Pjesa e Parë
Anita Susuri: Zotëri Faik, nëse mundeni me u prezantu, datën, vitin e lindjes, vendin, prejardhjen e juj? Diçka për familjen, fëmijërinë?
Faik Bllata: Unë jam Faik Bllata prej fshatit Rashan i lindur më 30.8.1851. Shkollën fillore e kom fillue si nëntë-vjeçar në fshatin Rashan. Pastaj, gjimnazin në Vushtrri. Fakultetin në Prishtinë dhe specializimin në Zagreb. Si fëmi jam rritë në ni familje atdhedashëse, arsimdashëse, sepse baba jem, lula të xhenetit ju boftë, i ka shkollue tre djem të mixhës e tre neve. Vllaun e madh e kom pasë inxhinier të elektroteknikës, une mjek, vllain e vogël kryetar gjygji, jurist i diplomum. E maj në mend kur baba në ditë të ramazanit ka shitë dru dy herë për me na shkollu.
Gjyshi jem, Xhemajl Bllata, ka marrë pjesë në luftën e Novi Pazarit me Shaban Polluzhën. Në vitin 1943 vlen me cekë që Xhemajli i ka strehue dymdhetë hebrenjë deri 1945-tën osht’ kulla jonë në Reshan, guri i punum me yllin e Davidit për hirë të atyne hebrenjëve. Vitin 1981 demostratat u plagosën shumë demostrues edhe në Mitrovicë na mjektë i kemi shërue nëpër shpija. Nuk kanë guxu me u lajmërue për shkak të regjimit edhe e kemi pasë bukur fshtirë, mirëpo ia kemi dalë. Në vitin 1988 filloi me ardhjen e Milloshit, Sllobodan Millosheviçit në krye të shtetit të Serbisë, fillunë represaljet e mdhaja dhe u pregatitë tereni për sigurimin e autonomisë. Pat’ shumë protesta, pat’ shumë demostrata.
E mbaj n’mend kur na erdhën dymdhetë të plagosun shumë randë, punojshim në tri salla na mjektë shqiptarë. Për çudi të madhe kishim mjekë kirurga serbë, asnji prej tyre nuk u ofru në sallën e operacionit me iu dhanë ndihmë pacientave. Katër na vdiqën, dy gjatë pritjes për me ardhë në operacion, dy në operacion, derisa demostruesit e tjerë i shpëtum. Kjo ka qenë ngjarje shumë e randë për neve, shumë e vështirë. Pastaj…
Anita Susuri: Po du pak me u kthy derisa arrijmë tek këto ngjarjet. Dashta me u nalë edhe te shkollimi juj. Na tregutë domethonë që baba ka punu edhe në çfarëdo mënyre osht’ mundu që me iu shkollu juve, po qysh ka qenë kjo rruga e shkollimit të juj? Domethonë, keni jetu në Vushtrri, a keni ardhë mas ni kohe, a qysh ka qenë?
Faik Bllata: Jo, kemi udhëtu, kemi udhëtu prej fshatit Rashan. Ni orë e gjysë osht’ rruga e gjatë, dimën, borë, shi, mjegull, kushte të vështira. Mirëpo, vullneti i madh edhe qëllimi jonë mos me ia hup munimin babës na ka ndihmue me krye edhe shkollën fillore edhe të mesmën. Në atë kohë ka qenë shpërblimi me krejt pesshe, pastaj edhe fakultetin. Mirëpo, ia kemi dalë. Nuk u konë lehtë ajo punë.
Anita Susuri: Familja juj, a ka qenë ma në za ose e njohun për atë vend?
Faik Bllata: Familja jonë, familja jonë ka qenë e përmendur se kanë punue shumë me bujqësi, kemi pasë shumë tokë, shumë ara, shumë livadhe, shumë mal edhe i kemi pasë tona të mirat. Ka qenë çerdhe e partizanëve. E shumë vetë kanë thanë që… edhe ma vonë kur kom msu une që… kanë thanë, “Murselin”, babën tem, “e kena pasë magje”. Osht’ ni fjali që i jep kuptim, për shembull prej magjës ti e merr bukën e gatun. Me thanë na, “Familjen e juj na e kena pasë magje. Kurdo që ka pasë nevojë na kanë dalë në ndihmë”.
