Jetën kulturore e kanë përmbush edhe këto shoqëritë kulturo-artisitke që kanë qenë në qytet të gjitha kombeve, kombësive si u qujshin atëherë, dhe unë paralel me teatrin kam qenë edhe anëtare e shoqërisë “Agimi”, dhe koncertet e tyre kanë qenë herë pas here, jo shumë shpesh po kanë qenë mjaft të mira, të suksesshme dhe edhe përvoja në atë shoqëri për mu ka qenë një eksperiencë e madhe. […] E unë kam pasë fatin që si 15, 16 vjeçe të shkoj në Gjermani me shoqërinë “Agimi” për shembull. Ajo ka qenë një gja shumë e bukur, se qyteti i Prizrenit me qytetin e Bingenit kanë qenë të vëllezëruar sikur që vazhdon tradita dhe sot.
Domethënë, ata e kanë atë “Bingen Fest” se e kanë pasë bashkëpunimin me, me “Progresin” e Prizrenit, domethanë prodhusit e venës që është në Krushë, Krushën e Madhe edhe me Rahovecin. Kështu që, unë kam qenë dhe për herë të parë me aeroplan kam fluturu si 16 vjeçe, në atë kohë ka qenë diçka e rrallë dhe jo e zakonshme. Të njejtin udhëtim e kemi përsëritë edhe njëherë mas dy viteve dhe me shoqërinë “Agimi” kam qenë edhe në festivalin në Turqi, në Itali edhe në shumë vende të tjera të Jugosllavisë. Kemi qenë edhe pjesëmarrës të olimpiadës në Sarajevë, unë kom udhëheqë koncertin e shoqnisë. Kemi qenë të ftuar për olimpiadë, në vitin 1984. […]
Ajo ka qenë kënaqësi e posaçme për të gjithë, sepse ajo rini edhe prindërit e tyre nuk kishin mundësi, jo gjithë prindërit që ata fëmijë të shkojnë diku, të shohin një vend tjetër. Dhe ajo ka qenë ai satisfaksioni ose shpërblimi që e merrshin edhe natyrisht u shpërblejshin me diplomë, me diçka, me ndonjë mirënjohje për rolin që e kishin aty dhe ajo ishte kënaqësia e tyne.
Urban Memoryscapes është projekt ndërdisiplinar i realizuar në bashkëpunim mes Fondacionit Lumbardhi dhe Iniciativës për Histori Gojore. Projekti përfshin hulutmimin, arkivimin dhe ekspozimin me fokus në historinë shoqërore, kulturore dhe ekonomike të Prizrenit në pjesën e dytë të shekullit XX. Përmes këtij projekti, dhjetë pjesëmarrës do të fitojnë aftësi për ta dokumentuar të kaluarën dhe të ndërveprojnë me të dhënat e mbledhura për ta formuar një arkiv digjital, një ekspozitë online dhe offline, një publikim dhe mbi të gjitha njohuri për komunitetet e tyre, duke qenë të përfshirë në një proces të të mësuarit rreth një periudhe kritike që ka qenë formative për identitetin kulturor dhe urban të qytetit të Prizrenit dhe banorëve të tij.
Ky projekt është mundësuar me mbështetjen e Fondit Kulturor Franko-Gjerman dhe ambasadës Franceze dhe Gjermane.
Luljeta Çeku
Regjisore e teatritFetije Kasemi
Veterane e arsimitPër çdo vit kemi shkuar në Maqedoni ne Ohër ose në Dibër, ose në ndonjë vend tjetër për të parë dallimet e gjuhës, se te ne flasim ndryshe te ata ndryshe, atje kemi folë gegnisht ne. Pastaj më 72-tën çak, u bë të flasim në gjuhë të unisuar, rëndë ka qenë për ne, aq më rëndë për nxënës, tejet më rëndë për prindër, se diçka nifarë shtese, prapashtese…po që reagonin, ‘Tregona, tregona si duhet’. E menzi qe u adaptuam, pas disa vitesh mandej na u duk krejt normale. Të folurit tanë ende e flas kudo që shkoj zyrtarisht, ende flas ne gjuhë të unisuar, nuk mund të flas gegnish.
