Pranvera Badivuku

Prishtinë | Date: 23 janar, 2019 | Duration: 107 minuta

A din, shumë, nuk e di çka kanë ba, shumë jonë end me gjana. Maqina për shembull ka shku poshtë, nji shporet i vjetër ka ardhë të unë naltë, a din, s’di si i kanë bajtë ato, ato gjana. Shumë ç’rregullim ka qenë ndërtesa, banesat e shprazta, pa kurgjo mrenda. Veç fotografitë nuk i kanë prekë, edhe disa dokumente kështu. Se ajo ka qenë megjithëatë ndërtesë.

E një, një banore aty, ajo ka qenë dallmatine, ma e vjetër, s’kanë pasë ku me shku, edhe ka qenë aty. Tregonte se kamionin gjithmonë e kanë afru deri te hymja, për mos me pa çka po marrin, çka po ngarkojnë. Kasetat, kemi pasë na shumë video kaseta, po krejt muzike serioze, t’inçizume, t’ndryshme. Bashkëshorti ka qenë shumë i dhanun mas muzikës klasike e inçizojke instrumentist, e orkestra, e t’ndryshme. Ato i kemi gjetë n’hymje tjetër. Domethanë gana t’pakuptimta kanë ndodhë, nuk e di, nuk e di.

Po interesant ishte se si po i kujtohej njeriut krejt çka ka pasë, tash kështu shumë herë mendon njeriu se nuk din çka ka, po kur po t’mungojshin… Ka qenë pak qesharake. E pata bo listën çka po mungon krejt, se e disha dollapat si i kom pasë. E vetëm notat, notat, kangët e mija e kështu, i pata, i pata hudhë mbrapa dollapit, aty ka pasë njëfarë shprazëti por nuk shkonte poshtë, e qaty i kom gjetë.

Kaltrina Krasniqi (intervistuesja), Besarta Breznica (Kamera)

Pranvera Badivuku u lind në vitin 1945  në Pejë. Ka diplomuar nga Akademia Pedagjigjike e Muzikës në Shkup, Maqedoni. Ajo është një ndër kompozitoret e para dhe të shpërblyera të Kosovës, e njohur për kompozimin e muzikës për fëmijë dhe të rritur.  Nga viti 1979 deri në mbylljen e Radio Prishtinës 1990, ajo punoi në produkcionin muzikor si productente dhe redaktore e muzikës. Sot, ajo është e pensionuar dhe jeton në Prishtinë.

Pranvera Badivuku

 Pjesa e Parë

Kaltrina Krasniqi: Filloni me prezantimin e vetëvetës edhe mandej na tregoni pak diçka për fëmininë e juj? Çfarë fëminie keni pasë? Çfarë fëmije keni qenë? Me kond jeni rritë? Në cilin qytet?

Pranvera Badivuku: Po, jam Pranvera Badivuku por e lindur Basha. E lindur para 74 viteve, tash shpejt e kam pasë datëlindjen 74, domethanë në vitin 1945 në Pejë. Jam… po mendoj rrjedh prej ni familje tradicionale pejane. Jam rritë e rrethuar nga familjarët. Në radhë të parë të nanës, të motrës time e cila ni vit e gjysë vetëm ka qenë ma e madhe, me xhaxhallarët, me gjyshër, me halla. Kështu që, në një familje mjaft të gjanë. Dhe pothuajse fëmijëria ime ka qenë mjaft e lumtur me praninë e t’gjithëve dhe kujdesit të tyre dhe dashninë që ma kanë ofru qysh në fëmijëri.

Thojnë se kam qenë një fëmi mjaft i gjallë, i hareshëm, kam këndu. Ndoshta ato kanë qenë melodi të pakuptimta por unë gjithmonë e kam shpreh gëzimin në atë mënyrë. Kjo ndoshta më ka përcaktu ma vonë edhe për profesionin që kam zgjedhë. Gjitha kto i thashë se aq sa mbaj në mend kujtimet e mia, unë edhe pse, po mendoj me ni përkujdesje të veçantë nga nana jemi rritë na të dyja, pa babën, mungesën e babës e kemi pasë.

Si shumë familje mas Luftës të Dytë Botërore që kanë pësu me, s’po di, vështirësi të ndryshme të jetës por fati i babës tim ka qenë pak ma delikat. Ai ka kalu larg familjes 20 vite, mbi 20 vite nëpër burgje. Në fillim në burgun e Pejës, Kulla e Sheremetit ka qenë burg i njoftun dhe mbas thyerjes së atij burgu kur kanë ikë të burgosurit, ky prapë ka pasë ni fat dhe me ndihmën e shokëve ka shpëtu. Atë ditë është bo masakër e madhe në Pejë, se kënd e kanë nxanë e kanë vra, e kanë pushkatu, kanë… gërrdi.

Kaltrina Krasniqi: Për cilin vit e keni fjalën?

Pranvera Badivuku: Kjo dikun duhet me qenë ‘46 ndoshta, s’jam shumë e sigurt se unë kam qenë fmi po e di kështu prej kujtimeve që i kam dëgju kështu prej familjes. E kështu që, baba im shumë vite ka kalu në burg, në burgjet e Shqipërisë edhe në Llogoret e Shqipërisë.

Kaltrina Krasniqi: Pse ka përfundu atje?

Pranvera Badivuku: Po ktu ka qenë armik i regjimit të atëhershëm komunist, atje osht’ bo armik i tyre në favor të ish Jugosllavisë, po mendoj të atëhershme. Nuk i njoh bash mirë kto rrethana, kto i dinë ma mirë historianët. Po du me thanë se familja gjithmonë ka qenë me brengën e tij se ku ndodhet, si është dhe për shtatë vite familja nuk ka ditë asgjë për të, derisa ka ardhë letra e parë që osht’ lajmëru nga Shqipëria, nga burgjet, Tiranë, Burrel, Fier, Çermë e vende të ndryshme.

Por, megjithatë jeta e tij e vështirë, vujtjet e tija të gjitha kanë marrë nifarë pamje tjetër kur atij ju mundësu kthimi në Kosovë. Dhe, ai vit ishte viti 1966, ku ktu pak kishte fillu ni përmirësim i kushteve të popullatës shqiptare. Se deri atëherë ato s’kanë vazhdu, s’kanë ndërpre asniherë, malltretimet e familjeve, përsekutimet, largimi i familjeve nëpër Turqi prej torturave, prej mundimeve prej… por në vitin 1966 atij i lejohet kthimi dhe për ne, për familjen ishte gëzim shumë i madh, e m’vjen keq, po mendoj ky është ni gëzim i madh për… jo vetëm për familjen por edhe për qytetartë e Pejës të cilët e kanë ditë atë si një njeri intelektual që është shkollu në Torino. Ka kry akademi ushtarake atje mandej shkollë për inxhinieri, ka pasë edhe pozita të ndryshme në Shkodër, në Pejë, në Tiranë, por megjithatë ka përfundu nëpër burgje.

Kaltrina Krasniqi: Si quhej baba juj?

Pranvera Badivuku: Shaban Basha. Dhe ai ka qenë përndryshe edhe luftëtar i Spanjës bashkë me shokët pejan Xhemajl Kada, Emrush Miftari pastaj Mehmet Hasim Vokshin edhe të Shqipnisë disa tjerë. Me gjithë jetën e vështirë mundem me thanë se kthimi i tij ishte ni gëzim familjar, si thashë edhe vendas se përmendej ai gjithmonë për vlerat e tij intelektuale, për njohjen e shumë gjuhëve t’huja si një njeri intelektual me plot kuptim të fjalës. Dhe kthimi i tij ndodhi mu në natën kur të nesërmen pritej fejesa ime, e ky ishte ni gëzim mjaft i madh.

Ktu mandej vazhdoi jeta e tij shumë e mirë, po mendoj në rrethin familjar. Ne, unë edhe motra u martuam dhe jeta vazhdoi me babain, me nanën, ne dy motrat e martuara. Por, shumë shpejt, nana ishte teper e re u pasurum edhe me dy fëmijë, faktikisht me një vëlla edhe një motër. Kështu që, vëllau është shumë… pak ma i madh se vajza ime edhe motra ma e vogël ashtu. Kështu që, ata janë pasuria ma e madhe, po mendoj, në atë jetën dhe mundem me thanë se baba pat’ mandej ni jetë të qetë derisa vdiq në vitin 1990.

Ka qenë pak normal kjo ngjarja nga familja ime nuk osht’ e vetme. Këso raste në Kosovë ka pasë shumë se posaçërisht intelektualët dhe tregtarët po m’doket se kanë qenë në shënjestër të regjimit komunist. Ashtu kur marr me mendu tash se ndoshta atëherë s’kam ditë cilat kanë qenë qëllimet e qysh por dihet prej historisë se gjithmonë populli shqiptar posaçërisht i Kosovës meqë ka qenë nën thundrat e, po mendoj pushtusit, si të them, s’na kanë lanë bash lehtë t’marrim frymë…

Kaltrina Krasniqi: Tregomni pak për Pejën? Çfarë qyteti ka qenë?

Pranvera Badivuku: Po Peja ka qenë gjithmonë ni qytet që osht’ veçu me bukuritë natyrore të saja. Tash, normal kanë qenë shtëpiat klasike t’vjetra. Bash unë ku kom kalu fëmijërinë me familje ka qenë ni shtëpi e bukur mundem me thanë, por e vjetër. Por, bukuria ma e madhe e asaj shtëpisë ka qenë bahçja dhe oborri. Bahçja ka qenë me plot fruta…

Kaltrina Krasniqi: Në cilën lagje?

Pranvera Badivuku: E në Pejë janë të njoftuna disa lagje, jo Kapeshnica, osht’ Pohovci… unë jam rritë në lagjën e Pohovcit, afër Sahat Kullës ashtu i thojnë. Bistrica na ndante me Kapeshnicën. Kështu që, shumë më kujtohen pikniqet që i kena bo me familjarë, me kojshitë. Kemi kalu nëpër ato rrethinat e Pejës, shumë shpesh kemi shku në Radavc me shoqe po edhe me familja ma tepër, në Banjën e Pejës, në Deçan. Ka qenë karakteristikë uji pak i tharptë i Deçanit, po tash nuk e di sa shfrytëzohen. Shfrytëzohen ni pjesë e madhe e bukurive të Pejës, po ashtu po Deçani duket pak, ato pjesë ku na i kemi kalu dikur, ato ndejat, pushimet, pikniket, m’doket se aty ma nuk osht’ e mundun.

Kaltrina Krasniqi: E shkolla, në cilën shkollë keni shku?

Pranvera Badivuku: Kam shku në shkollën… shumë herët kam, jam regjistru. Faktikisht motra si ka shku, ajo ishte nji vjet e gjysë ma e madhe se unë edhe unë kam shprehë dëshirën me shku në shkollë. Kështu që, foshnjorën kam qenë katër vjet e gjysë. Foshnjorja ka qenë atëherë si tash parashkollor. Bile e kam edhe fotografinë, e shumë herë fotografia sjellë kujtimet ma të freskëta na i bjen se sa mendja. Mundohem ndonjëherë t’i gjejë edhe pse shumë fotografia e vogël, po disa edhe prej shoqeve, shokëve ju di edhe emnat. Kështu që, kam kujtime.