Anita Susuri: Më tregutë edhe për hebrenjtë që i kanë strehu gjatë Luftës së Dytë Botërore, a keni pasë tani kontakt? A dini diçka për këto familje?
Faik Bllata: Ma vonë kom marrë vesh, ma vonë m’ka kallxue baba edhe aty rasisht se në atë kohë s’kanë guxu me thanë që… ata kanë ardhë, nja gjashtë muj ditë nuk kanë dalë prej shpisë hiç, derisa e kanë msu gjuhën shqipe. Gratë e tyne janë solidarizue shumë me gratë tona, me nanën tem e kta që janë kanë edhe kanë gatue, janë msu me qit’ flia. Masandej mashkujt janë dalë me korrë. Kur i kanë pytë njerëzit, “Kush janë këta?” Kanë thanë, “Dajtë”, se baba jem dajtë Mihaliqit, “Janë dajtë e Mihaliqit këtu, po na nimojnë”.
Anita Susuri: E ata hebrenjtë prej kah kanë ardhë ata? Kanë qenë vendas të vendit përreth a?
Faik Bllata: Jo, hebrenjë ka pasë shumë Kosova. Kanë strehue shumë. Mirëpo, kur i kanë pytë në Vushtrri, “Kush mundet”, se ata tre vllazni ishin kanë, “kush mundet kësaj familje m’i dale në ndihmë?” I kanë thanë që, “Pos te Xhemajl Bllata e ka mundësinë, e ka vendin, e ka odën, e ka shpija boll. E atje munden me ju dhanë ndihmë edhe me ju strehue”.
Anita Susuri: E, se po m’duket shumë interesante kjo pjesë e familjes të juj. A ju kujtohet juve qajo shpija qysh u konë si fëmi? A e kujtoni shpinë e babës të juj?
Faik Bllata: Oda, oda osht’ hala. Ma vonë ua tregoj në telefon. Oda hala ekziston e shpijat… ka qenë shumë odë e bukur, odë shumë e madhe edhe e punume. Veç gurin e oxhakut kur e kanë punue, ni mjeshtër dibran baba m’ka thanë që ka bo 18 ditë derisa e ka punu. Ai ka bujtë te na, ka nejtë edhe ka punue ditën derisa ka ra me flejt për me e ba qat’… kanë qenë të interesum për qat’ guri të oxhakut që e ka yllin e Davidit. Kanë qenë të interesum do shoqata hebrenje, shqiptare-hebrenje edhe kanë ardhë e kanë marrë intervistën prej meje. Unë thashë, ata janë qaq shumë janë bo të afërm sa edhe në mal edhe në ata edhe krejt kanë punue me babën teme e me mixhën tem.
Anita Susuri: E deshta tash me folë pak që e thashë edhe ma herët shkollimin e juj. Shkollën e mesme e keni përfundu…
Faik Bllata: Në Vushtrri.
Anita Susuri: Në Vushtrri. Qysh ka qenë qajo periudhë për juve? Kanë qenë vitet e ‘60-ta, jo, të ‘70-ta.
Faik Bllata: ‘68 deri në ‘72-tën shkollën e mesme. Po…
Anita Susuri: A ju kujtohet ajo periudhë kur kanë qenë demostratat?
Faik Bllata: Po, po, po. Kemi dalë edhe na nxansat, kanë dalë edhe profesorat. Na si të ri nuk e dishim shumë domethanien po ishim shumë të gzum. Në ‘68-ën une veç në klasën e parë në gjimnaz edhe kemi ikë prej shkollës nëpër shesh kemi defilu edhe ishim shumë të gzum që diçka po mujmë bojmë edhe na.
Anita Susuri: Qysh ka qenë qajo dita? A ka pasë dhunë prej policisë, a ka pasë…
Faik Bllata: Jo. Jo, te na në shkollë nuk ka pasë, te nxansat nuk ka pasë. Unë s’e di, mirëpo te nxansat jo.
Anita Susuri: Tjetër qysh ka kalu qajo periudhë? Domethonë, ‘74-tën ka qenë edhe kushtetuta…
Faik Bllata: Kushtetuta.
