Urban Memoryscapes është projekt ndërdisiplinar i zhvilluar në bashkëpunim me Fondacionin Lumbardhi. Projekti përfshiu hulutmimin, arkivimin dhe strategjitë ekspozuese me fokus në historinë shoqërore, kulturore dhe ekonomike të Prizrenit në pjesën e dytë të shekullit XX. Përmes këtij projekti, dhjetë pjesëmarrës krijuan aftësi për të dokumentuar të kaluarën dhe të ndërveprojnë me të dhënat e mbledhura për ta formuar një arkiv digjital, një ekspozitë online dhe offline, një publikim dhe mbi të gjitha njohuri për komunitetet e tyre, duke qenë të përfshirë në një proces të të mësuarit rreth një periudhe kritike që ka qenë formative për identitetin kulturor dhe urban të qytetit të Prizrenit dhe banorëve të tij.

Ky projekt është mundësuar me mbështetjen e Fondit Kulturor Franko-Gjerman dhe ambasadës Franceze dhe Gjermane.

İSKENDER MUZBEG

Avokat

Në vitin 1968 u regjistrova në Fakultetin Juridik në Prishtinë. Disa muaj më vonë, në prill të vitit 1969, në Prishtinë filloi të dilte gazeta Tan, dhe më ftuan në këtë gazetë. Në fakt është bërë një shpallje, një konkurs, kam marrë pjesë në atë konkurs dhe jam pranuar. Kështu filluam të përgatisim numrin e parë të Tan-it. Ishte Safet Breka nga Prishtina, ishte Enver Baki… unë isha nga Prizreni, ishte shoku im Bayram İbrahim, i cili po ashtu ka mbaruar shkollën Normale. Ai është poet dhe tani jeton në Prishtinë. Ishte Müberra Tune nga Mitrovica. Dhe ne katër-pesë veta kemi marrë vendim për botimin e Tan-it me lejen e organeve përkatëse dhe filluam të përgatisim numrin e parë. 

Mbaj në mend që i dhanë një vend Tan-it, ishte një vend komplet bosh. Dy tavolina erdhën me një kamion dhe ato i vendosëm diku. Makinë shkrimi nuk kishte, sepse e dini që gjuha turke i ka shkronjat ö dhe ü, janë shkronja më ndryshe. Nuk kishte makinë shkrimi. Drejtori i Tan-it, Süleyman Brima e kishte një makinë shkrimi, ai e solli. Si dhe në atë hapjen e Tan-it një makinë shkrimi e kishte edhe Süreyya Yusuf. […] Nga 1 prilli deri më 1 maj, doli numri i parë i Tan-it. Aty është shkrimi im në faqen e parë të numrit të parë.

Veton Nurkollari

Drejtor Artistik i DokuFest

… për secilin dokument të asaj kohe e që dallon prej sot është dashtë me pasë nji fotografi edhe për letërnjoftim, edhe për pasaportë, edhe për leje të vozitjes edhe për libreza të ndryshme. Autoritetet e atëhershme kanë kërkuar fotografi edhe fotografitë të vetmit që kanë mujt me bo kanë qenë fotografët. Për atë pjesë të them kështu, kryesore e punës të nji fotografi të asaj kohe kanë qenë fotografitë e dokumenteve nji, edhe fotografitë për kujtesë. E tash kujtimi ka mujt me qenë fotografi familjare, fotografi të themi për dy, për një çift, për martesë, para martesës, {numëron në gishta} mas martesës, fotografi gjatë martesës, fotografi me, me rroba të martesës ta qujmë, kësi lloj fotografi. Shumicën e rasteve fotografi për memorje, për kujtim, për për ta imortalizu ta quaj momentin. Domethanë, njerëzit kanë pasë qef edhe dëshirë me u fotografu për, për me majtë në kujtesë nji moment edhe shumë pak kanë ekzistu, gati kanë qenë inekzistente video-kamerat, edhe i vetmi mjet për me majtë në mend, me bo kujtesë kanë qenë fotografitë.