Dy vjet kam qenë në shkollën “Shkolla e Madhe” quhej atëherë, e qytetit ni shkollë e vjetër e mandej na transferun në Karagaç. Karagaçi osht’ i njohun me ni park shumë të bukur, afër… po mendoj shkollës dhe ajo Karagaçi faktikisht kemi dalë edhe si vajza të reja në atë kohë, ni herë në javë për shembull dilshim për shëtitje. Kemi shfrytëzu atë natyrë. Shëtitjet m’kujtohen në shkollë kur na çojshin me nxanës, mandej programet shkollore m’kanë lanë gjithmonë përshtypje e për festa të ndryshme në të cilat kanë marr pjesë zakonisht, e kangë ma tepër.

Më kujtohet se shkolla ka pasë me fëmitë pak ma të mdhej edhe orkestrin e shkollës. Aty kanë qenë të inkuadrum nxanës të klasve të nalta ashtu, nxanëset edhe nxanësit me mandolina me mandolla. Ka pasë ni aktivitet mjaft të… qyteti si qytet. M’kujtohet edhe diçka ndoshta, ndoshta ju duket edhe juve interesant, kur gjatë pushimeve të verës organizoheshin kurs… meqenëse kuadrot arsimore kanë qenë të pakta dhe secili… dikush që kishte pak shkollë dhe intelektin ju mundësohej që nëpërmjet kurseve të aftësohen për mësues të ardhshëm. Kështu që, për fëmitë, neve fëmive kush me dëshirë normal shkonim vullnetarisht në shkollë, bile m’kujtohet se mësimet maheshin në gjimnazin e sotshëm që osht’ në Pejë.

Gjatë verës vishin ata mësues për përvojën e tyne, m’u aftësu me përvojën e tyne dhe n’fund neve na jepshin ndonjë dhuratë simbolike, ndonjë top të vogël ose ndonjë libër në shkollë. Nxanësve shumë me sukses shumë të mirë dhe shumë të shkëlqyeshëm në fund të vitit i dhurohej ni libër.

Kaltrina Krasniqi: Qysh iu ka gjetë fundi i Luftës të Dytë Botnore?

Pranvera Badivuku: Po unë kam qenë…

Kaltrina Krasniqi: Shumë e vogël.

Pranvera Badivuku: E vogël. E di se kushtet materiale, në çdo familje jo veç te ne, nuk kanë qenë bash të mira. Nana ka qenë ni femën shumë e zgjutë ka pasë disa vite shkollë, po mendoj fillore me siguri atëherë. Kanë jetu ni kohë në Shqipni dhe ajo ka pasë ni talent shumë, afinitet për punë dorës ndoshta edhe nevoja e jetesës ia ka zhvillu ma tepër atë aftësi.

Kaltrina Krasniqi: Si është qujtë ajo?

Pranvera Badivuku: Magbule. Ajo jeton ende 91 vjet i ka ba. Po tash ata janë në Kanada bashkë me vëllaun edhe dy motrat. E kështu që, ajo ka punu punë të ndryshme punë dore. Ka punu vek, ka qepë me maqinë, ka punu ojme me xhilpane. Kështu që, simbas kërkesave lule të ndryshme zbukurimi, ka rregullu edhe nuset, ka pasë prirje edhe për rregullim të nuseve. Kështu që, kemi mbijetu. Gjyshen ende m’duket se e shoh ata t’u punu, prej kurçkafit ka bo diçka. Bukët sidomos i bante shumë të mira në saç i pjekte e qe kemi kalu ashtu, me…

Shumica e grave, faktikisht në Pejë kanë qenë gratë mjaft punëtore, kanë qenë edhe kta që kanë pasë burra që i kanë pasë për krah po kanë qenë ndihmës të burrave, në atë pikëpamje për përmirësimin e ekonomisë familjare. Shkollimin gjithmonë vetë familja e ka pasë, si me thanë, traditë edhe kanë bo çmos që neve të shkollohemi sikurse edhe shumica e familjarëve tjerë. Aty e kemi pa përspektivën tonë edhe ngritjen edhe kuptohet se me gjithë kto shkollime e arritje t’shumta të njerëzve edhe ndryshoi edhe jeta në përgjithësi e popullatës tonë. Çka tjetër m’kujtohet prej fëminisë? {mendohet}.

Prej fëminisë m’kujtohet, po mendoj, derisa se… derisa kam qenë në Pejë. Faktikisht unë vetëm 13 vite kam qenë në Pejë se pastaj kam vazhdu jetën në Shkup, në shkollën e muzikës kur kam shku. Ni pjesë, domethanë ni periudhë e kam kalu në Pejë mandej në Shkup, dhe në Prishtinë kam përfundu pas martesës e ktu jam pothuajse mbi 50 vjet.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni qysh shkut në Shkup?

Pranvera Badivuku: Edhe kjo osht’ histori e lidhun me familjen. Unë e doja gjithmonë kangën, kishim ni radio në shtëpi edhe pse kushtet jo shumë të mira, por gjithkush ka tentu që barem ni radio ta ketë në shtëpi. Aty ndëgjoja kangtë që m’pëlqenin, i këndoja. Për mu ishte shumë zbavitëse kur nëpër festa të ndryshme vishin xhagllixhitë.

Kaltrina Krasniqi: Çka janë ata?

Pranvera Badivuku: Xhagllixhitë janë instrumentista, për shembull me violinë e def edhe këndojshin për festa të ndryshme na argëtojshin neve nëpër lagje të ndryshme, ndonjëherë hyshin edhe në oborr dhe bojshin aheng tash aty kush i pranonte rrugës. E ato gjithmonë m’kanë tërhjekë.

Kaltrina Krasniqi: Çfarë muzike është ajo?

Pranvera Badivuku: Muzikë popullore shqipe, por zakonisht jevxhit i kanë, i kanë ra. Edhe është pak si qesharake se une kam këndu vazhdimisht edhe thojnë kur këndon në sofër e merr dikënd,  domethanë muzikant si jevxhit a din. “Mos…” ma bonte gjyshja, “mos këndo se nuk është mirë se martohesh mandej për…” edhe me të vërtetë unë jam martu me muzicientë {qeshë} por burri im ka qenë violinist po gjyshja fatkeqësisht nuk ka qenë gjallë me tregu se {qeshë} cili është. Kjo pak nji pjesë kështu ma e hareshme.

Kom pasë qef me u rrëfy ktu ma tepër për gjana t’bukura gjatë jetës. M’ka bo përshtypje gjithmonë shoqëria “Përparimi” ka qenë në Pejë që ka muziku, po mendoj, ka dhanë ndoshta edhe shfaqje, koncerte. Por, ka qenë karakteristikë e tyne ditëve të fund javës kur kanë dalë në natyrë dhe prej aty kanë bo qef me orkestrin e tyre dhe me kangtartë e tyne. E unë si fëmi, jetojshim në Pohovc, ai zani depërtonte prej atyne kodrave të zadrave deri në qytet. Degjoheshte, se atëherë zhurma në qytet s’ka pasë shumë edhe krejt kto kanë ba që unë, domethanë të përcaktohem për muzikë.

Kam pasë dëshirë edhe pse nuk kam ditë çka më pret konkretisht në atë shkollë, po ashtu dëshira. Dhe dëshira m’u plotësu me shkuarjen time në Shkup. Pse në Shkup më pyetët më parë, se axha im po ashtu ma i vogël kishte kry ni shkollë të mesme teknike në Zagreb dhe në Pejë nuk i jepnin punë se ishte vëllau i armikut. Kështu që, ai hulumtoi dhe në Shkup gjeti punë bash qatëherë kur unë duheshte të shkoj në shkollë të mesme.

Kështu që, unë shkova me axhën në Shkup. Në provim pranues u tregova mjaft e mirë, nuk ishte ndonjë provim i vështirë si edhe tash që mbahen provimet pranuese për shkollë të muzikës. Të kontrollojnë talentin nëpërmjet të një kange, pak ritmin e kështu. Ato gjana të gjitha i kalova mirë, e unë violinën e disha prej çalldexhive. Mbeta njëherë por mandej me mburrje e mbaja violinën kur visha… kur kaloja urën e Vardarit deri te shkolla.

Po du me thanë, s’kemi njoftë, s’kemi pasë njohuri për muzikën posaçërisht këtë serioze që e qujmë tash ose klasike ose për instrumente të ndryshme.

Kaltrina Krasniqi: A ka qenë pengesë gjuha…

Pranvera Badivuku: E po…

Kaltrina Krasniqi: Se ju është dashtë me folë maqedonisht.

Pranvera Badivuku: Po ka qenë gjuha, kam qenë… faktikisht kur u dalë lista e të pranuarve tek atëherë kam mendu, pasna mujt edhe mos me u pranu, kam mujt lirisht mos me u pranu. Por, fati deshti që u pranova dhe kam qenë e vetmja shqiptare në shkollë, në krejt shkollën. Në krejt shkollën kam qenë e vetmja shqiptare, gjuhën maqedone në fillim une nuk e kuptoja bash po e njifja serbo-kroatishten se atëherë ka qenë, po mendoj kemi mësu se ka qenë gjuhë e shoqnisë.

Dhe për një gjysëm vjetor u aftësova edhe në gjuhën maqedone dhe nuk kam pasë pengesa mandej deri në përfundim të shkollës. Dhe, edhe atëherë ka pasë paragjykime, po mendoj, se tash na prej Kosovës kemi kalu atje, por ni maqedon njësoj si serbtë. Unë ni kohë kam banu me axhën në ni periferi të Shkupit, Xhorxho Petrov quhet vendi, dhe udhëtoja me tren. Kur vishin maqedonët, t’rinjtë, “Ik se aty janë shqiptartë” Begaj, tamo su šiptari a din, s’dojshin me u përzi me shqiptartë.

Kaltrina Krasniqi: As në tren?

Pranvera Badivuku: As n’tren me kupetë të trenit. Për shembull, treni ishte i haptë, “Ik!” Domethanë, mos hin aty se aty janë shqiptartë. Nuk di si i kanë eduku familjet e tyne fëmijët e vet. Si duket i ushqejnë me urrejtje prej vogjlisë, a te na osht’ e kundërta. Na si popull jemi shumë tolerant, shumë ma t’butë, shumë arsyetojmë ndoshta t’ligat e njerëzve tjerë… neve qe, familja jonë mjaft ka pasë peripeti jetësore po kurrë s’na kanë mësu me urrejtë, po na në vetëdije e kemi kriju atë ndasi. Kështu normale që osht’ e jo me urrejtë.

Ata ma bojshin mu ndonjëherë disa shoqe, “Ou nuk po përngjan hiç në shqiptare”, s’e di si i kanë mendu se isha e vetme aty, unë isha vajzë si gjithë tjertë ende e re. Në shkollë kam kalu mirë se kam pasë vullnet tepër t’madh për këtë degë që e zgjedha. Kështu që, m’kanë respektu edhe shoktë edhe shoqet e klasës por edhe profesorët. Posaçërisht m’ka pëlqy landa e këndimit, solfexhi edhe folklori. Kështu që, bile edhe për temë të maturës me përkujdesjen edhe të profesorit, me këshillat e tij e mora për analizë, për temë “Folklorin muzikor shqiptar”.

Unë atëherë me Prishtinën s’kam pasë shumë kontakte. Visha vetëm pushimeve në Pejë dhe kështu që as s’kam ditë që ekzistojnë libra. Lorenc Antoni ka qenë një ndër pionerët e muzikës, folklorist që i ka mbledhë shumë kangë të trevave të ndryshme të Kosovës dhe i kishte në libra. Por, unë s’i kam ditë ato dhe krejt ato kangë që i kam ditë unë vet i kam regjistru me nota dhe kam ba analizën e tyre melodike, ritmike, formale e krejt ato gjana.