Fikret Menekshe
Lustrues këpucëshSepse ne romët tanë, kemi shumë dituri. Një muzikë të njejtë nuk mund ta luajë një turk, nuk mund ta luajë një serb, nuk mund ta luajë një shqiptar. Do të thotë ne kemi shumë njohuri, ne romët, për atë edhe na marrin ne, shembull çka do e merr një turk, ai mund ta marrë turkun por turku nuk mund të luajë ashtu si unë, apo të luajë në klarinet, turku nuk mund të luajë njëjtë. Ai mund të luajë pak, por nuk është ajo çfarë duhet. Ja kjo është…
Mehmet Galushi
Veteran i arsimitE kom ni vetvetin shumë të sigurtë kushtet jonë konë shumë t’mira, pastërtia u konë në nivel, pengesa nëpërmes shoqnies s’kom pasë, kem pasë komunitete të ndryshme: boshnjakë, serbë, shqiptarë, turq, po kemi kalu shumë mirë, një jetesë bashkarisht e kemi pasë. Po sidomos une në atë repart ku kom punu i vetmi jom konë i komunitet rom po apet po thom osht’ ni fjali, ‘Njeri qysh ta bon veten edhe gjindet në atë rrethinë’. Po une s’kom ni as aty as n’shkollë, edhe në fillore edhe n’shkollë t’mesme edhe shkollën e lartë i vetmi jom konë i komunitetit rom në klasë po kurrë s’e kom ni vetin keq, e as shoqnia s’ka ni vetin keq qe kanë pasë në rreth të vetin një rom. Kemi kalu shumë mirë në atë kohë… para se me krisë kjo lufta atëherë ka pasë do nënshkrime do marrëveshje që i kanë pasë. S’e di! Shumica e kombësisë shqiptare e braktisën punën jo vetëm nëpër fabrika por edhe nëpër mësime, gjithkun…
Myzejen Hoxha
BiblotekisteFëmijë nuk kam pasë. Edhe burri më vdiq, më ka dekë në 82-shin, në fund të dhjetorit, Reshat Isa. Edhe, prej asaj kohe, unë vetëm lexoj, noj herë e marr naj punëdore, punoj, goblena kemi punu edhe punoj prapë kaniherë. […] Shumë, shumë më merr malli. Ani që kam hy në moshë, më merr malli për kolektivin e përparshëm, kemi qenë një kolektiv shumë i mirë… Prapë më merr malli, vij e marr libra, lexoj libra, vij i shoh niherë këta ‘si jeni, a jeni, ku jeni’, edhe më thërrasin, drejtoresha, kur bëhen festa të bibliotekës, gjithmonë.
Fadil Softa
Kimist/FarmacistE kam pasë Radmilla Rexhepagiqin, ka qenë muslimane, kimiste… Ajo kur spjegojke bashkëdyzimet, molekulat strukturale, disi nuk ka pasë nevojë me mësu në shpi… po aty në mësim e kam marrë aq direkt, aq fort mirë i kam dëgju ligjëratat që kurrë në shpi nuk i kam lexu ato dhe gjithë kam pas 5-she.
