Inspirimi jem ma s’shumti osht’ në natyrë. Unë e marrë një fragment nga natyra edhe e përjetoj, e përjetoj me shpirt edhe me zemër, edhe e qes ose në letër ose në material ose në pëlhurë. Ajo për mu osht’ kreyesorja. […] Për shembull, unë i kom ‘Grunajat’. Pse i kom grunajat? Grunajat, populli jonë ka vujt për kafshore goje, ka vujt për kafshore goje. I kom pastaj “Trinat”, trinat. Çka jonë trinat? Trinat jonë mjet i cili gjithëherë bujku i ka përdorë, si me rrafshit tokën […]

Pastaj i kom ‘Xixëllonjat’. Çka o xixëllonja? Xixëllonja osht’ lajmëtari i parë që ka dalë, duku i parë në Kosovë në tokë të bukës. Atëherë e kanë ditë që na jena dalë në bukën e re, qajo osht’ xixëllonja. Ajo me atë feniksin kur bon cik cik {onomatope} ajo tregon që osht’ ardhë kona me korrë dikun. E qito. Tani i kom ‘Lulet e kujtimit’, ai vendi i jem ku kom lindë unë aty në Llukar, ma shumë kom nejt në Prishtinë. Në vendlindje aty osht’ krejt me lule, lulebore, lule thishte, lule vjollce. Po çfarë ere ka lule vjollce, po osht’ diçka e pabesueshme, sikurse m’u konë nifarë ere e ni parfimi.

Tajar Zavalani që e ka përkthy atë [‘Nënën’ e Maksim Gorkit], ai e pa se çka është komunizmi dul mandej e majke Radio Londrën. E nana ime u mytke tu e ndigju, ‘Po bjen sot komunizmi, po bjen nesër komunizmi’. Qysh njeriu nga njëri skaj shkon në skajin tjetër. Kur jemi kthy ne në Gjakovë…   neve na konfiskun krejt pasuninë edhe baba, baba, baba nuk, baba iki dulë, ai nuk… ai ka mendu që do të pshton në Gjakovë, nuk do të ketë nevojë me lonë familjen. Prej Fadil Hoxhës e deri te Sahit Bakalli, i ka pasë shokë shkolle edhe ka qenë mësus me ta bashkë nëpër Malësi të Gjakovës. 

Po u takum me Sahit Bakallin, përpara se me u taku me këta… edhe i thotë Sahit Bakalli, ‘Shihe Shaban, ti sonte nuk guxon me të nxonë nata në Gjakovë. Ne nuk mujmë me të pshtu prej sërbëve edhe prej malazezëve, se je nipi i Jakup Ferrit, i Hasan Ferrit, vëllau i Riza Ferrit, i Shemsi Ferrit që kanë udhëheqë luftën kundër partizanëve edhe vet je konë me ta. Por ti duhet me dalë me shku në Shipri, në Tropojë, ku ke qenë mësus, ku i ki miqtë tu atje se je i martum edhe kalon kjo furtunë dhe pshton disi’. Edhe e përcjellë e qet nga qyteti e shkon baba anej dhe ne mbesim. 

[…] njeriu kajhere, kur osht’ i vetmum, vetëm a osht’ nji njeri që i dinë dy fjalë shqip i duket si me pasë vëlla. Ai i thojke motër nanës edhe kjo vëlla, e nuk ishin as të njëjtit katun, as të njëtit qytet po të Malësisë të Gjakovës. Pashkë, daja Peshk i thojsha une. Edhe ka qenë njeri pa shkollë, po e pike duhanin si aristokrat – qashtu më dukej mua atëherë – me nji cigarllëk. Edhe ja çojke nana me ia shitë ato tesha, ato në vek çka bojke nana edhe ai ja lshojke nji grusht rrena nanës, ‘Zoja Hatixhe, kom dëgju prom Radio Londrën thanë qishtu, komunizmit s’ka me i nxonë java tap-rrap’. Dhe nona me atë rrenë e kalojke javën. Atëherë vike e hanja tjetër opet ja lshojke naj rrenë edhe kalun vitet e ne u rritëm.

A din, shumë, nuk e di çka kanë ba, shumë jonë end me gjana. Maqina për shembull ka shku poshtë, nji shporet i vjetër ka ardhë të unë naltë, a din, s’di si i kanë bajtë ato, ato gjana. Shumë ç’rregullim ka qenë ndërtesa, banesat e shprazta, pa kurgjo mrenda. Veç fotografitë nuk i kanë prekë, edhe disa dokumente kështu. Se ajo ka qenë megjithëatë ndërtesë.