E në atë kohë ka qenë pak vështirë se krejt i kanë bo me dorë, t’u i bo pentagramet shembujt kur kam dhanë e ajo…

Kaltrina Krasniqi: Vizatojshit edhe pentagrame?

Pranvera Badivuku: Po, jo për kangë se i kishim fletoret e muzikës me pentagrame po duheshte në analizën e kangëve të bëhet ndonjë pjesë e kangës ose diçka. Krejt ato i kam bo me tush me… shumë punë ka qenë e m’vjen keq që s’i kam se fotokopja atëherë s’ka pasë. Kështu që pjesa teorike gjindet dikun në arkivën e shtëpisë, ndërsa ajo pjesa tjetër jo…

Kaltrina Krasniqi: Çfarë qyteti ka qenë Shkupi në atë kohë?

Pranvera Badivuku: Shkupi ka qenë, në krahasim me Pejën qytet ma i madh po jo shumë i madh si është tash. Faktikisht Shkupi ka përparu pas tërmetit në vitin 1963. Atëherë kur krejt bota u çu në ndihmë me i ndihmu Shkupit dhe e ndërtun me… ishte pozita e qytetit rrafshinë e madhe kështu që u zgjanu dhe osht’ bashku me t’gjitha ato fshatnat që i kishte përskej afër. E ka qenë ajo pjesa e vjetër… unë kam banu në pjesën e vjetër të qytetit, kaloja Bitpazarin, vija nëpër do rrugica edhe dilsha te ura e vjetër e Shkupit edhe djathtas ka qenë shkolla, shumë afër ka qenë. Përballë ka qenë edhe ni gjimnaz quhej atëherë gjimnazi femror i maqedonëve.

E gjimnaz për shqiptartë ka qenë gjimnazi, faktikisht Shkolla Normale “Zef Lush Marku”. Ma vonë erdh edhe motra ime u transferu edhe ajo në Shkollën Normale. E për mu ishte ma tërheqëse kur shkoja ndonjëherë në vizitë me motrën në shkollë se aty ishin krejt shqiptarë, ndërsa ktu ishte rrethi krejt tjetër dhe kam pasë shoqni me kta, por vetëm në kuadër të mësimit nuk më ka tërhjekë diçka ma tepër.

Me shkollë mbaj kujtime shumë të mira kur me korin e shkollës kemi shku në Slloveni, në Celje të Sllovenisë. Ajo ishte ndoshta hera e parë që dal diku ma larg si nxanëse e shkollës t’mesme dhe çka m’ka pasë lanë përshtypje përparimi i fshatrave sllovene kur kalojshim me autobus, shifeshin shtëpiat e bukura edhe ni vend krejt… e krahasojsha me fshatrat tona, shtëpijat e ulta, të vogla, ato dhomat e zymta. Po du me thanë, një dallim tepër i madh.

Krahina jonë ka qenë e lanun mas dore tash ndoshta ka pasë edhe momente por shumë kenë t’kandshme, t’mira po me vështirësi gjithmonë. Ka qenë ma e prapambetun se s’kanë investu në përparimin e Kosovës. Për qata edhe gjitha ato pakënaqësitë që kanë lindë kur populli jonë s’ka qenë hiç i knaqun me atë çka ka pasë, faktikisht. Kanë qenë të natyrshme t’gjitha ato kërkesat e popullit për diçka ma mirë, që falë Zotit sot jemi në liri dhe vetëm duhet bashkim-forcë që me shku përpara.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni a ka qenë e natyrshme për gratë e gjeneratës, vajzat e gjeneratës t’juj shkollimi?

Pranvera Badivuku: M’doket se mas Luftës të Dytë Botërore kjo nëpër qytete ka qenë patjetër me u shkollu, të gjitha, rrethi po mendoj ku kam qenë unë krejt janë shkollu…

Kaltrina Krasniqi: Mirëpo në këtë shkollën ku keni shku në Maqedoni…

Pranvera Badivuku: Po.

Kaltrina Krasniqi: Në Shkup po thuni që keni qenë e vetmja shqiptare në shkollë…

Pranvera Badivuku: Po.

Kaltrina Krasniqi: Të muzikës, domethanë vajza nuk ka pasë, shqiptare tjera s’ka pasë.

Pranvera Badivuku: Jo, jo as vajza as djem, unë kam qenë e vetmja në… mas dy vjetve erdh edhe ni vajzë tjetër dhe u bonëm dy, po mendoj…

Kaltrina Krasniqi: A ka qenë shumë ndryshe shqiptartë e Maqedonisë…

Pranvera Badivuku: Jo, m’duket se te shqiptartë e Maqedonisë kanë qenë shumë ma fanatik, ma të prapambetun, më duket ashtu kam një bindje. Se edhe ma vonë kur kom kry unë shkollën m’ka rastisë të shkoj me ni seminar në Tetovë dhe te disa miq që ishin po ashtu intelektualë dhe ishin punëtorë të arsimit e ma bante njëna thojke, “Na jemi me gisht, qe filanja demek po punon osht’…” ata janë etiketu pak ma ndryshe.

Ka pasë edhe atje intelektualë, por t’paktë kanë qenë shumë. Kanë qenë me botëkuptime ma të… edhe ende janë në Maqedoni.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni gjatë qasaj kohe që keni qenë në Shkup edhe në Maqedoni në përgjithësi ju shoqënoheshit vetëm me motrën e juj edhe shoqninë e saj apo edhe komunitetin shqiptar në përgjithësi me pasë…

Pranvera Badivuku: Po me komunitet shqiptar… axha na çonte neve shumë në teatër vazhdimisht dhe kur unë veç isha në vitin e dytë-tretë të shkollës së muzikës, atëherë edhe në opera na çonte se kishte qef të njihemi edhe me… po mendoj edhe me ato vizitat plotësonim faktikisht ato. Kështu për me dalë atëherë s’ka pasë. Ma tepër ka qenë shkolla, mësimi, aktivitetet e lira. Shkolla e muzikës… na s’kemi pasë kushtet si i kanë tash fëmitë për shkollë të muzikës.

Instrument s’kam pasë, shkolla ma ka dhanë violinën. Piano s’kam pasë u duft me shku në shkollë. Shpesh herë jemi çu, jemi zgju në ora 4 e mëngjesit e pritshim derisa ai roja e hapte derën e shkollës për me hy me e zanë pianon për me ushtru, domethanë kushtet kanë qenë tejet t’vështira, por vullneti, dëshira, gjitha ato… kemi pasë ambicie për profesion, për shkollim që ka qenë shumë ma i cekun se sa tash që osht’.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni mandej mas shkollës t’mesme çka keni bo?

Pranvera Badivuku: Mas shkollës t’mesme… faktikisht, unë e kryva shkollën e mesme në vitin 1963, se shkolla e muzikës zgjaste pesë vite për ata që s’kishin paraprakisht ndonjë njohje muzikore. Domethanë, unë kom viju edhe atë vitin përgaditor dhe në atë vit përgaditor përcaktohej suksesi, përcaktonte a do të vazhdon t’i për shkollë të mesme apo do drejtohesh në ndonjë drejtim, ndonjë shkollë tjetër. Ajo më duket shumë me vend se barëm nuk malltretohesh. Nëse nuk je as andej as këndej nuk malltretohesh për ato vite të shkollimit, orientohesh në ndonjë profesion tjetër.

E kështu që unë prej gadimores kam qenë e vetmja që kam mrri në maturë, prej vajzave po flas se disa shokë kam pasë. Tash po del që po lavdohem pak, por jo, krejt ajo dëshira, vullneti e kanë bo edhe talenti normal, puna, në radhë të parë puna. Kështu që, unë shumë herët, si nxanëse isha edhe kur fillova krijimet e para, meloditë. Se kishim atëherë për detyrë me ba ndonjë melodi me kriju vet dhe në bazë të asaj unë prej teksteve që i gjeja, prej librave të fëmijëve thurrja kangë.

Kaltrina Krasniqi: Edhe mandej e përfundutë shkollën e mesme…

Pranvera Badivuku: Po.

Kaltrina Krasniqi: Edhe?

Pranvera Badivuku: Mbas përfundimit të shkollës t’mesme, axha gjithmonë fantazonte, kishte dëshirë me m’çu në Zagreb për Akademi të Muzikës, po mjerisht… se Shkupi nuk e kishte atëherë, kishte vetëm akademinë pedagogjike e mu gjithmonë m’dukej që s’kom çka me përfitu se shkolla e mesme ka qenë mjaft e fortë, mjaft ka qenë, kam marr aty shumë dijeni thojsha… nuk më tërhjeke disi se thojsha s’kom çka me mësu aty, ashtu m’dukej.

Por, megjithatë e regjistrova se u detyrova me mbetë në Shkup, se axhën tim e burgosën prapë, tash axhën… çdo herë kur vinte ndonjë person botnor, ndonjë burrë shteti, atëherë si i shkollum pak, e merrshin në izolim se dosja kishte shku mas nesh edhe në Shkup, se ajo ka qenë ni shtet atëherë. E kështu që tërmeti shkas ishte që erdh presidenti rus i Bashkimit Sovjetik atëherë Khrushchev, Nikita Khrushchev në vizitë Shkupit edhe ata e morën si në izolim kinse. Po nuk e lëshunë nëntë muj, vetëm e vetëm qaq kanë pasë të drejtë me majt pa gjygj edhe pse n’fund dul pa arsye edhe pa faj, por baba ishte ende nëpër burgje në Shqipni, ende konsiderohej si vëllau i armikut kështu që n’burg.

E unë u detyrova atëherë të punoj. Tërmeti boni disa çrregullime në qytet dhe unë punë gjeta në Saraj të Shkupit, ndoshta e keni ndëgju Sarajin? Gjeta punë në Saraj të Shkupit dhe u detyrova për shkak të axhës tim… me e lanë tash axhën në burg e me u kthy në Pejë. Por në punë kam hasë në ni mikëpritje tepër përzemër… unë isha e re, 18 vjeçe isha dhe shumë kam pasë përkrahjen e drejtorisë.

Shkolla ishte dy gjuhësore, maqedonisht mësonim edhe shqip. Fëmitë kanë qenë, nxënësit kanë qenë tepër t’mirë, tepër t’edukun, tepër t’thjeshtë, modest. Dhe ishte gëzim për ta se kishin një mësuese femër, po mendoj posaçërisht të muzikës edhe orët nuk plotësoheshin vetëm me muzikë se ishte shkolla… ka një klasë kishte që për çdo paralele e unë për klastë e nalta. Kështu që, drejtori më bindi, “Duhesh me dhanë edhe landë tjera”. Kam dhanë edhe histori, muzikë po edhe maqedonve edhe shqiptarve, histori, dituri shoqërie a natyre s’di qysh quheshte, amvisni… për me e plotësu numrin e orëve që kërkohej.

Historinë e kam mësu bashkë me nxanstë se unë shkollën maqedonisht dhe mandej prej librave u përgaditësha por i kom pasë nxanstë shumë t’mirë, shumë t’urtë, shumë t’sjellshëm. Kështu që, me ndihmën e tyre i kam tejkalu edhe kto vështirësi t’para dhe me shumë vullnet kam punu në shkollë, në aktivitete t’lira, kam formu korin, kam kriju orkestrin. Drejtori s’kursente kurgja ishte Besim Rusi atëherë, “Çka dëshiron blejmë”. Instrumentet e reja, mandolinën, mandolla… atëherë ka qenë traditë shkollat me e pasë këtë… kto ansamble dhe unë shumë shpejt… po m’doket për 28 tash gabova, 29 nëndor atëherë festohej, 29 nëndori, bana një program në shkollë.

