Më kujtohet atëherë më duket në fund të ‘60-tave kur u ndërtua Shtëpia e Kulturës. Dhe e kemi fituar një sallë të kinemasë dhe pastaj ajo ka qenë, ka qenë ideja që ne mund ta shikojmë Din Martinin apo jo dhe disa filma me kauboj dhe kështu. Pastaj e kemi pasur më të lehtë dhe më simpatike. Çdo të diel mblidheshim në atë Shtëpi. Kanë qenë ato ballot kombëtare, vallzimet, muzika e gjallë. Normalisht të cilën e kemi bërë vet, e kemi financuar dhe kështu me radhë.
Më kujtohet rasti kur nuk kishim para për të blerë më shumë kitare, më shumë daulle, më shumë instrumente që do të na lehtësonin dhe përmirësonin kualitetin e atyre ballove. Dhe pastaj nëse mund të shprehem ashtu i mërzisnim ata njerëzit në komunë na jepni investoni pak në rini. ‘Jepni investoni, na nevojiten më shumë para, për atë për këtë’. Kështu që më kujtohet sa herë që kishim momente të tilla e na jepnin pak para dhe pastaj ne mblidhnim dhe më kujtohet se atëherë e kemi formuar orkestrën.
Më shumë është luajtur romanca e lehtë vendore, këngët e vjetra qytetare të bukura. E për besë i pranishëm ka qenë edhe Tom Jones, kanë qenë të pranishëm edhe Beatles. Kështu që kemi luajtur edhe njërën edhe tjetrën. Fatkeqësisht shumë pak kemi… ose nuk i kemi ditur apo ku ta di unë… Këngë popullore kemi pasur shumë pak, më shumë jemi orientuar në atë muzikën e cila ka qenë më moderne në atë kohë. Janë ato, për shembull Misha Kovaç apo ku ta di unë Jevremoviqi. Madje edhe disa këngë tona të vjetra prizrenase, dhe kështu me radhë.
Historia e vendbanimit të Janjevës lidhet me traditën minerare të Novobërdës dhe Kopaonikut, të cilat kishin depozita të plumbit dhe argjendit që nxitën zhvillimin dhe rritjen ekonomike. Historia e komunitetit kroat në Kosovë daton që nga shekulli i XII-të. Edhe pse minierat janë mbyllur që nga shekulli i XVI-të, ky komunitet vazhdoi të gjejë domethënie dhe arsye për të mbetur aty. E lidhur me qendrat tregtare rajonale, arkitektura e Janjevës përbëhet nga një përzierje e vendbanimeve osmane dhe shtëpive Austo-Hungareze. Duke realizuar intervista të historisë gojore me pjesëtarë të komuniteteve të ndryshme, ne përpiqemi të rrisim kuptueshmërinë e identitetit kulturor dhe ekonomik të vendbanimit të Janjevës.
Projekti i Janjevës është pjesë e projektit „Dialogu ndërmjet komuniteteve përmes ruajtjes gjithëpërfshirëse të trashëgimisë kulturore” i financuar nga Instrumenti i Bashkimit Evropian që kontribuon për Paqe dhe Stabilitet (IcSP) dhe zbatuar nga Programi për Zhvilim i Kombeve të Bashkuara (UNDP) në Kosovë.
Dragutin Ivanoviq
KomercialistOllga Guciq
PedagogeShumë jemi shoqëruar, ka qenë me të vërtetë, kanë pasur edhe dasma edhe pagëzime dhe e gjithë kjo ka qenë një gëzim i veçantë. Përgaditesh nga një festë në tjetrën. Gjithmonë, rrugët kanë qenë gjithmonë të pastërta, çdo të shtunë, çdo njëri ka pastruar para shtëpisë së vet. Kanë kënduar, nuk e di. Çdo të dielë ka qenë korzoja e cila ka qenë kodra mbi Janjevë – Gllama. Pasdite aty kanë qenë vetëm të rinjtë. E kemi pasur atë Shëngjergjin poashtu edhe aty kanë qenë përgaditjet e veçanta për Shënjgjergj. Tek ne nata e Shëngjergjit, ka qenë rifana që zakonisht e ka përgaditur vajza që ka qenë e fejuar dhe i ka ftuar shoqet e veta dhe gjithë këtë, familjen e saj.
Omer Shkrijeli
MjekPo e tregoj një anekdotë nga ajo kohë. Aty kanë shkuar kamionët pas kamionëve, aty për shembull është shtëpia e atyre kroatëve që tani janë më të fuqishmit, të cilët kanë mbetur, është lart diku dyqind metra që këtu e deri te posta kanë qenë të renditur kamionët dhe i ngarkonin. Ka qenë shpërngulje masive, unë ashtu, vështirë tejkalohet ajo, për atë që nuk është janjevas. Dhe tani, po vjen një grua e moshuar në vizitë dhe ashtu, si zakonisht, nuk ka ndonjë vështirësi të veçantë.
Dhe unë i thashë, ‘Gjyshe, në çka po ankohesh, çka po të dhemb?’ Thotë, ‘Po më dhembin kamionët’. Thashë, ‘Të gjithëve na dhemb’. Do të thotë ka qenë, ka qenë atëherë edhe ajo diagnoza, po më dhembin kamionët. Dhemb me të vërtetë, kjo shkonte, kjo shkonte, vetëm qëndroni në mbrëmje me ta, pini, shoqëroheni, nesër e shihni që nuk janë aty. Sepse vendimet janë marrë mbrenda natës. Thonë ata sot, ‘Nuk dojmë, neve nuk na nevojitet të shkojmë’. Dhe pastaj, ndodh diçka brenda natës, me siguri shkon një fqinj, shkon tjetri, pse të mbes unë, po shkoj edhe unë. Dhe kështu…
Lubica Karamatiq
Amvise‘Pyetne Lubën a do të martohet për mua, të ik për mua, ajo e varfër, unë i varfër’. Nuk kemi asgjë, i varfër deri në fund. Dhe ata vijnë, më pyesin dhe tani unë nuk di se çfarë të bëj, nuk di çfarë të bëj dhe fund. Babai shumë pijanec, ai do të më vras, edhe mua edhe atë do të na vras të gjithëve. Dhe unë, kalon diku një muaj apo sa kalojnë, prapë i pyet, ‘A dëshiron ajo, çka, si do ja bëj, a do të vij tek unë? Nuk kemi asgjë, unë i varfër, ajo e varfër, asgjë nuk kemi!’ Dhe u kry puna. Dhe asgjë, unë marr vendim, gjyshja më thotë, ‘Më mirë shko, sa duron rrahje prej babait, më mirë nisu, çfarë të jep Zoti. Do të ketë për bukë do të sjell, të kalosh ashtu’. Kështu ka qenë dhe unë e dëgjova gjyshën time. Kjo, shumë e mirë ka qenë, i jam dhimbsur shumë. Dhe unë i dërgoj fjalë, nëpërmjet atyre që i ka dërguar te unë. Dhe unë i dërgoj fjalë, ‘Hajt po vi te ti.’