Anita Susuri: Që ka ndryshu, që u bo ni periudhë ma e mirë për Kosovën n’atë kohë, e qysh e keni pa ju?
Faik Bllata: Po prej ‘68-ën meniherë mas demostratave pak u përmirësu gjendja edhe politike edhe e përgjithshme në Kosovë. ‘74-tën veç kushtetuta u aprovue në njifarë kuptimi edhe rrethane, gati u barazue me republikat tjera, në atë kohë Krahina Autonome e Kosovës. Edhe nuk ka pasë nevojë Serbinë me pytë. Trepça, për shembull, akumullatorat kur i eksportojshin nëpër Rusi e nëpër shtete tjera, që ka qenë fabrika e akumullatorëve në Trepçë shumë e njoftun. Nuk i kanë pytë Serbinë hiç për ato kontrata që i kanë bo edhe morëm frymë lirisht.
Anita Susuri: Pastaj ju fakultetin e keni përfundu në Prishtinë.
Faik Bllata: Fakultetin në Prishtinë.
Anita Susuri: E qysh ka qenë qajo prej ni vendi, prej ni fshati, prej rrethinës të Vushtrrisë me shku në Prishtinë? Keni banu sigurisht.
Faik Bllata: Kemi banu në Prishtinë.
Anita Susuri: E qysh ka qenë atëherë Prishtina, jeta juj si student, qyteti qysh u konë?
Faik Bllata: Banojshim në banesë private. Vitin e parë kom qenë vet në banesë, e vitin e dytë pastaj me vlla, se ai Fakultetin Juridik. Prishtina n’atë kohë ka qenë e vogël, mirëpo qëllimin kryesor, cakun e kishim me kry fakultetin. Çdo vjet e kom regjistru vitin vijues qysh në shtator. E dishim për çka po shkojmë. Baba jonë ndjesë pasë, shkitë ma kanë vra babën, ka dhanë shumë edhe kemi pasë gjithmonë të holla mjaft. Nuk kemi hjekë kurgjo keq për shkollim edhe librat e krejt. Po vlen me cekë që, deri në vitin e tretë në Fakultet të Mjeksisë, shumicën e profesorave i kemi pasë të Beogradit. E tash merre me mend sa osht’ dashtë me msu.
Gjuhën serbishte shumë pak e kom ditë, u dufke me lexu. Sa u dufke me ditë shumë për me mujtë me marrë ni notë kaluse, para po e nxajmë… para ni profesori me renome evropiane i Serbisë. Nifarë Beshkoviçi që prej librit të tij mësojshim anatomi. Isha ulun me dy serbë, une në mes. Edhe pyetjet që ata s’i dishin, unë i dijsha. Edhe a din çka në fund? Mu ma qiti shtatshe edhe pse në ni moment ia shajti edhe nanën edhe zotin, tha, “Ky menzi, po belbëzon serbisht e po din ma mirë se juve”. Mu në fund ma dha shtatëshe, atyne nantëshe. Veç e kqyra, thashë, “Bravo, profesor!” U skuq. Mirëpo, qajo. E ma vonë tanaj kemi pasë edhe profesora të Shqipnisë prej vitit të katërt e deri të pestin ma i kemi pasë profesorat tonë.
Anita Susuri: Qysh ka qenë dallimi, çka ka qenë, për shembull profesorat e Shqipnisë? A jeni ndje ma të lirë, a jeni gzu që i keni profesora në gjuhë amëtare?
Faik Bllata: Ajo kohë ka qenë kohë kur për Shqipni na ishim në gjendje me dhanë edhe jetën. E dëgjojshim Radio Kuksin msheftas edhe na u gëzojshim, u kënaqshim. Kur na kanë ardhë profesorat e Shqipnisë, atëherë ne jemi gëzu shumë. E kanë pasë ni afërsi shumë të madhe me neve edhe na i kemi dashtë. Edhe ata kanë qenë shumë të kënaqun me punën tonë edhe me dijen tonë edhe në provime kur u pytshim ata u gëzojshin shumë. Na tërhiqke ajo me mësu shumë te ata profesora.