Kaltrina Krasniqi: Çka ka qenë 29 nëndori?

Pranvera Badivuku: Dita e Republikës.

Kaltrina Krasniqi: Osht’ me randësi me cek.

Pranvera Badivuku: (qeshë) e po mendoj, Shtetit të Jugosllavisë. E kështu që me program fitova simpatinë edhe të kolegëve, nxanësve… edhe vet për mu ishte kënaqësi ajo punë, po mendoj me ta edhe isha e lirë, vajzë, pa obligime të mëdha edhe kohën e kaloja në shkollë. Aty punova tri vjet. Pata regjistru edhe akademinë pedagogjike, disa provime i dhashë pastaj qe u ktheva në Prishtinë se u martova.

Kaltrina Krasniqi: Qysh ndodhi kjo, tregona pak qysh…

Pranvera Badivuku: Njohja, njohja? Ka ndodhë… po ashtu muzika na ka bashku me ni koncert, ashtu njohje spontane që vazhdoi mandej me këmbime të ndryshme deri në martesë. Eh, ‘66-tën jam martu, kam ardhë në Prishtinë, po ashtu kam vazhdu punën në arsim në shkollën “Emin Duraku” një vjet kam punu aty. Edhe aty me po ashtu të njejtin zell edhe vullnet kam formu korin e shkollës dhe në dhetor ishte dita e shkollës “Emin Duraku” që mbante emrin e heroit Emin Duraku dhe unë fatmirësisht e kisha ni koleg të gjuhës shqipe që mirrej edhe me shkrime që sot është shkrimtar e poet.

E shkroi tekstin për Emin Durakun, unë e bona kangën dhe dul programi pak ma interesant dhe atëherë ftoheshin krejt drejtorat e shkollave si mysafirë në program. Edhe mu m’thirri pastaj drejtoresha, ka qenë serbe… tash, Radulloviç e di mbiemrin po kështu emri s’më kujtohet për me kalu në shkollën “Vuk Karaxhiç” tash “Elena Gjika” osht’. Ajo m’konvenoi ma shumë se ishte ma afër banesës ku jetoja dhe aty… po ashtu aty vazhdova me zellin e njejtë, me punën e njejtë, me angazhimin dhe kom kalu… faktikisht në përgjithësi 15 vite kam kalu në arsim.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni veç ky momenti i ardhjes t’juj në Prishtinë… ju keni ardhë në ni moment shumë specifik, në vitin 1966. Çfarë Prishtine keni gjetë, çfare ka qenë ajo atëherë?

 

Pranvera Badivuku: Po Prishtina, tash sa më kujtohet, ka qenë qytet jo shumë i madh, i vogël në krahasim me Shkupin që ka qenë pak ma i madh, jo pak po ma shumë. Po s’po di çka me thanë tash, qyteti dhe pjesa e vjetër e qytetit ka qenë si qendrorja…

Kaltrina Krasniqi: Çka ka pasë?

Pranvera Badivuku: Po qishtu… shumë nuk mbaj në mend po e di se kanë qenë do dyqane aty në qendër tash ku osht’ ajo ndërtesa e qeverisë. Ni rrugicë dyqane në të dy antë, ato vonë besa janë rrënu kur është ndërtu ai shtëpi e mallnave kjo pjesë. Rrugica të ngushta si tash që janë disa rrugica nëpër periferi të qytetit. Qyteti po m’duket ka qenë deri te Radio Prishtina, diku qaty ka qenë ajo pjesa që zgjaste qyteti mandej fillun, po mendoj, ndërtimi. Ndoshta ka fillu ma herët po mu qatëherë m’kujtohet.

M’kujtohet lagja e Aktashit, a quhet edhe tash Aktash? Ka qenë me shtëpia të reja kur fillun aty me u ndërtu po shumë rrugtë e parregullune, balta ka qenë ni baltë e keqe t’u ngjitshin për kpucë, domethanë rrugtë t’parregullume. Qishtu.

Kaltrina Krasniqi: A e mbani në mend ndonjë godinë t’u u ndërtu?

Pranvera Badivuku: Diçka hiç s’më kujtohen. Nuk…

Kaltrina Krasniqi: Grandi?

Pranvera Badivuku: E Grandi po se Grandi vitin e ri e kam prit aty, po mendoj, kur u hap Grandi.

Kaltrina Krasniqi: Në cilin vit?

Pranvera Badivuku: Me t’thanë të drejtën s’po më kujtohet bash, nuk e di, nuk më kujtohet. Po burri im ka qenë muzicient edhe u angazhu për vit të ri atje me ba muzikë. E di që ka qenë viti i parë që osht’ lëshu Grandi, që u ba… pregaditeshin po mendoj pritjet e vitit të ri po hiç s’po më kujtohet cili vit ka qenë.

Kaltrina Krasniqi: A ju kujtohet çfarë feste ka qenë a?

Pranvera Badivuku: Viti i ri. Pritja e vitit të ri.

Kaltrina Krasniqi: Po, po p’e kuptoj po qysh e kanë organizu a kush ka ardhë a?

Pranvera Badivuku: Qashtu si tash pritjet e vitit të ri nëpër lokale me muzikë, me zbavitje. Në kohën time mbahej edhe një vit artistik për ne muzicientët, mbas një jave qashtu si java e parë mas vitit të ri. Aty mblidheshin kryesisht artistat e teatrit, muzikës. Po mendoj, ishte rreth pak ma i ngushtë dhe ajo ka qenë interesant, mirë.

Kaltrina Krasniqi: Ku organizohej?

Pranvera Badivuku: Në Prishtinë kështu me ndonjë lokal.

Kaltrina Krasniqi: Nuk ka qenë kjo specifike?

Pranvera Badivuku: Ose në Dom të Armatës, ose ose në Grand, ose qishtu diku. S’ka pasë shumë lokale atëherë, shumë vende ose në… atëherë Bozhur që është qujtë. I organizojshin qishtu nëpër kto vendet.

Kaltrina Krasniqi: Domethanë keni dhanë mësim në “Elena Gjikë” për afër 15 vjet?

Pranvera Badivuku: Krejt arsimi…

Kaltrina Krasniqi: Jeta në arsim…

Pranvera Badivuku: Jeta në arsim. Mandej me punën time që kemi qenë shumë aktiv në televizione me programet që i përgaditësha me korin edhe ktu krijova ni lloj orkestrine tjetër, në shkollën “Vuk Karaxhiq”. Se ato instrumentet që i gjeta në shkollë ishin të amortizume, të vjetra dhe hasa me ni prostek me disa instrumente të vjetra, fëmijërore të quajtura Hofner Instrumente. Karl Hofner është një kompozitor shumë i njoftun në botë ka bo vepra kapitale, posaçërisht për kor dhe orkestër. E si duket prej emrit të tij kanë marr ato instrumente Hofner Instrumente.

Ato janë faktikisht prej flautave, blokflautave, melodikave, silofone, metalofone, instrumente tjera ritmike. E m’u duk pak ma tërheqëse për moshën e fëmijëve që unë isha t’u punu me ta edhe më të vërtetë doli ashtu dhe blokflauta ishte ni vegël shumë e lehtë për t’u kap, për t’u përvetësu. Dhe unë atë e vura në procesin mësimor dhe tash, po mendoj, prej asaj kohës blokflauta është pjesë e programit në shkollat e muzikës.

Kam qenë e knaqur gjithmonë me punën që kam, që kam ushtru dhe gjithmonë e kam konsideru vetën si me fat që jam marr me muzikë dhe jam përkushtu dhe kam dhanë për profesionin që e kam dashtë. Se m’duket vështirë është me punu diçka që nuk e don, e ata po e vërej në kohën e sotit ka shumë raste, kryn për krejt diçka tjetër punon krejt diçka tjetër. E po them prapë gjenerata jonë ka qenë pak ndoshta… na kemi qenë më pak në numër por kemi pasë disa gjana t’mira edhe prej atij shkollimit. Kemi arritë të krijojmë, të japim.

Kaltrina Krasniqi: E mandej u patët angazhu në RTP edhe…

Pranvera Badivuku: E mandej me punën time që ish… tregohej mjaft e sukseshme edhe në këtë shkollën e fundit “Elena Gjika” tash që ka punu, 11 vjet më duket ashtu, 11 e ma shumë. U afirmova poashtu me programet që i përgadisja me fëmitë i shfaqshim edhe për emisione televizive. E kështu që mandej… për këtë ansambel kam ba shumë orkestrime…

Kaltrina Krasniqi: Ky ka qenë ashtu si ansambël i qytetit apo…

Pranvera Badivuku: Jo, jo i shkollës kjo ansambël i thjeshtë. Ato dam, dung, dam, dung {onomotope} ato instrumente kumeditë çfarë s’janë, po tërheqëse për fëmijë. Po e kisha patjetër edhe grupin e fëmijëve që këndonin e orkestra i përcillte, në kangtë për fëmijë dhe t’gjitha ato, afër 20 kangë kemi pasë inxhizu në Radio Prishtinë. Kemi pasë shku edhe ajo për nifarë përjetimi për fëmitë ka qenë me shku në radio, me ba inxhizime të kangve që i këndojnë ata, me ni ansambël të thjeshtë fëmijëror.

Kaltrina Krasniqi: E ku baheshin inxhizimet?

Pranvera Badivuku: Në studion e Radio Prishtinës.

Kaltrina Krasniqi: Vetëm se duheni me pasë parasysh që ne jemi krejt gjeneratë tjetër edhe nuk e dijmë…

Pranvera Badivuku: Po nuk e dini. E, mandej unë pata ofertë prej drejtorit të produksionit muzikor…

Kaltrina Krasniqi: Të radios.

Pranvera Badivuku: Të radios, të kaloj në redaksinë e fëmijëve ama në produksion. Tash ju sqaroj edhe çka është produksioni. Dhe mbasi edhe aty ishte puna me fëmijë nuk hezitova shumë. Kështu që nga viti 1979 kam kalu në produksionin muzikor pastaj redaktore e producente e muzikës për fëmijë. Produksioni… radio si ndërtesë, po mendoj, aty ka pasë diskotekën, nototekën, programet ku janë ba inxhizimet foljore. E produksioni, gazetartë me ni anë…

Kaltrina Krasniqi: Diskotekën, a ka qenë? Se duheni me shpjegu. Ajo ka qenë si ni arkivë muzikore apo?

Pranvera Badivuku: Po. Ku shkonte, ku shkonte i gjithë materiali që inxhizohej në produksion me vite, me të gjitha shënimet. Për autorë, autorë muzike, autorë teksti realizimi, orkestrimi të gjitha shënimet shkonte në inxhizimin shiriti shkonte në diskotekë e dorëzojshim kur e kryshim na punën tonë me produksion. Domethanë, produksioni muzikor ka qenë faktikisht realizim i të gjitha gjanave në muzikë çka osht’ inxhizu, kangtë e ndryshme.

Se në kuadër të produksionit ka qenë, kanë qenë orkestrat. Orkestra popullore, orkestra popullore turke ka ekzistu, ka qenë, po mendoj, në kohën kur kom punu unë ka qenë kori profesional, orkestra simfonike. Edhe pse s’ka qenë e plotë po gjithmonë osht’ plotësu me kuadro nga jashtë. Dhe t’gjitha ato, puna e tyne osht’ inxhizu. Secili ka pasë programet e veta mujore që osht’ duft me i përmbajtë dhe me u realizu ato programe.

