Fehmi Elmazi

Prishtinë | Date: 14 shkurt, 2024 | Duration: 84 minuta

Mu më kanë rrehë në Burg të Nishit m’kanë llomit m’kanë shkelë. Jo veç që m’kanë rrehë po janë kanë tre nadzornik [mbikëqyrës]. Unë jom kanë i dënum prej [Aleksandër] Rankoviqit se s’kom nejtë urtë unë edhe në burg atje, a po kupton? Tre m’kanë shkelë e me kamë e kom shkepu me muj, a po kupton. Në izolim 14 muj me 200 gram bukë. Prej 72 killave kom ra në 32 killa. Çka me t’kallxu ma shumë? Dënim ma të madh… nuk ka pasë qelia as dritë, as kurgjo s’ka pasë, as dritare, as prag. Kurrë flejt s’kom mujtë për arsye se në Nish fryn koshava, a Burgu i Nishit është në qasi vendi që e kap fryma në tona antë. 

 

[…] Ka ardhë baba me m’pa. Babën e kom pasë të moshun, që t’kallxova 89. Ka ardhë me m’pa. Kur m’ka pa mu 30 killa i ka dalë autobusit me shkelë. Po e kom pasë kusheri atë kondukterin e ka njoftë edhe e ka nalë autobusin.


Anita Susuri (Intervistuese), Ana Morina (Kamera)

Fehmi Elmazi u lind në vitin 1941 në Gjilan. Në vitin 1964 është burgosur për veprimtari politike dhe është liruar në vitin 1966. Ka punuar si kontabilist në ndërmarrjen “Ramiz Sadiku” deri në vitin 1990. Pas vitit 1990 ka punuar në Ministrinë e Punës dhe Mirëqenies Sociale. Tani është i pensionuar dhe jeton me fmailjen në Prishtinë.

Fehmi Elmazi

Pjesa e Parë

Anita Susuri: Zoti Fehmi, nëse mundeni me u prezantu me na tregu datën e lindjes, diçka për familjen, fëmijërinë qysh e keni kalu?

Fehmi Elmazi: Unë jam Fehmi Elmazi Bajrami. I lindun me 13.04.1941 në Gjilan. Kom pasën fat tʼkeq ni familje e përndjekun për arsye se fshatin Malishevë na kemi jetu, baba im. Po 1924-shin kanë qenë nʼmahallën tonë aty ku jemi konë, i thojnë mahalla e Hashanve, janë ardhë gjandarmëria ka shpihunu dikush edhe i kanë vra katër kaçak. Po mes tyne i kanë rreh edhe kta tjertë krejt, a po kupton? Po ishte qenë nji, se kta shkitë gjithmonë kanë kqyrë burrat e pashëm, burrat janë tʼzot me i asi… kta janë kanë tʼpa shkollë po ky… ni Migja Shaban ish kanë kshtu korpulent e burrë asi edhe kanë dashtë edhe ata me vra.

E ia kanë nisë me i rreh kta. “Thuni kaçakët janë kanë te Migja Shaban”. Ai mos guxo se ky tʼu i mshu ka shujtë, e ka hangër dhe ka shku. Nuk pʼe zgati shumë po baba im, u kanë i vogël po u kanë trim, ai u kanë me Mulla Idrizin edhe 1924-shin u kanë nantë muj Shqipni, Ahmet Zogën me pru pushtet. Nantë muj u kanë Shkodër. Tash kur ka ardhë te baba im, i ka thanë, ia ka drejtu pushkën edhe i ka thanë, “Thuj te Migja Shaban janë konë”, “Jo”, thotë, “nuk është e vërtetë”. “Ku e din ti?” “E di”, thotë, “une. Se qy ku është ai ku janë kanën”. Ai u kanë ni kusheri i joni, nifarʼ Bajrami Murati. Ia kanë bo ata shkitë kanë thanë, “Çka po thu, a është e vërtetë?” “Po”, thotë.