Besa Krajku
AvokateDeri sa kom qenë në kuvend më ka ngelë në kujtim edhe një qind vjetori i Lidhjes së Prizrenit u festu më 10 Qershor 1978. Ka qenë një organizim i hatashëm, i mrekullushëm, asokohe mendoj se kryetar i këshillit organizativ ka qenë doktor profesor Pajazit Nushi, me punë Ministër i Arsimit dhe Kulturës. Kështu që kemi bashkëpunu shumë në atë kohë, se kishim nevojë me bashkëpunu për arsye se u kryshin punimet në objektin e Lidhjes këtu ku ishte. Më kujtohet se në atë objekt banojshin disa skamnorë mandej atyne ju caktun banesa u renovu ai objekt afër Lidhjes [tash muzeu]. Krejt ajo u bo për një qind vjetorin, dhe Agim Çavderbasha i pat’ punu ato punimet e Ymer Prizrenit [dhe Abdyl Frasherit]. M’kujtohet atë natë për herë të parë në Kosovë u interpretu opera shqipe ‘Goca e Kaçanikut’ e kompozitorit profesorit Rauf Dhomi. Edhe në orën 20:00 në mramje ka fillu ceremonia në qendrën sportive, ka qenë transmetimi direkt në krejt Jugosllavinë prej Sllovenisë deri në Prishtinë, me të vërtetë ka qenë një organizim shumë i mirë, po mandena mas ‘81-shit pak fillun me u zbeh…
Osman Osmani
Inxhinier i tekstilitShpesh e përdorim edhe këtë fjalë që fëmija i komunitetit rom kur të lindë, ai meniherë i dinë katër gjuhë, sepse e kërkon rrethi këtu edhe na nuk e kemi këtë problem. […] Ajo që m’ka metë çdo herë e regjistrune n’tru si një segment dhe ka qenë edhe një shtytës edhe për mu për me vazhdu m’i motivu fëmitë e mi, ka qenë momenti kur, nëna ime çdo herë m’ka përciellë edhe në shkollë edhe në kthim prej shkollës. Edhe, shka ka qenë interesant, ajo e ka ditë njifarë rendi që prindërit duhet m’i përcjell fëmijën, m’i ba detyrat, edhe kërkojke, domethanë mas kthimit tim nga shkolla t’i bëj detyrat, të shkruj, të bëj detyrat e matematikës apo të shkrimit-leximit. Edhe, unë deri në klasën e dytë apo edhe të tretë, vërtetë nuk e kam ditë që nanën e kam analfabete, sepse ajo çdo here rrike përmi kry tem, unë t’u kujtu që ajo po e din çka jam t’u ba, çka jam t’u shkru e çka jam t’u lexu. Unë t’u kujtu se ajo p’e kupton.
Hadije Gështenja
PërkthyeseKa fillu me shfaqjen e filmave nëpër Kosovë, pastaj mas një kohe para luftës ka shku edhe në Shqipni atëherë se Italianët kanë qenë, kanë pasë kinematë atherë në Tiranë. […] Qaq kanë kqyrë filma të rinjtë, qaq. Jo vetëm të rinjtë po edhe të vjetrit. Tregonte baba për një shok të tij, hynte në ora 4, dilke, prap hyjke në ora 6, prap dilke hyjke në ora 8. I kqyrke tre filma në ditë. […] Tani kur u rrita, kanë qenë ato fletushkat, përmbajtjet e filmave, mi jepke baba, edhe i kqyrsha ato, lexojsha edhe propozojsha cilat me i zgjedhë. Kam dijtë shumë për filmat, edhe për artistat, edhe për regjisorët, edhe për tematikat.
Rexhep Hasani
JuristNë Prizren vendosa me nejtë se m’pëlqei ma s’shumti, fëmija u adaptun ma së shumti në Prizren këtu. Se prej ‘66-tës që kom ardhë këtu, tanë këtu nxunë shoqni, shokë e shoqe, u adaptun. Po edhe unë u adaptova. […]. Në Gilan, unë thashë, në Gilan kom kalu shumë mirë edhe këtu pata shokët e mi, me shku në Prishtinë tash, tan’ Kosova është aty, aty është Podujeva, Drenasi, Peja e Gjakova, tanë jonë, krejt Kosova është aty në Prishtinë, po këtu më pëlqei ma s’shumëti, nxuna shoqni ma të afërt edhe atëherë, edhe tash i kom […]
Me thanë të drejtën, jeta në Prizren nuk ka ndryshu shumë, me përjashtim si jeta tash është pak ma e gjallë, jeta e natës po menoj o’ ma e gjallë, se s’ka far ndryshimi. […] Na e kem pasë, Prizreni u kanë vetëm nji korzë, lokale s’ka pasë sikur tash, u kanë korza në shadërvan, po tanaj dul në këtë pjesën kah Marashi […] e prej urës së gurit, urës së hekrit […] atje u kanë korza, prej urës së gurit deri aty. U formu dikur, se nuk u kanë, u kanë në shadërvan. Po shumë mirë u kanë, jeta u kanë e gjallë […] S’ka pasë natë që nuk delshim, veç nëse jena kanë në detyrë a diçka […] nëpër kafe jo shumë, po pak korzë, ecshim.