Luan Koçbashliu

Arkeolog

… shumica nuk e dijnë shpirtin e Prizrenit ku osht’, shumica. Ndoshta po them pak ma ndryshe si lokalist, shpirti i Prizrenit është te prizenasi. Prizrenin mundesh me degradu, me devastu do të thotë totalisht, por shpirtin e Prizrenit jo. Shpirti i Prizrenit është çdokund, në çdo pjesë, sepse falë pozitës gjeografike dhe kushteve klimatike të cilat i ka pasë… rastësisht nuk janë vendosë këtu stacionet rrugore edhe vendbanimet e periudhave të ndryshme, ka qenë vend me strategji […] Kalaja e Prizrenit është që nga Periudha e Bronzit. Kur i kemi bo gërmimet në 2004 në bashkëpunim me Institutin Arkeologjik këtu të Tiranës për herë të parë u bashkun arkeologët shqiptarë, pastaj kemi fillu së bashku. Megjithatë, ata vijshin te na, e na te ata jo (qesh). Pak ma ndryshe ka qenë edhe kemi hasë bile te hyrja e Kalasë, menjëherë djathtas aty në shtresën e Periudhës së Bronzit.

Luljeta Çeku

Regjisore e teatrit

Jetën kulturore e kanë përmbush edhe këto shoqëritë kulturo-artisitke që kanë qenë në qytet të gjitha kombeve, kombësive si u qujshin atëherë, dhe unë paralel me teatrin kam qenë edhe anëtare e shoqërisë “Agimi”, dhe koncertet e tyre kanë qenë herë pas here, jo shumë shpesh po kanë qenë mjaft të mira, të suksesshme dhe edhe përvoja në atë shoqëri për mu ka qenë një eksperiencë e madhe. […] E unë kam pasë fatin që si 15, 16 vjeçe të shkoj në Gjermani me shoqërinë “Agimi” për shembull. Ajo ka qenë një gja shumë e bukur, se qyteti i Prizrenit me qytetin e Bingenit kanë qenë të vëllezëruar sikur që vazhdon tradita dhe sot.

Domethënë, ata e kanë atë “Bingen Fest” se e kanë pasë bashkëpunimin me, me “Progresin” e Prizrenit, domethanë prodhusit e venës që është në Krushë, Krushën e Madhe edhe me Rahovecin. Kështu që, unë kam qenë dhe për herë të parë me aeroplan kam fluturu si 16 vjeçe, në atë kohë ka qenë diçka e rrallë dhe jo e zakonshme. Të njejtin udhëtim e kemi përsëritë edhe njëherë mas dy viteve dhe me shoqërinë “Agimi” kam qenë edhe në festivalin në Turqi, në Itali edhe në shumë vende të tjera të Jugosllavisë. Kemi qenë edhe pjesëmarrës të olimpiadës në Sarajevë, unë kom udhëheqë koncertin e shoqnisë. Kemi qenë të ftuar për olimpiadë, në vitin 1984. […]

Ajo ka qenë kënaqësi e posaçme për të gjithë, sepse ajo rini edhe prindërit e tyre nuk kishin mundësi, jo gjithë prindërit që ata fëmijë të shkojnë diku, të shohin një vend tjetër. Dhe ajo ka qenë ai satisfaksioni ose shpërblimi që e merrshin edhe natyrisht u shpërblejshin me diplomë, me diçka, me ndonjë mirënjohje për rolin që e kishin aty dhe ajo ishte kënaqësia e tyne.

Fetije Kasemi

Veterane e arsimit

Për çdo vit kemi shkuar në Maqedoni ne Ohër ose në Dibër, ose në ndonjë vend tjetër për të parë dallimet e gjuhës, se te ne flasim ndryshe te ata ndryshe, atje kemi folë gegnisht ne. Pastaj më 72-tën çak, u bë të flasim në gjuhë të unisuar, rëndë ka qenë për ne, aq më rëndë për nxënës, tejet më rëndë  për prindër, se diçka nifarë shtese, prapashtese…po që reagonin, ‘Tregona, tregona si duhet’. E menzi qe u adaptuam, pas disa vitesh mandej na u duk krejt normale. Të folurit tanë ende e flas kudo që shkoj zyrtarisht, ende flas ne gjuhë të unisuar, nuk mund të flas gegnish.