Baba jem i ka pshtue, i ka thanë, “O Sahit, ndalsh emër djalit atë dynja”, ia ka pshtu jetën. Po du me thanë meniherë mas ksaj ata i kanë, i kanë rreh, i kanë malltretu dhe me i çu krejt i kanë çu për Turki. Krejt mahalla jonë veç ni shpi u metë, ni Hajdar Malisheva u konë metë aty edhe ni Rrahmani, ni vllavi i tij. Tjertë kanë shku në Gilan edhe për Turki. Po thu me thanën që jemi kanë familje e vujtun e ndjekun gjithmonë. Tʼkallxova, baba me Mulla Idrizin u kanë deri nʼminutin e fundit kur e kanë hupë luftën e Gilanit. Nashta nuk ka nevojë me zgjatë këtë histori veç po du me thanë, jemi konë tʼndjekun, jemi konë tʼvujtun se kena mbetë pa tokë. Ua kanë marrë shkitë.

I kanë përzan edhe kanë mbetë Gilan aty. Se nana jem nuk ka shkue se e kom pasë babën tʼshtirë, a din. Ka thanë, “Jo nuk vij unë Turki”. Kanë mbetë Gilan. Po nana jeme ka qenë herkul. Nantë fmi i

ka bo. Fukarallak i madh, munësh me marrë me mend, pa tokë, pa kurgjo. Qishtu kena vujtën me toka tʼhuja deri 1962-shin. 1964-shen kemi ra nʼburg tre vllazën edhe djali i migjës. Rexhep Elmazi, unë Fehmi Elmazi, Elmaz Bajrami vllau jem i madhi edhe ni djalë i migjës. Po du me thanë që tʼndjekun gjithmonë. Masanej ajo ka vazhdu…

Anita Susuri: Zoti Fehmi, nʼfillim ju mʼi thatë dy mbiemra…

Fehmi Elmazi: Po.

Anita Susuri: Pse ka ndodhë kjo?

Fehmi Elmazi: Qe po tregoj. Fehmi kur jemi hi nʼshkollë ma sʼpari ata nuk kanë ditë administratë me ba edhe tʼka vet, “Qysh e ki emrin?” “Fehmi”, “Emri i babës?” “Sahit”, “Babgjyshi?” “Elmaz”, a po kupton? A katragjyshi e kemi mbiemrin Bajrami. Mirëpo na atëherë qishtu e kemi ditë dhe tetë vjeçaren e kemi krye me qatʼ mbiemër. Rexhepi i ka shkrimet, Rexhep Elmazi, shkrimtar, nashta ke lexu naj sen prej tina. Ai i ka qashtu i ka shkru vjershat, Rexhep Elamzi dhe ka mbetë me qata. Po du me thanë për qata i kemi dy emra.

Anita Susuri: E mʼtregut për babën e juj…

Fehmi Elmazi: Po.

Anita Susuri: Çfarë gjenerate ka qenë ai? Qysh ka ndodhë që ai ka luftu?

Fehmi Elmazi: Ai ka qenë i lindun me 1892. E mbaj mend se Tita u kanë qatʼ datë (qeshë) e nuk e harroj. Mʼka mbetë kshtu si, a din, që e mbaj mend ma lehtë. Baba ka qenë ʻ892. Ka vdekë 80 vjet, ʻ72-shin ka vdekë. E vujtjet i kena pasë na… se babën nuk e kanë lanë nʼpunë masi kanë hi, a din, komunistat, Gilan sʼka pasë kurfarʼ fabrike veç fabrika e duhanit. E ai ka punu qaty kah gjashtë muj edhe i moshun edhe po du me thanë kena pasë vujtje tmerrshme, bukë sʼkena mujtë me ba.