Fatkeqësia ka qenë se vetëm ni studio kemi pasë, ni studio muzikore e ajo studio muzikore ka shërby për krejt Kosovën. Se pos… për shembull unë kam qenë redaktore për fëmi, unë kom pasë obligim, si detyrë, të realizoj kangë të reja të kompozitorëve tanë me fëmi të talentum të asaj kohe. Kështu që, përgaditja e kangës shkojke pak ecunia pak ma gjatë. Mireshin, dorëzonte autori kangën ajo kangë vlerësohej tash nga komisioni, shiqohej teksti a osht’ adekuat për moshën e fëmijës mandej ipej në orkestrim, mas orkestrimit shkruheshin notat për secilin anëtarë të orkestrit që ka me i…

Kaltrina Krasniqi: Lexu.

Pranvera Badivuku: Po dhe mandej inxhizohej orkestri. Tek në fund bashkangjitej kangëtari. E krejt kjo ka qenë ni punë shumë e madhe, e ngadalshme. Kështu që na ma tepër se dhjetë kangë në muj nuk mujshim me realizu.

Kaltrina Krasniqi: Po ju paskët realizu shumë.

Pranvera Badivuku: (Qeshë). Një kohë, Zejnullah Halili, poet i… ai ka qenë në redaksinë e fëmijëve dhe poet shumë… ka lanë shumë vjersha të bukura të cilat i kam shfrytëzu edhe unë për krijimtarinë time, ai thoshte, “Fabrika e kangëve”, a din, e qujke atë fabrikë të kangëve. Më të vërtetë, simbas kushteve që kanë qenë ni studio në krejt Kosovën, ajo ka qenë në të vërtetë ni arritje e madhe. Unë s’di… po kanë punu aty edhe natën s’kanë pasë pushim. Dikush… na me fëmijë kemi pasë pak beneficione se i kemi realizu ditën kto gjana. E mandej shoqnitë kulturore artistike krejt janë inxhizu në qat’ studio.

Kaltrina Krasniqi: Përshkrujeni pak qysh ka qenë ajo studio…

Pranvera Badivuku: Muzika…

Kaltrina Krasniqi: Atmosfera e asaj studio.

Pranvera Badivuku: Muzika popullore, festivalet krejt ato janë inxhizu në qat’ studio. Po studioja ka qenë ni sallë me… e mbyllun, e izolume për shkak të zanit edhe ni pjesë tjetër ka qenë ku ka ndejtë regjia që ka inxhizu, në pjesën tjetër ka qenë këngëtari. Lëshoheshte muzika dhe me atë… unë herë kam qenë brenda me atë herë prej s’nalti i dirigjoja fëmitë. Ka qenë, po mendoj, bukur ka qenë mirë ka qenë. Me korin e fëmijëve kemi pasë radio që e udhëheqke ni koleg i imi Ramadan Ramadani, përpara edhe kolegët e tjerë. Po, po du me thanë osht’ punu, osht’ punu edhe fëmitë kanë ardhë me shumë dëshirë se në ni mënyrë kanë kriju shoqni të reja, kanë ndi… kënaqësinë e tyre e kanë shpreh nëpërmes kangës. Unë pata kriju edhe ni grup të kangëve se shumë kishte interesim për këndim por të gjithë solista s’kishin mundësi me u ba, kështu që me atë grup i plotësoja edhe dëshirat e tyne.

Pjesa e Dytë

Pranvera Badivuku: Në “Akorde” jemi paraqit shumë herë. Akordet…

Kaltrina Krasniqi: Çka kanë qenë, veç shpjegojeni?

Pranvera Badivuku: “Akordet e Kosovës”, faktikisht kanë qenë… ka qenë festival që osht’ mbajt në çdo vjet me muzikë për fëmijë, me muzikë në frymën e melosit popullor dhe me muzikë zbavitëse, domethanë tri mramje janë mbajtë për çdo vjet…

Kaltrina Krasniqi: Në çfarë kohe?

Pranvera Badivuku: Zakonisht ne muajin e fundit të vitit, se si duket përgaditjet kurrë s’mujshin me u arritë me kohë dhe gjithherë shtyhej ajo. Sa e mbaj une në mend ma shumë kanë qenë në fund të vitit por ka qenë festë jo veç për ne që punonim aty por po më duket për krejt qytetin, se ka qenë ni risi, diçka e re. Kemi ndëgju kangtarë të ri, kemi ndëgju kangë të reja, po mendoj, shumica e kompozitorëve aty kanë rritë afirmimin e tyre, kangtartë poashtu.

Kaltrina Krasniqi: Ku osht’ mbajtë? Ku janë mbajtë?

Pranvera Badivuku: Janë mbajtë zakonisht në Prishtinë, por ndonjëherë edhe në qytete tjera.

Kaltrina Krasniqi: Në çfarë salla?

Pranvera Badivuku: Në salla… në teatër janë mbajtë ndonjëherë, në teatër po m’duket po edhe në teatër janë mbajtë, në Domin e Armatës atëherë ka qenë funksional s’e di tash a ekziston. Janë mbajtë në ni sallë të armotizatorëve, ka qenë ni fabrikë e armotizatorëve edhe aty janë mbajtë…

Kaltrina Krasniqi: E në Boro Ramiz në Sallën e Kuqe?

Pranvera Badivuku: Edhe në Sallën e Kuqe kur osht’ ndërtu Boro e Ramizi në sallën e kuqe, po mendoj, vitet e fundit. Ato kanë fillu, për herë të parë janë mbajtë në vitin 1963. Festivali i parë i “Akordeve të Kosovës” ka qenë në vitin 1963 dhe mjerisht deri në vitin 1989… se në vitin 1990 neve na mbyllën, na përzunën, na përjashtun nga puna. Viteve të ‘90-ta shumë ngjarje tragjike kanë ndodhë për popullin tonë. Të gjitha institucionet u shkatërrun, u morën, u suprimu autonomia, po mendoj, kto janë ma të reja për kto keni dëgju. Edhe me mbylljen e televizionit u shu çdo gja për ne.

Kaltrina Krasniqi: A ju kujtohet dita kur osht’ mbyllë edhe qysh ka ndodhë?

Pranvera Badivuku: Qysh ka ndodhë osht’ shumë interesant. Unë isha… se ajo ka ndodhë diku ka 3:00 ditës, ditën 5 korrik 1990, në korrik të vitit 1990. Unë isha në shtëpi edhe ndëgjoja lajmet se radion e kemi pasë gjithmonë pjesë të jetës, përniherë s’po dëgjohet kurgja. E qatëherë kishte ndodhë ajo se bashkëshorti punonte në orkestren simfonike kur erdh tregoi se e mbyllën, i përjashtun krejt punëtorët e radios e të televizionit edhe qishtu.

Ne çdo ditë pastaj shkonim bënim protesta po kurgjo hiç. I kishin disa kushte, nëse kthehemi në punë, a din, me provokime kështu të ndryshme. Kështu që, na ma mbetëm jashtë. Qashtu edhe me “Rilindjen” ka ndodhë edhe me institucionet tjera. E tu mendu se ajo kohë ka me kalu ma shkurt po ajo zgjati mjaft. Mas shlirimit…

Kaltrina Krasniqi: Tregomni pak… mos t’shkojmë te shlirimi, po më intereson qysh kanë qenë kto vitet e ‘90-ta për juve? Ju keni qenë e angazhune shumë.

Pranvera Badivuku: Vitet e ‘90-ta faktikisht… jo vetëm për ne, po për krejt mbetëm pa punë edhe unë edhe bashkëshorti…

Kaltrina Krasniqi: Edhe niherë kond e keni pasë bashkëshort?

Pranvera Badivuku: Bashkëshorti im ka qenë Hysen Badivuku, violinist nga Vushtrria. Edhe ai prej nga një familje mjaft të njoftun vushtrriase, që ka studiu në Shkup, aty edhe ka lindë njohja jonë edhe lidhja dhe ne kemi jetu në Prishtinë. Ai ka qenë në orkestrën popullore dhe në orkestrën simfonike të Radios e unë mandej, ma vonë kam kalu aty si redaktore dhe producente.

Kaltrina Krasniqi: A keni fëmijë?

Pranvera Badivuku: Kemi dy vajza. Bashkëshorti nuk jeton, para një vit e gjysë ka vdekë. E vajzat i kemi, te dyjat me muzikë mirren. Familja jonë ashtu komplete ka qenë… ndoshta na ashtu prej dëshirës t’madhe që e kemi deshtë profesionin tonë, i kemi… t’u e pa talentin e tyre kemi ndiku që edhe ato të përcaktohen për këto profesione. Vajza, Sihana Badivuku është violiniste ndërsa e dyta është Zana, Zana Badivuku ajo pianiste por edhe solfegjin e ka… masterin e ka kry. Kështu që, edhe për piano edhe për solfegje.

Ligjëron… të dyjat janë pedagoge në Fakultetin e Arteve të Muzikës. Vitet e ‘90-ta kanë qenë të vështira për shumë familje, por falë muzikës kemi mbijetu. Burri im, bashkëshorti ka qenë mjaft kështu, po mendoj, i gjallë edhe i gjindshëm edhe ka ba muzikë nëpër lokale të ndryshme, në “Grand” një kohë derisa edhe prej “Grandit” nuk i përzunën se nuk lejojshin të këndohet veç shqip. Kështu që, mandej në Maqedoni ka ba shumë muzikë, shumë vite. E kalun kto vite t’u shpresu se…

 

Kaltrina Krasniqi: E ju vazhdojshit me jetu në Prishtinë?

 

Pranvera Badivuku: Po, po në Prishtinë kemi qenë tanë kohën.

Kaltrina Krasniqi: Qysh ka qenë atmosfera ato vjet në Prishtinë?

Pranvera Badivuku: Atmosfera në Prishtinë ka qenë… e di që kemi qenë shumë kompakt, kemi qenë shumë të lidhun, po mendoj, me shoqni, e me… njerëzit në përgjithësi. Populli ka qenë shumë solidar, ka qenë shumë human, janë mbajtë shumë protesta nga më të ndryshmet, të studentëve, të nxënësve, të grave. Po mendoj, minatorëve ato janë… ajo periudhë e vështirë shumë, po mendoj, dhe gjithku kemi qenë edhe na pjesëmarrës, po mendoj, se ajo ka qenë pakënaqësi totale, e përgjithshme.

Ka qenë… kanë qenë vite të randa por që kanë kalu edhe kemi mbijetu si kanë mbijetu të partë, nanat tona e gjyshet tona edhe na e patëm ni fazë ma të vështirë të jetës.

Kaltrina Krasniqi: Qysh ka qenë për juve me kalu ka Radio Prishtina kur…

Pranvera Badivuku: Shumë randë, shumë randë, shumë randë. S’mujsha me e shiqu. Po t’u shpresu që një ditë do të vazhdojmë aty ku kemi mbetë, po nuk ndodhi as ajo. Se mbas luftës, po mendoj, kësaj të fundit RTP-ja u bo RTK ndërroi, gazetartë u gjindën se u hapën shumë media, jo po mendoj televizione, radio e gazetari ndërsa muzika pak mbeti. Orkestra u kriju po në kuadër të qytetit, produksioni nuk ekziston fare në këtë RTK.

Edhe një orkestër që u kriju me mjaft vështirësi edhe atë e transformun s’ka tash kurfarë orkestri nuk ka. E tash një radio vetëm një shtëpi pa lajme e kto nuk mjafton. Një radio publike.

Kaltrina Krasniqi: Tregomni para se të kalojmë në këtë fazën tjetër, po më intereson çka ka ndodhë me juve gjatë luftës? Qysh ka qenë?

Pranvera Badivuku: Gjatë luftës…

Kaltrina Krasniqi: A ju kujtohet dita e bombardimeve për shembull, ato ngjarjet?

