Ni plak, gati para vdekjes ishte. Edhe nuk na pranoj mrena. Po na njek me thupër. Po ju thotë djemve t’vet e…. T’u bo… na kemi insistu zakonisht, vazhdimisht edhe hym mrenda. E kish pasë shqiponjën e madhe {tregon me duar}. Shqiponjën. Shumë patriot. Edhe gjatë bisedimit, e bisedimit, e t’nervozohna une. Thashë, ‘Hiqe këtë shqiponje, ti s’koke burrë!’ Kap shqiponjën, edhe t’ja shkeli, thashë…. E tëm qiti jashtë, e nuk m’pranoi mo hiç.

Mas ni jave, kanë qenë grupacione të ndryshme. Tha, ‘Ja,’ tha, ‘pa m’ardhë qajo çika’, tha, ‘une veç qasaj kom me ja falë’, tha, ‘tjetërkujt, jo’. […] Edhe shkova. ‘E pse axhë bash ksajna?’ Tha, ‘Eh, për me hjekë shqiponjën prej atyhit’, tha, ‘duhet me pasë koxha forcë’.

… njenës diku ka rrethi i Istogut ia kishin vra babën edhe ajo s’dojke me falë, familja po, e ajo s’dojke me falë, tmerr ka qenë rasti. Edhe ajo e kishte emrin [Besa], po tashti ia kish dhonë fjalën, besën babës të vet që unë s’kom me falë gjakun, kom me ta nxirr hakun. Kështu që, të nesërmen shkum na edhe nuk e fali. Edhe kur u ktheva unë në shpi po i thom babës, ‘Babë,’ thashë, ‘du me të pyet diçka’. Babi tha, ‘Çka?’ I thashë, ‘Nji, kshtu nji pyetje,’ thashë, ‘për shembull larg qoftë me të pasë vra dikush ty,’ thashë, ‘e ti me më thanë merrma gjakun, unë me të premtu që kom me ta marrë gjakun, e tash m’u kërku prej popullit e për hir të lëvizjes m’u kërku me falë gjakun që ta kom premtu ty që e marrë hakun, e me falë çka kishe thanë ti? A ish dashtë unë me falë, a asht’ dashtë premtimin me mbajtë?’ Tha, ‘Kur asht’ çështja kombëtare,’ tha, ‘kurrë premtim mos mbaj, personal. Premtimet personale thyhen për çështje kombëtare. Gjithçka,’ tha, ‘jo veç mu, por krejt familjen me ta vra, a kërkon kombi, a kërkon flamuri,’ tha, ‘duhet jo më falë, por duhet edhe jetën me dhanë. Kështu që,’  tha, ‘qekjo asht’t përgjegja jeme, për çështje kombëtare, për flamur’.

Kështu që, pak a shumë u preka, mendova pse ajo çika nuk po e falë, kështu që javën tjetër veç ish pajtu ajo, ish pajtu që do ta falë edhe shkum. Masandej, mas dy javëve kemi shku edhe e fali gjakun, por më kujtohet tronditja shpirtënore e asaj vajzës, kurrë s’kom me harru, ajo, bisteki i saj. Kur hyni në dhomë, më shumë na qanim sesa që qante ajo. Tmerr, tmerr!

Kanë fillu bisedat. Ni fjalë më duket që s’e harroj kurrë, Anton Çetta e pyeti Haxhinë, mixhën tonë, tha, ‘Sa vjet i ke bo?’ Tha, ‘Tetëdhjetë e tri.’ Tha, ‘Ishalla edhe unë i boj qaq’. Atëherë u bo nifarë gazmendi aty, a din. Kështu që, jonë çu ka jep, ‘Kush e ka menën’ tha, ‘m’u pajtu, çonu qetash burra’, edhe jonë çu në kamë, jonë marrë ngryk aty […]

Menjiherë si jemi marrë ngryk e jemi ul me pi ka ni kafe, kanë ba fmija tyne në vrap yyyyy {onomatope} se kati i dytë e asi kanë vrapu, në vrap kanë shku në bahçe tonë e i kanë thirrë tontë edhe kanë lujt top tanë ditën e gjatë.

Ajo ka qenë interesant, thojsha, ‘Ku-ku, ça kokëm konë, si s’na ka ra në mend edhe fmija’. Ka ndodh që fmija tonë me fminë e tyne në shkollë fillore kanë qenë ni klasë. Kur vrapojshin me lujt njonën anë ose kështu, tha, ‘U nalshin trrak. {onomatope} Edhe mos me ardhë deri te…’ a din, asi momente, pak a shumë të vështira kanë qenë.

Ma e vështira kanë qenë me majtë na, po mendoj asisoji deri te pajtimi, edhe na edhe ata, mos me ardh deri te ni zamkë ma e vshtirë apo tragjedi ma e madhe.

Violeta tha, ‘Hajde me pa këtë pajtimin e gjaqeve’, e une në fund thashë, ‘Ani, hajde’. Une, a din, [u] dorëzova se ka insistu. Kur kam ardh në Skenderaj, u konë në mars në 1990, edhe aty ishte ni tubim jo shumë i madh, ama mjaft e madhe, edhe e pash se diçka, nuk i kuptova gjaqet çka domethonë se nuk kam ditë shqip mirë, veç e kuptova që është diçka shumë ransishme nga emocionet e njerëzve.

Fillimi i Fushatë së Pajtimit të Gjaqeve.

Në lajme doli zëdhënësi i qeverisë së Millosheviqit n’atë kohë […] Dhe tha, ‘Nuk u vranë nga ushtria dhe policia jonë’, e tyre, ‘por u vranë shqiptarët primitivë për shkak të gjakmarrjes.’ […] Ishte shumë irrituse, ishte shumë e papranushme për mua, ishte shumë diskriminuse, ishte shumë e pavërtetë, ishte shumë jo-njerëzore.

Dhe, të nesërmen kam dalë në Pejë. Personi i parë që kam dashtë me taku e që jam nisë për ta takuar, ka qenë Myrvetja […] E kam takuar në Pejë edhe, edhe kemi fillue me bisedu, mu nuk m’kujtohet nëse ajo i ka dëgjuar lajmet apo jo. Me Myrveten jemi kuptu gjithmonë shumë mirë, kemi qenë shoqe ma përpara, para burgut, gjatë burgut, pas burgut. Dhe jemi kuptu, nuk osht’ dashtë shumë me shpjegu, nuk osht’ dashtë me ia mbushë mendjen… ajo e ka konsideruar [pajtimin e gjaqeve] shumë të rëndësishme dhe ka thanë që, ‘Do t’shofim se çka mund të bëjmë’. […]

Edhe Brahimi, Luli, Myrvetja dhe unë kemi shkuar tek Ademi atë ditë në shtëpinë e tij, dhe kemi biseduar dhe padyshim jemi dakorduar. Domethanë, nuk është dashtë shumë me diskutu, nuk është dashtë shumë me filozofu. […]

Dhe, më pastaj kemi menduar që një person, një ftyrë e nderuar e çmuar, e vlerësuar që ka edhe kompetencën e hyrjes në oda, bisedës në odë, ishte profesor Zekeria Cana dhe profesor Anton Çetta, respektivisht s’pari Zekeria Cana. Ishte i nderuar, të paktën dhe tek ne, por jo veç tek ne po ne e njifshim angazhimet e tij, literaturën e tij”.