Po unë jom anku për pension tʼbabës ndaq me ditë, deri Gjyq Suprem Serbisë. Mas gjashtë vjete, se ʻ57-ten babën e kanë qitën i ka bo 65 vjet nʼpension. Ai nuk ka pasë tʼdrejtë se sʼka pasë stazh mjaft, unë me advokat e kom nxerrën edhe në Gjyq Suprem të Serbisë jemi anku dhe kom fitu mas pesë vjete. ʻ62-shen unë jom kanë ushtar kur i ka ardhë pensioni. Ai pension i vogël se sʼka pasë shtatë vjet stazh po tʼvogël tʼvogël, indalid, bukën e ka bo, a je ka kupton? Po du me thanë që… po ma e keqja na kemi ra ʻ64-shin tre vllazën. E ka vazhdu ajo mjeria hala.

Vllavi i madh i ka pasën pesë fmi, bukë sʼka pasë me hangër, nʼpunë sʼi ka lanë. Tmerr i zotit. Rexhepi bashkë me mu nʼburg. Ai u kanë nantë vjet i dënun. Unë katër vjet. E kto tmerre kanë vazhdue… se na kanë njekë, na kanë njekë… unë tʼkallxova gjashtë here. ʻ69-shen për dasmë Gjakovë jom dënu ni

muj ditë me gjithë vllaun, me Rexhepin. ʻ81-shin na kanë marrë krejt neve tʼburgosurve jemi konë tʼvjetër na kanë mbajtë mshelë mos tʼkemi lidhje me demostratat. E qe qishtu ka vazhdu ai avazi i keq për neve gjithmonë.

Anita Susuri: E ju cili fmi keni qenë me radhë? Që thatë nantë fmi keni qenë.

Fehmi Elmazi: Unë kom qenë fmija i pestë. Se i ka pasë nana tri vajza, jo, pesë vajza e katër djem. Djali i madh Elmazi u kanë, vllau ma i madhi. I dyti Rexhepi. Po motrat e mdhaja i kom pasë ma tʼmdhajat. Njana ka qenë ka lind në katun atje në Malishevë 1924-shin. Tjetra u kanë dy vjet ma e re 1946-shin. Ato kanë dekë, veç po tregoj a din janë, katër motra, asi, katër vllazën e pesë motra.

Anita Susuri: E qysh ka qenë qajo periudhë si fmi e mbani ju mend? Janë kanë dikund vitet ʻ50-ta, ju keni qenë…

Fehmi Elmazi: Krejt i mbaj mend.

Anita Susuri: Ka qenë koha e Rankoviçit po edhe e mbledhjes së armëve dhe tepricave…

Fehmi Elmazi: I kom përjetu krejt unë ato se ʻ56-ti ka qenë ajo. Unë e kom pasë ni dhandërr nʼfshatin Livoç. Ai u ardhë tha, “Kanë ardhë”, tha… se kanë shku me muzikë kta me bo muzikë këtë anë e mʼi rreh atë anë, mos me i ditë po piskasin, a po kupton? Tha, “Kanë ardhë”, tha, “e i kanë rreh, e i kanë shti ujë ngrit e shka sʼju kanë ba shqiptarëve”. Shumicën i kanë mytë. I kanë rreh, i kanë rreh edhe ka vdekë mas ni muji, dy, tre. I kanë shti thojshin lëkurë dashit për me mujtë me i pshtu. Ka qenë e tmerrshme ajo, a po kupton?

Anita Susuri: A ka ndodhë edhe nʼfamilje te baba?

Fehmi Elmazi: Jo, jo. Nuk ka ndodhë se baba ka qenë Gilan, a po kupton? 1924-shit nuk i kanë ditë ato historina, a po kupton? A mixhën ma kanë mbytë ʻ45-shin. Mixhën ma kanë vra, e kanë nxan mal u kanë me Mulla Idrizin tʼu luftu ata nʼatë atë, kta e kanë nxan edhe e kanë vra. Pajaziti. Pajazit Bajrami është në libra. E kanë vra.