Fikret Menekshe

Lustrues këpucësh

Sepse ne romët tanë, kemi shumë dituri. Një muzikë të njejtë nuk mund ta luajë një turk, nuk mund ta luajë një serb, nuk mund ta luajë një shqiptar. Do të thotë ne kemi shumë njohuri, ne romët, për atë edhe na marrin ne, shembull çka do e merr një turk, ai mund ta marrë turkun por turku nuk mund të luajë ashtu si unë, apo të luajë në klarinet, turku nuk mund të luajë njëjtë. Ai mund të luajë pak, por nuk është ajo çfarë duhet. Ja kjo është…

Mehmet Galushi

Veteran i arsimit

E kom ni vetvetin shumë të sigurtë kushtet jonë konë shumë t’mira, pastërtia u konë në nivel, pengesa nëpërmes shoqnies s’kom pasë, kem pasë komunitete të ndryshme: boshnjakë, serbë, shqiptarë, turq, po kemi kalu shumë mirë, një jetesë bashkarisht e kemi pasë. Po sidomos une në atë repart ku kom punu i vetmi jom konë i komunitet rom po apet po thom osht’ ni fjali, ‘Njeri qysh ta bon veten edhe gjindet në atë rrethinë’. Po une s’kom ni as aty as n’shkollë, edhe në fillore edhe n’shkollë t’mesme edhe shkollën e lartë i vetmi jom konë i komunitetit rom në klasë po kurrë s’e kom ni vetin keq, e as shoqnia s’ka ni vetin keq qe kanë pasë në rreth të vetin një rom. Kemi kalu shumë mirë në atë kohë… para se me krisë kjo lufta atëherë ka pasë do nënshkrime do marrëveshje që i kanë pasë. S’e di! Shumica e kombësisë shqiptare e braktisën punën jo vetëm nëpër fabrika por edhe nëpër mësime, gjithkun…

Myzejen Hoxha

Biblotekiste

Fëmijë nuk kam pasë. Edhe burri më vdiq, më ka dekë në 82-shin, në fund të dhjetorit, Reshat Isa. Edhe, prej asaj kohe, unë vetëm lexoj, noj herë e marr naj punëdore, punoj, goblena kemi punu edhe punoj prapë kaniherë. […] Shumë, shumë më merr malli. Ani që kam hy në moshë, më merr malli për kolektivin e përparshëm, kemi qenë një kolektiv shumë i mirë… Prapë më merr malli, vij e marr libra, lexoj libra, vij i shoh niherë këta ‘si jeni, a jeni, ku jeni’, edhe më thërrasin, drejtoresha, kur bëhen festa të bibliotekës, gjithmonë.

Fadil Softa

Kimist/Farmacist

E kam pasë Radmilla Rexhepagiqin, ka qenë muslimane, kimiste… Ajo kur spjegojke bashkëdyzimet, molekulat strukturale, disi nuk ka pasë nevojë me mësu në shpi… po aty në mësim e kam marrë aq direkt, aq fort mirë i kam dëgju ligjëratat që kurrë në shpi nuk i kam lexu ato dhe gjithë kam pas 5-she.

Osman Osmani

Inxhinier i tekstilit

Shpesh e përdorim edhe këtë fjalë që fëmija i komunitetit rom kur të lindë, ai meniherë i dinë katër gjuhë, sepse e kërkon rrethi këtu edhe na nuk e kemi këtë problem. […] Ajo që m’ka metë çdo herë e regjistrune n’tru si një segment dhe ka qenë edhe një shtytës edhe për mu për me vazhdu m’i motivu fëmitë e mi, ka qenë momenti kur, nëna ime çdo herë m’ka përciellë edhe në shkollë edhe në kthim prej shkollës. Edhe, shka ka qenë interesant, ajo e ka ditë njifarë rendi që prindërit duhet m’i përcjell fëmijën, m’i ba detyrat, edhe kërkojke, domethanë mas kthimit tim nga shkolla t’i bëj detyrat, të shkruj, të bëj detyrat e matematikës apo të shkrimit-leximit. Edhe, unë deri në klasën e dytë apo edhe të tretë, vërtetë nuk e kam ditë që nanën e kam analfabete, sepse ajo çdo here rrike përmi kry tem, unë t’u kujtu që ajo po e din çka jam t’u ba, çka jam t’u shkru e çka jam t’u lexu. Unë t’u kujtu se ajo p’e kupton.