtë kohë e kom shfrytëzu me i ndihmu të tjerët, unë e kom anashkalu vetëveten, por nuk pendohem. Vullnetin për me punu e kom pasë. Për ata që kanë pasë kohë, pa marrë parasysh a janë artistë, ka qenë një moment tepër i mirë me u rikthy edhe me mendu ma shumë për veten dhe rreth asaj se çka dojnë me bo në të ardhmen pas pandemisë.”

Secili frikësohet nga e panjohura. Virusi është ende i panjohur nga Mirjeta Qehaja

“Zakonisht më inspirojnë andrrat sepse janë njëfarë reflektimi shumë ma i thellë i përditshmërisë. Në këtë kohë i shihsha andërr hapësirat e fakultetit, po ishin shumë ma ndryshe, do koridore shumë të gjata, i shihsha njerëzit që nuk i kom pa tepër moti. E shihsha nji figurë me dorë të zezë edhe ajo më ka mbetë. Prej asaj periudhe fillova me e vizatu nji figurë me dorë të zezë edhe tash ajo ka vazhdu me qenë pjesë e vizatimeve. Kom pa andrra me dollapa, koridore. Zakonisht m’u përsëritshin motivet. E vërejta që në andrra fillunë m’u zhvillu shumë enterieret.”

Panikë. Panikë. Panikë. nga Renea Begolli

“Kjo nuk është luftë frontale siç e kemi pasë dikur, por luftë psikologjike, luftë me gjetë të vërtetën kush je ti dhe kush jemi ne edhe për me restartu diçka, me shpresë diçka shumë ma të mirë. Kjo është karantina e 2020. Kur të kthehemi ktyne viteve pas pesëmbëdhjetë viteve, njëzetë viteve, ka me na u dukë diçka interesante kjo mbyllje edhe ky krijim edhe kjo botë mrenda shtëpisë tonë. Krejt globin e kemi virtualisht edhe punojmë virtualisht, mendojmë virtualisht edhe mundohemi të jetojmë në këtë mbyllje.”

Syni tash sheh ndryshe nga Zake Prelvukaj

“Temat të cilat i trajtoj në punët e mia janë kryesisht nga jeta. Gjithnjë i shikoj gjërat prej një këndi pozitiv. Punimet e mia janë kryesisht optimiste, dhe kjo puna ime tani nuk mund të jetë optimiste në atë nivel siç ka qenë më herët, pikërisht për arsye se përditshmëria është ashtu si është. Në thelb unë nuk e kam ndryshuar jetën time, por pandemia e ka ndryshuar, i ka ndryshuar temat e jetës të cilat i trajtoj.”

Lirinë që unë e kisha, tani e kam më pak nga Dejan Kitić