Anita Susuri: A ka pasë ndoshta edhe ndonjë këshillë ose që kanë bisedu me juve për gjendjen politike të vendit të tyre, por edhe të vendit, të Jugosllavisë? Çka kanë folë ata? A ju kujtohet juve?
Faik Bllata: Ka pasë shumë profesora, por në masë nuk kanë folë kur ishim shumë studenta. Por kur kemi qenë, më kujtohet në dy-tri raste kur kemi qenë dy-tre studenta kemi pasë qef me dalë me pi ni kafe ose me hangër ni drekë e aty janë çelë krejt. Aty kanë thanë, “Po na dhimni në çfarë sistemi po mësoni”. Po unë një here u bona pak i keq se ju thashë, “Po kjo krejt falë juve”. “Qysh?” tha. Thashë, “Po na jemi si jetima, na gjithmonë kena thanë nana Shqipni. Ju na keni lanë me na marrë Serbia në dorë kur keni mujtë edhe gjatë luftës edhe mas luftës mos me hekë dorë prej neve”, thashë, “na jena të vegjël e të pafuqishëm me mujtë me iu kundërvu regjimit të ish-Jugosllavisë”. S’u konë veç Serbia në atë kohë, po u konë krejt Jugosllavia. Kërkush nuk na ka dashtë. Ma në fund e pranoi që osht’ realiteti qashtu.
Anita Susuri: Po krahas kësaj që jeni koncentru në studim shumë. Po po du me ju pytë pak për jetën kulturore, argëtuese qysh ka qenë? A keni, a ka pasë atëherë teatër? Kinema?
Faik Bllata: Ka pasë. Në kinema kemi shku shpesh me vlla. Por, çka u konë atëherë ma mirë sesa tash, ka qenë korzoja. Ka qenë knaqësi e madhe kur kemi dalë në korzë. Në mramje gjithmonë e lejshim ni orë, dy orë me shëtitë. Edhe tash kur të dalim me vlla këtu në Vushtrri, prej tjetrës anë vijnë herë njanën anë, ti duhesh me ia lshu rrugën. Atëherë ka qenë reni, kur ke shku në të djathtë asnjë s’ta ka pre rrugën, reni tjetër, na kemi shku knej. Tash nuk ka ma, ka qenë kënaqësi e madhe. Në filma kemi shku shumë, por edhe teatër ka pasë. Ka qenë ni jetë shumë e mirë kulturore edhe zbavitëse edhe në atë kohë ke ndje kënaqësi të madhe.
Anita Susuri: Çfarë filma janë shiku në atë kohë ma shumë? Çfarë filma kanë qenë?
Faik Bllata: Ma shumë ka pasë filma Western. Filma shqip vonë kanë dalë “Era dhe Lisi”, “Lepuri me pesë kambë”. Do filma, mirëpo ata në teatër ma pak janë shfaqë. Po filmat Italian, filma lloje të ndryshme.
Anita Susuri: Pasi keni diplomu keni vazhdu me punu prej shpije?
Faik Bllata: Jo, jo. Une bursën e kom pasë prej Obiliqit, pesë vjet. E kanë qenë shumë solidarë. Gjithmonë ua kam ditë për faleminderit, sepse sipas rregullave unë kam dashtë me punu në Obiliq pesë vjet për aq kohë sa më kanë dhanë bursën. Mirëpo, ata më kanë lejue për shkak të largësisë, për shkak të nevojave të mdhaja në Mitrovicë se atëherë në vitet e ‘80-a ka pasë pak mjekë shqiptarë. Edhe më kanë lejue pa iu kthye kurfarë shpërblimi edhe i kom falënderue gjithmonë. E në Mitrovicë kom punue deri në vitin 1992 kur masat e dhunshme… na erdh vendimi, po e nxojmë nëse Korabi [intervistuesi] osht’ pacient, unë po e boj operacion, vizitë me folë serbisht, fletlëshimin me ia lshu serbisht. U konë ni Aca Belloviqi, e kishim shef të dhunshëm edhe ia kom rropllue tavolinën, kom thonë, “Jo, Aca Belloviqi, s’ka me ta mrri ymri ty kurrë me vlla tem me më shti me folë serbisht”. Për pesë minuta ma ka lëshu vendimin m’ka qitë prej pune.