Pranvera Badivuku: Jemi gëzu se bombardimet i kemi kërku po atëherë filloi edhe faktikisht përzanja masovike e qytetarëve. Erdhën në ndërtesë…

Kaltrina Krasniqi: Ku jetoni ju?

Pranvera Badivuku: Na në qendër, mbrapa teatrit e kemi pasë banesën. Edhe ni ftyrë e njoftun, ni djalë i ri i komshisë serbe po thotë, “Për shkak të sigurisë tuaj duhet ta lëshoni banesën” edhe dulem. E kemi pasë ni veturë të vjetër edhe dulëm me ni kojshi tjetër. Kur s’kemi ecë as njiqind metra po na ndalë policia, na nxjerri prej veturës, “Ku po shkoni?” “Po…” thashë, “na qitën prej shpisë” “E ku?” “Po…” thashë, “qe hajde kthehu kqyrë” se ishte shumë afër, shiheshte ndërtesa.

E në mes ishte ni polic vetëm bërtiste, “Keni deshtë NATO, keni kërku NATO. Pushkatoji” i bëjke këtij tjetrit për ne. Ama interesant si ishte njeriu, në ato momente nuk kishte as frikë.

Kaltrina Krasniqi: Ju nxorën prej?

Pranvera Badivuku: Na nxorën prej banesës dhe u detyrum… po nuk kishte dalje, s’kishte… qyteti ishte i rrethun dhe s’kishte kurka kah t’ia mësyjmë, faktikisht.

Kaltrina Krasniqi: Me kënd ishit ju?

Pranvera Badivuku: Unë isha… qe, bashkëshorti, unë, ni fqinje me dy fmitë e saj, vajzën edhe djalin. Djali ishte 15-16 vjeçar ashtu. Dhe s’kishim ku të shkonim. Unë erdha në Bregun e Diellit te axha im dhe atë natë kalum te axha ndërsa shoqja, fqinja shkoi te motra e vet poashtu kah kjo pjesa e Bregut të Diellit. Dhe mandej u kuptu që prej shkollës “Elena Gjika”, Vuk Karaxhiq atëherë osht’ kriju ni kolonë që do të niset, në drejtim tash… kanë me u leju me dalë prej qytetit.

Edhe ne iu bashkangjitëm qasaj kolone dhe ajo kolonë ishte qaq e madhe saqë kur kalum nga banesa ime, po mendoj, jonë po shohim para derës roje po rrin me… të armatosun. Mendojshim, çka ka pasë ajo ndërtesa jonë, pse me roje? Po në banesën tonë ka qenë edhe ni strehimore, si duket ata e kanë zgjedhë atë për veti, po mendoj, për me pasë mbrojtjën e tyne.

Dhe na drejtun nga Shkupi, ka Maqedonia po kolona ishte aq e madhe saqë na mbetëm rrugëve, nata na zuni. Nata na zuni neve në Elez Han, një herë…

Kaltrina Krasniqi: Qysh arritët deri në Elez Han?

Pranvera Badivuku: Pa pengesa se ishte komvoi…

Kaltrina Krasniqi: Me tren a me kerr a?

Pranvera Badivuku: Jo, jo me veturë. Qat’ veturën tonë të vjetër arritëm dhe aty e kalum natën. Ka mëngjesi qashtu të përgjumur, po mendoj, në pozitë ulun u ndëgjun në mëngjesin e hershëm ni zhurmë ashtu jo e zhurmshme po si, si nëpër filma si kalvar disi. Kur kamionat po i shohim po zbresin njerëzit, po zbarkojnë. Krejt që i kishin pru tash me qytetartë e Prishtinës, n’kamë tash i zbritën aty dhe ata fillun me u drejtu tash kah kufini. E kjo… ajo ishte tmerr. Tamon si n’film, si me qenë… si mos me qenë realitet.

Ajo e krijoj mandej atë… ma tepër e vështirësoj kalimin e kufinit se n’kamë kalojshin, e me vetura ishin ndalun. Na kemi ndejtë dhjetë ditë në kufi, tetë… dhe kishim pak gjana ushqimore që i kishim në fillim çka mujtëm me i marr diçka, jo gurabija, jo ajo fqinja jeme kishte marr ni kaçkavall e ka pasë qashtu e murr, e ka marr. Dhe… bile ato gurabija shpesh herë i shifshim fëmitë, i jepshim se tetë ditë aty në kufi.

E gratë aty kanë tregu prapë, kanë mbijetu. Se fshatrat ishin të boshatisuna të Elez Hanit, e në ato shtëpia kishte mbetë mill, kishte mbetë diçka nga ushqimi edhe fillun me gatu, fillun me ba qaty në natyrë pjekshin, a din, po du me thanë për me mbijetu. Na ishim mjaft afër kufinit, po nuk na lejojshin se pritshin si duket kampi derisa të rregullohet për me i çu se tash në anën tjetër të kufinit ishte katastrof, tmerr thojshin, Ballcë, ajo është përmend shumë shpesh për tregime të ndryshme edhe më të vërtetë ashtu.

Se unë… kur kemi kalu në ditën e tetë, na mundësun, ishim ndoshta nja 15 vetura ma kokëfortë ishim apo më këmbngulës, nuk u zbrapsëm, neve nuk na kthyn se tjertë i kthyn prapë për Kosovë ose ndonjë drejtim tjetër kanë marr. Edhe unë kam shku te vajza. Vajzën në Shkup e kam të martume, këtë Sihanën. Aty kur shkum, faktikisht po du me thanë çfarë gjendje i kam pasë disa të njoftun që kalun n’kamë, kur kalum na me veturë po i shohim edhe ata tek tash po kalojnë faktikisht kufinin. Ata ishin, ishin bash molisë, kanë qenë në gjendje shumë të randë se edhe i ka zanë shiu, edhe i ka zanë balta e Bllacës. Kushtet kurfare. Kanë vdekë njerëzit nëpër… aty në kufi.

E te vajza kur shkum veç i gjetëm disa familje aty {qeshë}. Kanë pasë do miq prej Prishtinës ata veç ishin zanë po u sistemum. Secili e kishim nga një dhomë, kështu që s’kishte problem. Unë me kunatën time, se edhe ajo ka qenë. Ajo mandej është nisë tjetër kah po erdh prapë te Sihana dhe kemi qenë sa kohë… deri në qershor. Prej… po kemi dalë… neve na kanë… me 25 [mars] ndoshta na kanë qitë prej shpisë, me 24 bombardimi.

E kështu që, po mendoj, deri në fillim të qershorit qatëherë kur u shpall veç liria, qatëherë jemi kthy. Po kemi kalu aty… tash jemi mundu me u adaptu secili me përkrah njëri tjetrin me fjalë, me… mirë kemi kalu aty se faktikisht kam qenë te vajza. S’kam qenë e interesune me dalë jashtë se e kisha vajzën, e kisha vajzën në Pejë që ata kishin marr drejtim tjetër kah. Ata ka Mali i Zi andej ka qenë ajo shumë e tmerrshme, shumë e tmerrshme.

Kaltrina Krasniqi: E qysh e gjetët shpinë mandej?

Pranvera Badivuku: A shpinë e kemi gjetë të boshatisun, totalisht krejt bosh. Ni fqinje e kemi pasë aty po ata kishin ikë, sërbe. Ata kishin ikë. Dhe mas ni kohe vendosën me hap derën e tyre, fqinjët. Edhe kur aty kemi gjetë shumicën e gjanave kshtu të paketune, të papaketune, a din, shumë… nuk e di çka kanë ba, shumë janë end me gjana. Maqina për shembull ka shku poshtë, ni shporet i vjetër ka ardhë te unë naltë, a din, s’di si i kanë bajt ato, ato gjana. Shumë çrregullim ka qenë.

Ndërtesat… banesat e shprazta pa kurgjo brenda, veç fotografitë nuk i kanë prek edhe disa dokumente kshtu. Se, ajo ka qenë megjithatë e ndërtesës. E nji, nji banore aty, ajo ka qenë dalmacine ma e vjetër, s’kanë pasë ku me shku edhe ka qenë aty. Tregonte se kamionin gjithmonë e kanë ofru deri te hymja për mos me pa çka po marrin, çka po ngarkojnë. Kasetat… kemi pasë na shumë video kaseta po krejt muzikë serioze, inxhizune të ndryshme. Bashkëshorti ka qenë shumë i dhanun mas muzikës klasike, inxhizojke, instrumentistë e orkestra të ndryshme.

Ato i kemi gjetë në hymje tjetër, domethanë gjana të pakuptimta kanë ndodhë. Nuk e di, nuk e di. Po interesant ishte se si po i kujtohej njeriut krejt çka ka pasë, tash shumë herë mendon njeriu që nuk din çka ka po kur po të mungojshin {qeshë}… ka qenë pak qesharake. E pata bo listën çka po mungon krejt, se e disha dollapat si i kom pasë e vetëm notat, notat, kangtë e mia e kshtu i pata, i pata hudh mrapa dollapit. Aty ka pasë nifarë zbrazëti po nuk shkonte poshtë e qaty i kom gjetë se s’e kanë livrit atë, se kanë ngucë. Qe qishtu.

Kaltrina Krasniqi: Qysh ka qenë qyteti në qat kohë?

Pranvera Badivuku: Po zbrazët n’tona antë. Unë e di kur jemi kthy nuk shifshe nëpër livadhe, nëpër fusha që kalojshim asnjë bagëti, asnjë gjë t’gjallë po mendoj prej shpezëve ose diçka, domethanë ka qenë total… s’po di, pa kurgjo. Edhe ktu disa dyqane, po mendoj, fillun me u hap po nuk gjejshe kurgjo. Tek mandej kadal kadal fillun, filloi jeta m’u normalizu. Po harrohen gjanat, kto të freskëtat po harrohen ma shumë (qeshë).

Kaltrina Krasniqi: Po kthehemi edhe njëherë në qit’ fazën e punës t’juj në Radio. Qysh e përshkrut shkurtimisht herën… pak ma herët ke që ka qenë nifarë sistemi shumë mirë i organizun ku osht’… iu ka kushtu shumë randësi ku po inxhizohet, çka po inxhizohet…

Pranvera Badivuku: Ka pasë rregulla. Ka qenë, po mendoj, çdo gja që osht’ realizu para realizimit osht’ shqyrtu. Ka ekzsitu komisioni, si thashë për zgjedhjen e kangëve, për festivale nuk po flas por po flas për këtë përditshmërinë. Ka pasë rregulla. Ka qenë ni shkrimtar… ne e kemi pasë gjatë kohë Enver Gjerqekun që kontrollonte tekstet e kangve. E për melodi e për kangë kanë qenë komisioni, kompozitortë që ishin aty në radio dhe… po mendoj, pastaj jipej ajo leja për realizim të kangës. Kanë ekzistu disa parime, disa rregulla që m’duket se ka qenë pozitive.

 

Kaltrina Krasniqi: Tregomni… n’atë kohë sigurisht e keni shkru shumicën e kangëve që i keni shkru…

Pranvera Badivuku: Unë faktikisht kam fillu shumë herët, qysh si nxanëse në shkollën e muzikës dhe bile ato kanë qenë kangë për fëmi, kangë për fëmi. Dhe pata shku me nji shoqe në “Flakën e Vllazërimit” në Shkup, ka pasë rubrikën faqën e fëmive. Edhe “Rilindja” ktu në Prishtinë ka pasë faqën e fëmive edhe “Flaka e Vllaznimit”. Edhe shkova me nji kangë, tash e lumtun që e kam ba nji kangë edhe po e çoj në redaksi. Ata pak me njifarë mosbesimi më shiqun, “A e ke marr dikund a e ke bo vet?”