E një, një banore aty, ajo ka qenë dallmatine, ma e vjetër, s’kanë pasë ku me shku, edhe ka qenë aty. Tregonte se kamionin gjithmonë e kanë afru deri te hymja, për mos me pa çka po marrin, çka po ngarkojnë. Kasetat, kemi pasë na shumë video kaseta, po krejt muzike serioze, t’inçizume, t’ndryshme. Bashkëshorti ka qenë shumë i dhanun mas muzikës klasike e inçizojke instrumentist, e orkestra, e t’ndryshme. Ato i kemi gjetë n’hymje tjetër. Domethanë gana t’pakuptimta kanë ndodhë, nuk e di, nuk e di.

Po interesant ishte se si po i kujtohej njeriut krejt çka ka pasë, tash kështu shumë herë mendon njeriu se nuk din çka ka, po kur po t’mungojshin… Ka qenë pak qesharake. E pata bo listën çka po mungon krejt, se e disha dollapat si i kom pasë. E vetëm notat, notat, kangët e mija e kështu, i pata, i pata hudhë mbrapa dollapit, aty ka pasë njëfarë shprazëti por nuk shkonte poshtë, e qaty i kom gjetë.

Unë i thashë, ‘Kom ardhë me paraqitë një temë që nuk ekziston: Estetika bizantine’. Ai menjiherë kceu prej karrigës, tha, ‘Kush t’ka dezinformu ashtu? Qysh nuk ekziston?’ (Qeshë) ‘Mirë’, thashë unë. Tha, ‘Boma nji, nji koncept’. Unë pata nisë me lexu edhe ma herët do sene. Kur ia pruna atë draftin, ka qenë nja dy-tri tema kështu me tema që po du me i realizu. Edhe i kqyri tha, ‘Po, ti po don me bo libër’ (qeshë). Thashë, ‘Jo, jo veç qeshtu…’ Tha, ‘Mirë, vazhdo!’

[…] Edhe njëfarë dore dojsha me u bo bizantolog, me e mësu greqishtën e vjetër. Kom pasë fillu me mësu do kurse atje, por veç atëherë gati patëm hy në vitet e ‘80-ta, u ndërru edhe situata në Jugosllavi, edhe statusi im si me…. Në vitin ‘78 u pata punësu edhe në Fakultetin Filologjik në Beograd, dega e Albanologjisë. Tash, a din, të gjithëve na kapi pak edhe politika edhe këto sene edhe nuk më dukej më interesant me u marrë me atë, a din. Edhe pse kom pasë gjithmonë ide me kry atë, me botu atë punimin, me punu edhe pak. Vetëm pas 20 vjetëve, domethonë 1999 e kom botu qatë vëllimin e parë në shqip të ‘Estetikës Bizantine’.

Atëhere bëhej tollovi e madhe [në] këto kinematë që kemi pasë. Domethanë, Kinema Rinia, Kinema Vllaznimi dhe Kinema e Armatës Popullore, APJ që quhej […] Kinemaja ‘Vllaznimi’ ka qenë te ABC-ja që osht’ sot. Kinema ‘Rinia’ osht’ këtu përballë këtu {tregon me dorë nga dritarja}, përballë Qafës. Ndërsa APJ ku ishte UNMIK-u. Edhe tash m’duket e kanë rihapë. Rastësisht qëllova një ditë kur pashë disa njerëz aty dhe m’erdhi mirë. E mbaj n’mend shumë mirë dhe atë kinema. Dhe mbaheshin nganjëherë… na çonin edhe koncerte të ndryshme frymore, të instrumenteve… edhe shfaqje të ndryshme teatrale. E kam ndjekë edhe si fëmijë teatrin. E kam dashur shumë.[…] Krijimet më të mira domethanë botërore vinin. N’atë kohë ka qenë interesante ato aventurat e indianëve. ‘Vinetu’ [Winnetou] për shembull ka qenë. ‘Vinetu’ le që e kem përcjellë n’film, po ka qenë edhe një adaptim teatral. Po mbaj n’mend edhe një diçka shumë interesante të asaj periudhe. Bie fjala kur kam kalu një ditë qytetit edhe kam pa një reklamë, shfaqet ‘Tartufi’ në vitin 1962, unë kom qenë njëmbëdhjetë vjeç atëherë. Shkoj blej biletën edhe kom shku e kom pa shfaqjen. Dhe m’ka interesu domethanë ‘Tartufi’ i Molierit, shekulli i XVII, mesi i shekullit të 17… Ato flokët e gjata {prekë flokët e tij} domethanë të atyre aristokracisë franqeze. Edhe për mu ishte një botë krejt e re, shumë interesante. Ndoshta është edhe periudha edhe e Beatles dhe unë kam kriju njëfar lloj adhurimi ndaj flokëve të gjata dhe nga ajo kohë unë i kam flokët e gjata (buzeqeshë).