Anita Susuri: Po paraprakisht nuk e dita qysh keni marrë vendim me u bo mjek, me e zgjedhë këtë profesion?
Faik Bllata: Sa mirë. Çfarë pytje e mirë! Kisha harrue gjithmonë. Kur kom qenë në klasën e shtatë fillore në Reshan, ish kohë e verës, baba u smu iu nxon fyti, iu aj fyti edhe me kerr të kuajve me çu deri në Mitrovicë. Në Mitrovicë nuk guxojnë me intervenu. Tani ma vonë e kom marrë vesh që e ka pasë ni abces, ni qelb të madh mrena në gojë. Në Prishtinë bojnë intervenim mjektë e fytit, të hunës edhe të veshit edhe ai shërohet. Kur neve në klasën e tetë që dojshim me krye na dhanë ni hartim, tash po i thojnë ese, “Çka don me u ba, çka don me shku në shkollë të mesme?” E unë aty kom thanë, “Do ta kryj gjimnazin, do të regjistrohna në Fakultetin e Mjekësisë por do t’bohem kirurg me shpëtu jetë të njerëzve qysh ma kanë pshtu mu mjektë babën”.
Anita Susuri: Ju ka lonë përshtypje…
Faik Bllata: Shumë. Domethonë, prej atëhershit unë e kom ditë cakun çka duhet me ba, ku duhet me mrri.
Anita Susuri: Pastaj domethonë diplomimi edhe kur e keni pasë diplomimin a ka qenë, si me thanë, e rezervume puna që thatë, po pastaj qysh keni marrë vendim me mbetë këtu e mos me shku në Prishtinë me u angazhu?
Faik Bllata: Une në atë kohë… se në vitin 1977 na kemi ardhë prej Reshanit këtu, masi e kisha ngat Mitrovicën, Vushtrrinë e kisha ma ngat, po kisha qef në Mitrovicë me jetu se unë jom në komunën e Mitrovicës, fshati im bën pjesë në komunën e Mitrovicës. E kisha qef atje me punu, sikur sot që kom diplomu të nesërmen ia kom nisë punës në Mitrovicë. Domethonë, pa konkurs se kanë pasë nevojë shumë të madhe. Në atë kohë ish drejtor i madhi profesor Sami Haxhibeqiri, që falë tina struktura e të punësumve u përmirësu dukshëm, se kanë qenë serbë në raport katër me ni me shqiptarë. Gjatë detyrës tina si drejtor arriti me bo dy me ni në favor të shqiptarëve strukturën e të punësuarve me motra, me mjekë, me krejt.
Anita Susuri: Fillutë me më tregu për demostratat e vitit ‘81 edhe për njerëzit që kanë ardhë për me u shëru. Po domethonë, ju privatisht i keni shëru ata po?
Faik Bllata: Shumicën e rasteve plagosjet në kamë, në durë, diku ku nuk ka rrokë ndonjë organ vital i kemi shëru nëpër shpija. Kanë qenë njerëzit të caktumë të Lidhjes Demokratike që i kanë gjetë njerëzit i kanë shënu edhe i kanë ditë shpijat ku janë të plagosun. E na kena shku nëpër shpija i kena shëru, se përndryshe ata kishin përfundu në burg. Kemi pasë nja, ma shumë se 25 raste të plagosun që i kemi shëru nëpër shpia.
Anita Susuri: Qysh kanë qenë krejt qato ditë? Qysh ka qenë? A ka qenë disa ditë? Po cilat kanë qenë rastet ma të kqija, ma të zorshme për juve, ma sfiduse? Duke pasë parasysh edhe që ka qenë, domethonë nifarë mënyre ilegale kjo se ata vetën e shpallin irredentist.
