…e kom përjetu kur i kanë marrë jahuditë atë natë, kur i kanë mledhë, se unë kom qenë n’shpi. Nji axhë i imi çdo t’hane vinte këtu për pazar t’martën, e t’mërkuren n’mëngjes shkonte në Gjakovë. Ishte edhe ai axha atë natë kur papritmas dera, ka qenë një derë me çekiç, vijnë i mshojnë çekiç, dë, dë, dë {onomatope}, s’e harroj edhe sot. Tani, po, bim… bom, bom bom {onomatope} e rrëzojnë derën, edhe hijnë.

Kur hijnë aty në korridor, axha doli përjashta, ata i thanë, “Hin mrena!” Ata ishin SS shqiptarë në të vërtetë, ai regjimenti [Skanderbeg]… E i murrën jahuditë krejt, metë shpija bosh, n’pizhama si kanë qenë njiashtu i kanë marrë. Metëm, ishte trishtim i madh ajo.

Mas Luftës Dytë Botërore kemi jetu në ni shtet sekular, edhe tash jemi shtet sekular, por pjesa dërmuse e njerëzve kanë qenë ateistë. Çka e di une për religjionin? E di prej nonës në shpi. Kur kanë qenë festat hebreje, nona na tregojke, përgatitke çka duhet me përgatit për atë ditë, por [kjo ishte] në kuadër të familjes. Bie fjala, kur kemi pasë festën e passoverit, nona ime gjithmonë kur bojke oriz me pulat ma jepke kambën e pulës, por për passover vetëm krahun më jepke sepse sipas adetit hebrejve duhet fmija me mësu me fluturu. U ankojsha unë, ‘Bre mami kështu… a s’bon [kambën]?’

Në këtë intervistë, Adem Pajaziti rrëfen për babain e tij, Shabanin, i cili kishte përjetuar një nga ngjarjet më të errëta të dhunës partizane në fund marsin e vitit 1945, shumë kohë pas çlirimit të Kosovës nga okupimi gjerman. Ky është rrëfimi për rekrutimin e dhunshëm të mijëra shqiptarëve nga Kosova; për marshimin e tyre të pashpresë nëpër malet e bregdetit malazez; për torturat e përjetuara gjatë  atij marshimi; si dhe për vrasjen masive pas arritjes së  tyre në  Tivar. Para vdekjes, Shabani i kishte dhënë  një intervistë  djalit të  tij, të cilën mund t’a gjeni këtu. […] Interesant se lufta i lidhë njerëzit shumë. N’fshat tonin kanë qenë dhjetë n’qat’, të gjithë kanë mbijetu. Dhe ata disa kanë migru, kanë dalë nëpër tjera, po mendoj n’tjera qytete mrena Kosovës. Por ata që kanë qenë aty janë shoqëru mes veti dhe e kanë pasë ni afërsi, dhe çdo herë i kanë thanë njani-tjetrit si shok i luftës, nuk i ka thanë n’emën po shok i luftës, ‘Ky shoku i luftës, shoku i luftës’. Po asnihere kur janë ba t’gjithë s’bashku, edhe nëse kem pasë iniciativë, ose kem ba përpjekje me i shti me spjegu, as nuk kanë dashtë asnihere me e spjegu. Individualisht e spjegojshin, e tregojshin si ka ndodhë; kur ishin s’bashku nuk dojshin fare, edhe thojshin, ‘A na keni marrë me na gjyku këtu për këtë rast, a çka po doni? S’e shpjegojmë, s’e tregojmë fare!’

Fshati si fshat i joni tash jonë bo pak ma shumë ushtarë, po unë kisha me vepru’ si t’isha pytë unë, t’isha kanë faktor… i gjithë populli shqiptar u kanë n’luftë, të gjithë janë veteranë t’luftës, për mu po flas. Jo me dallu’ tash kshtu, mu s’po m’pëlqen kështu. Pse edhe nana që e ka dhonë bukën, edhe ajo që i ka strehu’ fminë, edhe njeriu që s’u nda prej familjes t’vet, edhe njeriu e ka ditë që po vrahet edhe s’ka hekë dorë nga ajo, se populli shqiptar u kanë shumë i vogël dhe jonë bo shumë ushtarë. Po ma mirë u kanë si n’Francë të gjithë me i bo ushtarë, me i bo veteranë t’luftës po flas, veteranë. Se sistemi jugosllav u kanë shumë i keq, po edhe ni gru n’rast se ja ka la dikujt do kpuca, ja ni parë qorapa e kanë shkru’ që e ka nihmu’ ushtrinë. Shqiptarët tonë kanë punu’ për luftën, prej akademikut deri te bujku.

Mirëpo, t’u shku te kojshia, kojshia e kishte nji djalë ma t’madh se une për njo katër-pesë vjet, ‘Hajde’, thotë, ‘t’shkojmë na t’mshifemi’. Ku mu fshehë? Ata kishin kuaj. E si të tillë kishin plehme me bari t’thatë si i thonë sanë, aty thotë, ‘Hajde t’shkojmë t’hypim n’plehme e t’hijmë n’sanë’. ‘Mirë!’, unë ma i ri se ai. As nona s’e dinte as kërkush s’e dinte. U çumë, hypëm n’plehme. Ai hyni në nji qosh në nji kand e asaj dhomës, nxurrë bari edhe hyni, n’kambë ashtu, u mshef, do bari e qiti përmi {tregon me dorë sipër kokës}. Unë ato s’mujsha me e bo se isha ma i ri se ai. Mledha pak sane, e qita aty, u shtrina, e mlova kokën me sanë, komtë m’kanë metë përjashta. Kur kanë hy këta për me lypë dikenin s’kanë gjetë atje n’plehme ashtu. M’gjetën mu, po m’ngrehin për komësh. M’murrën mu, m’nxurrën prej atyhit edhe m’qitën n’oborr… n’oborr jo, po n’rrugë. N’stomp të atij përronit kanë pushkatu shumë njerëz, edhe aty ishin nja shtatë a tetë pleqë t’lagjes t’lidhun. I njifsha unë ata se ishin t’lagjes. Edhe mu m’lidhën me ata pleqë për pushaktim. Tre vetë na rujshin me automata t’rusit asi… mitroloz që lëshohet n’tokë me tri kamë. Edhe, ishin të armatosur deri n’dhamë. […] Kanë vra çka kanë vra, edhe neve na erdh reni me na vra. Mirëpo, si t’lidhun ashtu mas shpinës tonë, te ura te asaj përrockës, po vijnë partizanët e Shaban Haxhisë. Edhe ata me armë, ‘Mo luj, mo luj, mo luj!’ Po piskasin. Këta i çunë durtë te nalte, ‘Mo luj, mo luj’!. I çunë durtë te nalte. Na kthymë me kqyrë edhe ata petokrakat i kishin, tash qysh m’i besu. Po, nejse deri sa folën shqip, kishim shpresa. Kur erdhën aty, ‘Çka jonë këta?’, ‘Armiqë’, neprijatelj i thojshin ata, armiqë, armiqë. […] Ai ma mshoi n’krah {i mëshon shpatullës} edhe m’çoi, se unë kom qenë pak i dobët pak prej shnetit. M’çoi pak te nalte, tha, ‘Edhe ky fëmi, armik a?’ Kishte një pistole n’dorë, te tretë i vrajti pa bo zo, ata që na pritshin neve.