Po mirë unë nuk u dekurajova se normal isha tepër e re që me i bindë ata që une e kam kriju atë kangë, po nuk u zbrapsa. Shumë shpejt shkova me nji kangë tjetër e atë e botun, kështu që vazhdoi. Bashkëpunimi i parë ka qenë me “Flakën e Vllaznimit”, i botoja aty. Tash dilshin kangtë e mia. Arsimtarët e muzikës që kanë punu nëpër shkolla të ndryshme, kush ka deshtë ka marr ndonjë…

Kaltrina Krasniqi: E kjo ka qenë gazete ditore?

Pranvera Badivuku: Ajo ka qenë gazetë… s’po m’kujtohet a ka qenë javore apo… javore po m’duket ka qenë.

Kaltrina Krasniqi: E mandej aty dilshin notat?

Pranvera Badivuku: Po, po. Në faqën e fëmive, në faqën e… ishte faqja e fëmive që përfshiheshte me ndonjë tregim, ndonjë vjershë për shembull ose të nxanësve ose të t’rriturve, por edhe rubrika e kangës, kështu që në qat’ faqe dilte. Kështu që, ato punimet e para i kom dorëzu në “Flakën e Vllaznimit”.

Kaltrina Krasniqi: Domethanë kanë qenë edhe notat?

Pranvera Badivuku: Notat, me nota. Unë me nota të shkrume ju kom dorëzu atyne. E ma vonë…

Kaltrina Krasniqi: Pse po ju…

Pranvera Badivuku: Po.

Kaltrina Krasniqi: Pse po kthehem disa herë osht’ për shkak se ky osht’ ni sistem tepër i vjetër për të cilin jeni t’u folë ju edhe ma kërkush nuk boton qashtu kangë edhe nuk…

Pranvera Badivuku: Po qashtu, qashtu. S’po di tash krejt ndryshe, ka ndryshu. Për ne pak ma e pakapshme. E jo na në ni sistem të vjetër qashtu i kemi dorëzu kangtë e ma vonë… faktikisht pasi e kryva si duket shkollën e muzikës i dërgova… masi që e ndëgjova festivalin e parë të “Akordeve të Kosovës” e çova ni kangë në radio, ni kangë me melos popullor, e pranun. Ajo ishte kanga ime e parë që u pranu. E për këtë më njoftoi bashkëshorti i ardhshëm se osht’ pranu kanga.

Kaltrina Krasniqi: E cila ka qenë kanga?

Pranvera Badivuku: Kanga ka qenë… ni kangë, “Vashë e bukur, unë të du”. Kushërini im ma pat’ dhanë atë tekst dhe e bona muzikë ni kangë… e mirë është, e bukur po nuk këndohet se shumë… kahere e krijume. Ndoshta në radio dikund ekziston ende e ka pasë këndu Xhejlane Broqi. Xhejlane Broqi poashtu ka qenë pejane dhe Peja ka dhanë mjaft emra të këngtarëve edhe atëherë. Ajo ka qenë e re shumë talente për kangë, bashkë me Gonxhe Gashin, ma vonë Adem Ejupi ka qenë, kangëtarë e plotë kangëtarë të tjerë.

Kështu që, unë shumë shpejt e krijova edhe ni kangë tjetër, prapë e çova në radio. Ende jetoja në Shkup atëherë. E atë kangë e realizoi Liljana Çavolli. Është interesant se unë në shtëpi të Liljanës kam fjetë kur kam ardhë për provim pranues. Atëherë axha im tek sa ishte vendosë. Kështu që, Liliana e këndoi këtë kangë e kanga ka qenë, “Të due shumë qyteti im” prej nostalgjisë për qytetin e lindjes Pejën, unë vet e shkrujta nji tekst. Provova edhe në shkrim të teksteve.

Kështu kto kanë qenë kangtë e para. E në festival kam marr pjesë për herë të parë mbasi që kam ardhë në Prishtinë. Ky ka qenë viti 1967 me ni kangë për fëmi. E ma vonë në vitin 1973 kam marr pjesë me ni kangë që m’solli edhe suksesin e parë në festival, “Eja, eja e bardha verë”. Ajo është këndu nga Esat Bicurri, i ndjeri i cili është edhe ai viktimë e luftës së fundit. Me shumë sukses, ai ishte ni djalë i ri me një za të veçantë, me një tenor shumë të bukur edhe fitoi vendin e parë edhe atëherë okarinën e artë.

E okarina ka qenë simbol i festivalit. Jipej herë nga publiku herë nga juria, por ishtë pjesë e shpërblimeve të festivalit. Okarina një instrument i vjetër që është zbulu nga zbulimet arkeologjike në Runik më duket, Skenderaj diku aty. Edhe atë faktikisht e ka dekoru edhe formën po mendoj pak ma interesante me zbukurimet filigranike i ka pasë punu Simon Shiroka, mjeshter i zanatit, po mendoj, me argjend edhe ari. Shumë bukur.

Tash unë i kam pesë Okarina, po mendoj pesë fitore kështu pak ma… me Okarina. Po dy Okarina i ka marr në të njejtin vit, e atë vit drejtoria e festivalit boni nifarë ndryshimi… ekzistonte fabrika “FAMIPA” e Prizrenit që përpunonte ar e argjend e ata i bonën atë vjet. Po bukuria e punimeve të Simonit, po mendoj ajo nuk mund t’i afrohet Okarinave.

Në vitin ‘74 vjen kjo kanga e famshme që tash dëgjohet shumë, “E kujtoj atë takim” ose “Ma fal atë buzëqeshje”. Shumica tash po e titullojnë “Ma fal atë buzëqeshje”…

Kaltrina Krasniqi: Ju e keni shkru?

Pranvera Badivuku: Po. Kjo është po ashtu e kënduar nga Esat Bicurri edhe… po mendoj ajo kangë mbeti që prej vitit 1974 ende sot këndohet, po m’duket s’ka kush që s’e këndon edhe s’e din apo? (qeshë) E kanë këndu edhe në Shqipni se kur ka qenë trupa artistike e Kosovës, kur ka shku për herë të parë atje, ndoshta jo për herë të parë po ni vizitë që kanë pasë me kangtartë tanë, Nexhmije Pagarusha e ka këndu atje me orkestrim të ri. Dhe atje mandej e kanë këndu shumë këngtarë nga Shqipnia po edhe ktu e kanë këndu shumë, posaçërisht mas luftës tash ma tepër.

Qishtu, kanga edhe kanga ishte me fat si t’i ecë fati kangës se kam… unë kam edhe shumë kangë tjera t’bukura t’mira po ndonjëna ka mbetë ashtu ma n’harresë, ndonjëna po depërton. Kam…

Kaltrina Krasniqi: A keni mujt…

Pranvera Badivuku: Kam marr pjesë vazhdimisht mandej prej vitit, pothuajse ‘73, pothuajse rregullisht kam marr pjesë në… çdo vjet në “Akorde”, niherë në vjet. Ajo ishte festë për ne të gjithë, mezi pritshim, pritnim ni realizim pak ma të veçantë se normal që për “Akorde” boheshin orkestrimet për një orkestër, një ansambël pak ma të madh. Realizoheshin pak ma mirë edhe… kështu që kishim dëshirë që kanga të shfaqet në festival.

Në vitin ‘83 unë e bana nji kangë kushtu festivalit, ishte 20 vjetori i festivalit dhe me bashkëpunëtorin…  faktikisht poetin Zejnullah Halili thashë, “Të lutem boma ni kangë për 20 vjet të festivalit, ni tekst” edhe ai ma pregaditi qat’ tekst dhe bana ni kangë. Dul ni kangë si me qenë hymn i festivalit. E këndoi shumë bukur Bashkim Baxhuku, atëherë ishte edhe ai ni djalë i ri që me potencë të jashtëzakonshme me oktetin “Kosovarët”.

Dhe ishte diçka që dallohej prej kangëve tjera  edhe ajo i murr krejt shpërblimet, ajo ka qenë në vitin 1983. E viti 1984 poashtu ka qenë shumë i suksesshëm se i mora dy Okarina. Një për kangën popullore, një për kangë për fëmijë. Kanga për fëmijë ka qenë vallja popullore, “Pranë burimit dorë për dore” se di a e keni ndëgju? Tashti ku po përdoret, mos t’flas. Edhe ajo ka qenë simpatike, paraqitja e tri vogëlusheve me veshje kombëtare edhe ni djali shumë simpatik që ishte tepër i vogël, s’po di a ishte pesë vjet i ka pasë i përcjellte me çifteli kto vajzat.

Edhe ajo ka qenë si atraksion edhe melodike në frymë popullore. Kështu që edhe ajo mori Okarinën e Artë. E kanga tjetër ka qenë e këndune nga Sebahate Berlajolli, s’e di a ju kujtohet kjo kangëtare, ju jeni të ri. Edhe ajo osht’ pejane. Kështu që u bon pesë. E vitet tjera që kanë ardhë deri në vitin ‘89 se atëherë ka qenë viti i fundit… edhe prej viteve ‘70-ta kam marr disa herë çmimet e para, por pa Okarinë vetëm vlerësimin e jurisë.

Po ashtu në ‘80 e… po mendoj në vitet e ‘80-ta kam marr pjesë deri në vitin ‘89 për festivale po flas. Pos festivalit “Akordet e Kosovës” ka ekzistu edhe ni festival në Gjakovë i muzikës për fëmijë. E ai festival i viteve të ‘90-ta nuk pushoi punën, vazhdoi me mbajtjen e festivaleve, jo ndoshta të rregullta po i ka mbajtë. Edhe aty me kangë për fëmijë dy vjet radhazi kom marr shpërblimet, shpërblimin e parë. Mandej masi ktu na u mbyll, në radio s’kishim ku viteve të ‘90-ta me i dërgu kangtë, i kam dërgu disa herë në Shkodër, në Shkodër.

Kam pasë do fëmi të talentum kështu që kanë kalu edhe ata shumë mirë atje. Ka qenë për mu diçka ni plotësim, a din nuk t’ka lanë me u dorëzu se kam punu edhe ato kangë i kom pasë po realizohen edhe po këndohen.

Kaltrina Krasniqi: Ku i realizojshit kangtë në vitet e ‘90-ta meqenëse s’ka ekzistu ma studio?

Pranvera Badivuku: Po atëherë s’ke pasë nevojë ti me inxhizu kangën, ti e ke çu partiturën, notat i ke çu. Ajo ka qenë te na, s’ka qenë si tashti realizoje krejt kangën mandej playback këndoje, nuk ka qenë ashtu. Ka ndryshu. Atëherë me nota, krejt u çu me nota. Ke çu dy kopje të notave kur ke marr pjesë në festival, anonim ka shku s’e ki shkrujt emrin, me ni shifër edhe masi që osht’ zbulu, po mendoj, që osht’ pranu kanga atëherë osht’ hap zarfi me shifrën me emrin e autorit. Po du me thanë, kjo ka qenë qashtu për festivale, a për kështu program të rregullt jo.

Se na kemi shërby… faktikisht produksioni edhe për nevoja të radios edhe të televizionit. Për televizion shumë kangë, për emisione të ndryshme që i kanë pregadit ato, jo për stinët e vitit, jo për muajt e vitit na i realizojshim kangtë me fëmitë në radio.

Kaltrina Krasniqi: E qysh i mledhshit fëmitë e talentun?