Faik Bllata: Ka qenë këtu… po sigurisht… këtu ka qenë vetëm ni e mirë e Zotit që në atë kohë shërbimet mjekësore kanë qenë falë në spital. Barnat kanë qenë falë në barnatore me përshkrimin në receta. E na i organizum njerëzit që edhe që s’janë hiç smutë me ardhë me u kontrollu, e qato barna që ia shkrujshim antibiotik, injeksione kundër dhimbjes, kundër helmimit, për shembull tetabolin me dhanë doza kundër helmimit të gjakut. Shkrum me bollëk dhe e kishim vendin ku u rezervojshin. Qajo ka qenë e mirë, se me kanë si sot që pacienti duhet m’i ble barnat kish me qenë katastrofale.
Mirëpo, qajo neve na ka ndihmu shumë gjithmonë se kemi mujtë me recept. Ni, dy, tre, pesë herë me ardhë ti me ni librezë tjetër. Për shembull, ardhshe ti për kontrollim. Thojsha, “Merre ti ni librezë ose dy libreza tjera edhe vjen” e i shënojshim edhe deponojshim barnat që… po nuk ka qenë qaq shumë stresuese për neve sa ka qenë entuziazëm i madh me mujtë me i ndihmu ni të plagosuri prej regjimit serb me i ndihmue në dy aspekte. Në aspektin e parë ish me i ndihmue me shëru qatë plagë, po ish ma madhore mos me përfundu ai në burg. Domethonë, nuk pritojshim kurrë hiç. Ka ndodhë deri në 1:00 të natës jom konë në teren nëpër shpija të plagosurve.
Anita Susuri: A keni pasë edhe ju ndoshta vizita prej policisë ose me ju marrë në pytje? Ose dikush që e njihni ju që e kanë marrë në pytje, mjekë?
Faik Bllata: Ma vonë, ‘89-tën po. ‘89-tën, po. Kanë qenë do, s’po du m’i cekë, do shqiptarë që kanë punue në UDB, s’po di qysh m’i thanë shqip, nifarë regjimi. Edhe, po, fatmirësisht se njani e ka ditë krejt, fatmirësisht që djali i ka bo ndeshje komunikacioni. Jom konë kujdestar në ‘88-ën në spital, si kirurg, ia kom bo djalin operacion ju ka ça shpretka, i ka pshtu. U ardhë në zyre ‘89-tën mas qatyne të plagosunve, që thashë të vramë shumë edhe i kom thonë, “Kujtoje veç pak djalin e tani mu merrëm në pytje”. Kanë thanë shumë që nuk kanë zemër për ata që kanë punu në atë regjim. Mirëpo, unë ia kom pa lotë kur i kanë dalë kur i kom thanë, “Ti edhe munësh me më burgosë”, s’po ia përmendi emrin as djalit të lëndum, as atij personi. Por, i kom thanë, “Si të shkojsh te shpija, tregoji djalit që ta kom burgosë mjekun që të ka shpëtue”. Me kry ulun me lotë ka dalë jashtë.
Anita Susuri: Deshta me folë për periudhën e viteve pas vitit ‘81, për krejt ato që kanë ndodhë, domethonë, diferencimet, dhuna ma e ashpërsume. Ju si mjek, si ka qenë jeta juj në qatë kohë? A ka pasë shumë raste që i keni mjeku që keni dëgju që i ka malltretu policia ose regjimi në atë periudhë? Si e keni përjetu qit’ kohë?
Faik Bllata: Fati ma i madh i Mitrovicës me rrethinë ka qenë ky, në atë kohë kryetar komune ka qenë Shahin Bajgora. Ma s’lehti prej diferencimeve edhe prej malltretimeve ka pshtu Mitrovica. Mu më kujtohet që forcat e armatosura, njësitë speciale të Serbisë edhe të ish-Jugosllavisë kanë ardhë mas pesë-gjashtë dite kur fillunë protestat, demostratat e ‘81-tës. Shahin Bajgora, qata policë ju tha, “Mu s’më nevojiten ma këtu policë, unë jom Zot shtëpie këtu”. I ka çu në Zubin Potok.