Pranvera Badivuku: Po fëmitë e talentum nëpër shkolla, kontaktet me arsimtar, me mësusit, propozojshin, “Valla qiky fëmi osht’… ka za, ka talent” edhe qishtu. Disa vishin edhe vet mandej i testojsha, ata që kishin ma shumë za edhe talent i angazhojsha për solista, kta tjertë në grup ose në kor, kështu.

Kaltrina Krasniqi: Mandej viteve të ‘90-ta e keni pasë hapësinën e mahershme, domethanë ka ekzistu festivali i krijimit në Gjakovë i cili nuk ka ndodhë me rregull mandej edhe Zambaku i Prizrenit…

Pranvera Badivuku: Po edhe…

Kaltrina Krasniqi: I cili ka pushu me…

Pranvera Badivuku: Nuk ka pushu krejtësisht. Viteve, po, ka qenë edhe ajo aktive. Bile edhe në “Zambakun e Prizrenit” në vitin 1997 kam marr një shpërblim me Edona Llalloshin në vendin e parë e ka zanë me ni kangë timen ‘97-shi ka qenë. Domethanë, ka ekzistu po unë ndoshta s’kam qenë shumë prezente, a din? Ma tepër kom… jom përcaktu me muzikën për fëmijë ato vite. Edhe në Prishtinë ka qenë ni festival, “Kanga e Pranverës” u qujke në fillim mandej u bo “Show Fest”. Po qe, krejt ato disi tash u shunë, ato festivale mas luftës.

Kaltrina Krasniqi: Cila ka qenë bukuria e festivaleve?

Pranvera Badivuku: Po e bukura e festivalit, nji ka qenë që na vet, po mendoj… si autore apo si realizuese?

Kaltrina Krasniqi: Po në te dyja rrafshet.

Pranvera Badivuku: Si realizuese po mendoj e festivalit për fëmijë për shembull ka qenë ni gëzim, ni mobilizim dhe një përkushtim mjaft i madh se kohë të gjatë na kemi këndu, po mendoj, fëmitë kanë këndu direkt, kështu jo me play back. Edhe ajo ka qenë ni përgjegjësi kështu, si do t’këndojë ai fëmijë? Si do të gjindet? Se ka pasë të moshave të ndryshme, por fëmitë tanë fatmirësisht janë shumë të talentun, jemi popull me shumë talent po shifet edhe tash që ka shpërthy… po mendoj, talenta në të gjitha anët, tash varet në çfarë drejtime po kanë suksese shumë kangtartë tanë, nëpër botë edhe në vend.

Festivali si festival ka qenë ndoshta me randësi atëherë se ka dhanë gjana t’reja. Secili kompozitor që ka kriju ndonjë kangë është mundu me qenë sa më origjinal, mos me qenë… ndikimet kanë qenë ndoshta edhe ma të vogla atëherë. Na kemi ndëgju festivalet që janë mbajtë në kohën e ish Jugosllavisë për shembull, në Beograd “Pranvera e Beogradit”. Ka qenë festivali i Zagrebit. Kto që i kemi përcjellë janë në Sarajevë… bile në Sarajevë une me ni kangë për fëmi  edhe kam marrë pjesë, ka qenë ajo e viteve po më duket ‘90-ta ose para ‘90-tave. S’po m’kujtohet tash bash.

Para se me u bo lufta atje në Sarajevë ka qenë. Po ashtu edhe në Sarajevë me kangë popullore kam marrë pjesë nja dy herë. Kështu.

Kaltrina Krasniqi: A ka pasë shumë gra kompozitore të gjeneratës tuaj në atë kohë apo qysh ka qenë situata?

Pranvera Badivuku: Po a din qysh, ma tepër ndoshta… tash unë jam e vetmja ndoshta që jam marrë mirrem edhe sot me qit’ krijimtari, a disa  kanë fillu po e kanë lanë me ni, po mendoj, fund. Ma tepër ka qenë nevoja që i ka shty me e ba. Për shembull, me kangë për fëmi origjinale s’kemi pasë, s’kemi pasë. Kanë qenë kangtë e përkthyme ose nga serbishtja ose… kangë që iu ka përshtatë teksti. Tash ni arsimtar i muzikës ndien nevojën ndoshta edhe prej zorit me ba ndonjë melodi të lehtë të kapshme me tekst shqip që me qenë ajo kangë shqipe.

E ashtu po mendoj edhe unë për kto për shembull, Sevime Gjinali, ajo është kompozitorja  e parë me kangë dhe i ka disa kangë mjaft t’bukura popullore edhe për fëmi ka pasë kangë. Po s’janë… ka pasë edhe femra tjera po që nuk janë përkushtu ndoshta gjatë kësaj… se une kam kolege, kam Selvete Krasniqin ka kriju, bile kangtë e para i ka pru në redaksi t’fëmive te unë. E kam stimulu. Secilën jam mundu me i dhanë nifarë shtytje për me kriju.

Dhe ni festival… bile kanë dominu femrat, gratë në atë festival mjaft. Nja pesë a gjashtë kanë qenë autore të kangëve për fëmi ma tepër, po me muzikë popullore nuk janë marrë shumë, ma pak tepër. E ndoshta mu qikjo po më dallon, pse une jam marrë ni periudhë ma të gjatë kohore  me kultivimin dhe krijimin e kangës. Jo veç popullore, disa edhe ashtu si melodi të lehta, kangë për fëmi…

Kaltrina Krasniqi: E çka keni bo mas luftës e tutje? Me çka jeni marrë?

Pranvera Badivuku: Po edhe mbas luftës ma tepër me… kam kriju ma tepër kangë për fëmi, ma tepër kangë për fëmi, se u banën shumë festivale, shumë festivale. U organizun shumë festivale. Peja, secili qytet filloi me organizu festivalin e vet, kështu që jo në Pejë, jo në Gjakovë, në Prizren, në Ferizaj, në Prishtinë, Polifest, Showfest. Po du me thanë u bonën mjaft festivale dhe kështu për disa vite atje. Kjo fazë është e krijimtarisë time ma tepër me muzikë për fëmi që janë realizu, në ndërkohë kam kriju edhe kangë melos popullor, por që mjerisht nuk janë të realizume.

Nuk janë të realizume se tash, si po thu ti, kanë ndryshu sistemi. Ai që e merr kangën ai don me qenë kanga hit, që me përfitu diçka prej asaj kange se po investon në kangë. E për atë është mëkat që nuk ka ndonjë mënyrë institucionale ni produksion. Ku me kritere kishin me u realizu kangtë që s’ka nevojë me bo pagesa për shembull. Ajo na mungon.

Kaltrina Krasniqi: Pse e keni emrin Pranvera?

Pranvera Badivuku: Nana ma ka zgjedhë (qeshë). Nana, nana ime. Edhe pse kam le në dimën.

Kaltrina Krasniqi: A po?

Pranvera Badivuku: Po, po Pranverë, Pranvera. Motra Afërdita, vëllau Genc, motra tjetër Besnike. Kemi krejt emrat shqip.

Kaltrina Krasniqi: Kjo ka qenë influencë prej…

Pranvera Badivuku: Nanës, prej nanës. Nana ime ka qenë shumë ni gru e zgjutë dhe inteligjente edhe pse e re ajo ka ditë dinjitetin e vet me e rujtë. Ajo ka pasë nji… se viteve të ‘40-ta shumica e familjeve atëherë që kanë pasë mundësi janë furnizu me veshje nga Italia. Ka qenë në modë si tash që shkojnë nëpër qytete të ndryshme. Edhe ajo ka pasë shumë gjana interesante e shpesh prej atyne na bante neve, fustane ose bluza ose funda na qepte. I adaptonte. E di që porositke edhe te këpuctartë, sipas… nuk di ku i merrte ato Bazare, libra me modele të ndryshme të këpucëve. Edhe prej veti, prej çantave t’veta që i ka pasë ka pasë bo këpucë, dhe ni kombinim shumë i bukur i ngjyrave. Se ka pasë atëherë zejtarë që janë marrë tamam me mjeshtri dhe edhe neve sandalle na ka pasë bo. Ka pasë afinitet për punë. Kreative ka qenë mjaft.

Kaltrina Krasniqi: E ju me cilin prej vllaznive ose motrave keni qenë ma e afërt?

Pranvera Badivuku: Po kam qenë me këtë që kemi pasë ma pak dallim, se na jemi rritë faktikisht bashkë. A kta dytë janë me fëmitë e mi ma afër (qeshë), se edhe ato e kanë bo tash ni moshë.

Kaltrina Krasniqi: Nëse nuk keni edhe diçka me na tregu zonja Pranvera ose ndoshta s’ju kemi pytë diçka…

Pranvera Badivuku: S’po di. Unë nuk jam mësu me dhanë këso intervista. Zakonisht ku kam qenë ma tepër kam folë për krijimtarinë time, për punën time, për kangët e mia. Kështu që, prapë kisha me thanë, kam qenë me fat se kam edhe ende ushqej dëshirën edhe dashurinë për profesionin tim, për krijimin e kangës. Nuk pushoj derisa që thojnë, t’kem shëndetin dhe mendjen. Herë pas here kështu krijoj prapë.

Kaltrina Krasniqi: Dashta në fakt edhe ni pyetje me ua bo për shkak se osht’ në randësi n’lidhje me arkivimin. A është rujtë, a janë rujtë edhe a janë arkivu materialet t’cilat janë komponu prej të ‘60-tave…

Pranvera Badivuku: Po, nuk e di si… në RTK tash faktikisht është po më doket ni kaos, ashtu vet po e tregojnë. Është ni punë shumë e madhe për me i digjitalizu ato materiale. Mandej në fillim, qatëherë të çlirimit diçka thanë që është djegë nifarë vendi aty te Radio Televizioni. Aty paskan qenë netoteka. Ato netotekat janë krejt veprat e shkrume, domethanë notat. Tash qysh osht’ djegë ajo, qysh osht’ kallë ai objekt s’e di.

Tash nëpër arkiva, sa gjindet materiali… duhet shumë punë aty. Hulumtuese, duhet me gjetë ato materiale. Sa kam kuptu prej kolegëve, janë duke u digjitalizu programi muzikor, po mendoj nga ato shiritat dikurshëm që janë xhiru. Po aty ka shumë punë. Kumeditë ndoshta duhet ni staf i tërë vetëm me atë punë me u marrë. E kështu që kapacitet i punëtorëve tash që osht’ posaçërisht i muzikës nuk mjafton. E nëpër programe po shkojnë disa nga kangtë e vjetra edhe pse nuk jam t’u i përcjellë shumë radiot. Ma rrallë ndëgjoj radio, tash disi ma t’lidhun ma tepër për televizion.

Kaltrina Krasniqi: A mundesh me na tregu qysh ka ndodhë transformimi i RTP-së në RTK-së edhe pse stafi i punonjësve janë…

Pranvera Badivuku: Nuk e di. Disa kanë mbetë, disa kanë vazhdu punën. Ndoshta ata që kanë qenë ma t’ri ose… po në produksion nuk ka asnjë. Produksioni nuk është i inkuadrun.

Kaltrina Krasniqi: Për shkak që s’ka produksion?

Pranvera Badivuku: Për shkak se s’ka produksion.

Kaltrina Krasniqi: Shumë faleminderit zonja Pranvera.

Pranvera Badivuku: Nuk e di sa kam mujtë me i përfshi edhe përmbushë ndoshta kërkesat e juaja se siç e thashë edhe ma parë jam mësu me intervista tjera. Ma tepër nga profesioni e ktu u duftë me përmend edhe disa gjana tjera nga jeta.

Download PDF