Mas dy javë dite kanë ardhë serbtë e Zubin Potokut para komunës kanë bo protestë që me i largue policinë, ato njësitet speciale prej Zubin Potokut. Shahin Bajgora i ka thanë, “I keni lypë, ju rrini atje, le të rrijnë. Vetëm nëse vendosë Jugosllavia me ua tërheqë, se unë s’muj me ua tërheqë”. E për qata ka qenë fat i madh që e ka pasë ni kryetar Mitrovica shumë patriot, ka dhanë kontribute shumë të mdhaja edhe s’i ka lanë shumë me u përzie në punën e tij. Për të burgosun ka pasë mjaft me emra nuk më kujtohen. Mirëpo, fatmirësisht këta pacienta që na i kemi shërue ilegalisht asnjë nuk ka ra në dorë të regjimit.
Anita Susuri: Eh, atëherë nëpër burgje po më intereson kjo kur i kanë malltretu njerëzit, a kanë pasë ata mjekë aty, a kush i ka kontrollu? Sigurisht prej regjimit kanë qenë të caktum.
Faik Bllata: Ka ndodhë kur ju ka keqësu gjendja shumë ndonjë të burgosuri dhe i kanë pru në spital të përcjellun me policë. E një rast po më kujtohet shumë, po ka pasë edhe tjerë. E kanë pru me pranga edhe unë iu kom thanë policëve, “Hiqnjani prangat!” “Jo nuk guxojmë se osht’ i rrezikshëm”, “Unë si mjek nuk më lejon etika mjekësore me kontrollue pacientin e lidhun. Derisa të osht’ në ordinancë teme ju garantoj që s’ka me ikë as s’ka me bo kurgjo hiç”. Qato raste kanë qenë të tmerrshme. Mirëpo, i kemi tejkalue.
Anita Susuri: Po du me më folë tash për ni pjesë tjetër të biografisë të juj, jeta familjare, takimi me bashkëshoren, krijimi i familjes? Kur ka ndodhë?
Faik Bllata: Nja pesë vjet e kom shty martesën veç që kom lypë ni vajzë me te tana të mirat, por kur e pashë që me krejt tanat s’muj me gjetë, vendosa me marrë ni çikë të Vinarcit. Ka qenë shumë interesant. Unë jepsha mësim në medicinë në atë kohë, vitet ‘82-tën, ‘81-tën edhe ‘82-tën. Erdh ni çikë me ni nxanëse me i marrë do barna edhe i kish pasë floktë e gjata. Ni prej kushteve që ka dashtë me kanë për me hy unë në bisedë, sikur me runda me kanë në rundin e parë, ka dashtë m’i pasë floktë e gjata. Edhe po i thom, “I paske floktë e gjata”, asaj çikës, asaj nxanësës. “Uh”, tha, “motra jeme i ka hala ma të gjata”, thashë, “Çka po thu bre? A muna me pa çka osht’?” Thotë, “Osht’ studente e gjuhës shqipe”. “A muna me pa?” Thotë, “Po”. Kur e kom pa, floktë deri në gjunjë. Edhe ajo ka qenë runda e parë që kemi bisedu.
Ato motrat medicionale që punojshin që e pashin që ardhke te une, “Faik, qita me marrë gjithqysh”. E në ‘83-tën kemi bo ni dasmë shumë të madhe, diku në atë kohë 106 kerre kanë shku në Vinarc edhe këtu në bashçe, se s’janë kanë këto shpijat, kanë qenë, e kena organizu në bashçe dasmën edhe e mora. Ma vonë tani e kryjti edhe fakultetin, punon si arsimtare këtu në Vushtrri. I ka edhe nja tri vjet me dalë në penzion. I kemi katër fëmi, dy djem e dy çika.
Anita Susuri: Me çka merren ata?
Faik Bllata: Djali madh osht’ specialist i syve, kur kanë pasë gara në gjimnaz kur e ka kry gjimnazin gara republikane në Kosovë, ai e ka nxanë vendin e parë në Gjilan në krejt Kosovën. Kanë dashtë, kur ka qenë, se në tana qytetet e Evropës ka qenë kah ni muj, kah dy muj mas specializimit. Në Londër ka qenë dy muj. M’ka thirrë në telefon, “Babi, po më lutin m’u ndalë”. Se e din anglishtën, e din gjermanishtën, e din spanjollishtën. “Po më lusin m’u nalë me punu këtu”, “Jo djali jem, hajde ktu”. Edhe ka ardhë. Punon në ni klinikë në Prishtinë e ka ordinancën edhe këtu qitu ni shpi ma poshtë se e jemja. E ka ni djalë dy vjeç e tre muj. Gruja i punon në Ministri të Punëve të Jashtme, osht’ si menaxhere e prokurimit a s’po di tamon saktë.
Çika e madhe e ka Fakultetin Juridik, e ka edhe masterin. Punon menaxhere e prokurimit në spital në Vushtrri. Djali i madh e ka Fakultetin e Fiskulturës, gjashtë vjet priti për punë. Çika jem e madhja ka prit 15 vjet për punë edhe s’e ka pasë kush gajle me u bazu në kontributin tim që e kom dhanë tanë kohën edhe para luftës edhe gjatë luftës edhe para luftës. Po mas 15 vjete u punësu. E djali shkoi, u njoftu me ni vajzë atje shqiptare në Cyrih në Zvicërr, aty osht’ martu. Çika e vogël osht’ me fakultet ekonomik, punon ni bankë këtu në Vushtrri, i ka ni çikë e tre djem. Çika e madhe e ka veç ni djalë. Kjo osht’ familja jeme.
Anita Susuri: Ju thatë që specializimin e keni bo në Kroaci…
Faik Bllata: Në Zagreb.
Anita Susuri: Kur e keni bo edhe qysh ka qenë kjo?
Faik Bllata: Në ‘86-tën specializimin në Zagreb. Me tregu diçka shumë interesant. Profesorat në Zagreb u gzojshin kur na shkojshim në specializim atje, kroat. Ni profesor Sillo Brqiqi me siguri nuk osht’ gjallë se u konë para penzionit, më ndajti edhe m’tha, “Faik” tha, “qita të katërit janë serbë. Ruju prej tyne”. Të nesërmen ni kirurg serb më pyti, “Pse s’jeni nalë në Beograd me specializu, po kaq larg jeni ardhë në Zagreb”, ju thashë, “Veç tu iu rujtë malltretimeve, tu iu rujtë provokimeve”, “Po qysh, në Beograd osht’ shteti ku boni pjesë edhe ju?” Thashë, “Jo, na jemi Kosovë. Na nuk bojmë pjesë”. I ka ardhë shumë rondë. E kom ni ka shanë nërmjet veti, kështu vet me veti edhe osht’ largu. Domethonë, trajtimi jonë në Zagreb ka qenë jashtëzakonisht i mirë.
Atje mëngjesin e bojshin motrat, e kanë pasë pauzën nja gjysë ore, e kanë pasë kuzhinën edhe gjithmonë më kanë thirrë me ta me iu bashkangjitë në mëngjes. Domethonë, kemi qenë shumë të mirëpritur. Edhe në operacione na kanë shpjegu shumë, aty kom mësu shumë gjana. Raste që ne nuk i kemi pasë. Po edhe mjetet [e punës] të mira. Skalperin që e bon ni operacion, ata ni operacion edhe e gjujshin. E i thashë ni motrës kryesore, “Qita skalpera që po i hupni mledhni ni tegull shtini e i çoj në Kosovë”. I erdh shumë rondë, tha, “Pse?” Thashë, “Se na i sterilizojmë shtatë-tetë herë deri në dhetë operacione i bojmë me nji, se na nuk kemi”. E atje i kanë pasë te tonat edhe aparaturën edhe mjektë. Ka ndodhë operacioni me zgjatë tetë orë e dhetë orë e… se prej tona qendrave ka qenë qendër Zagrebi prej ish-Jugusllavisë shumica e pacientëve janë shku atje.
Anita Susuri: Cilin vit e keni përfundu?
Faik Bllata: ‘87-ën e kom kry specializimin edhe jom kthye meniherë të nesërmen. Se n’atë kohë spitali t’ka çu në specializim edhe s’ke pasë nevojë hiç sikur tash, për shembull, mjektë m’dhimën shumë. E kryn specializimin ka nevojë shumë për mjek edhe presin me muj të tanë deri të punësohet. E atëherë na e kemi pasë punën tonë. Sikur sot e kom kry specializimin jom ardhë në shpi, të nesërmen ia kom nisë punës si specialist.