Anita Susuri: A ka qenë ai… me kond për shembull kshtu kundër partizanëve a po?

Fehmi Elmazi: Po, po. Ka qenë kundra… se lufta e Gilanit është kundra shkive. Nuk u kanë nʼpytje partizanët, veç kundra shkive, a po kupton? Ai baba jem e ka rujtë kufinin deri ka hupën, u kanë nʼkufi atje Zarbincë. Me gjithë kusherit e mi kanë shku çdo javë dhe e kanë rujtë kufinin prej shkive mos po hijnë shkitë Kosovë. Tmerre zotit kena përjetu na. Ajo veç historia i ka shkrue.

Është daja i ksaj {tregon me gisht nga bashkëshortja e tij}, Sylë Zabinca, komandant u kanë qaty Zarbincë ku e ka pasë ai shpinë dhe deri kha në ktu që është në Marevc. Deri në Marevc e ka pasë territorin ai prej Vrajës te knena. Kanë luftu shqiptartë gjithmonë edhe qishtu kanë qenë persekutun e tʼvran e krejt.

Anita Susuri: Po mʼintereson qysh ndodhi ju fillut me aktivizëm politik?

Fehmi Elmazi: Qysh?

Anita Susuri: Qysh ndodhi ju që fillut me aktivitet politik?

Fehmi Elmazi: E qe po tregoj. Unë jom kanë si fmi shumë i gjallë. Unë kom shkue gjithkund ku ka pasë lëvizje tʼnjerëzve kom hi. Kom shku nʼkafe shqiptartë nuk kanë shku nʼatë kohë se thojshin veç shkijet shkojnë. Se krejt UDBA i merrke veç ata i kish për veti e me qata pijshin kafe. Kta, na nuk e asi… po unë nuk i kom ditë ato gjana, a je ka kupton? Unë kom shku me ngu muzikë. Tʼkallxova që muzikën e kom dashtë, atëherë sʼka pasë shqip, krejt serbisht ka pasë muzika edhe naj kang turq, nuk ka pasë tjetër. Krejt serbisht po mʼka interesu edhe qata me ngu se çka me bo te shpija pa rrymë, a je ka kupton?

Mirëpo tash është tjetra gja. 1943-shin kur kanë ikë prej Shqipnisë kanë ikë Jugosllavi i kanë qitën Amerika edhe Jugosllavia, i ka qitën për me luftu Shqipninë, sistemin e Shqipnisë. Unë kom shku në klub imigrantave. Qaty e kom ngu Radio Tiranën. Qaty i kom ngu lajmet, krejt. Mbaj mend si sot atë Belishoun kur e kanë dënue, Nako Spiron e plot tjertë. Tash kanë kalu shumë vjet, a din, pʼi harroj veç qito i kom majt mend. Unë kom nejt në klub të imigrantave. Në klub të imigrantave e kom pa, Enver Hoxhën jo, po flamurin shqiptar. Jom indoktrinu me qata.

Po ishte tjetra se vllau, Rexhepi, ka qenë ma i zoti se une ka lexu ma shumë. Ai i ka gjetë librat e Shqipnisë edhe grupi jonë i Gjilanit, se na e kena pasë grupin tonë politik, Gjilani. I qujtun Mujo Ulqinaku. A ke ni për Mujo Ulqinakun?

Anita Susuri: Ëhë.

Fehmi Elmazi: E nëse ke nie… ai ka luftu kundër italianëve. Kur kanë bo okupimin kta italianët të Shqipnisë, ai i ka mbledhë shokët dhe ka dalë kodër te deti dhe ka luftu me italianët. Rexhepi ata e ka lexue dhe ia kena lanë organizatës emrin Mujo Ulqinaku. Po du me thanë jemi kanë indoktrinun po jo, Rexhepi u kanë i vetëdijshëm. Ai ka lexu ma shumë, ka pasë libra ma shumë. Se u kanë ni profesor Zabica, nashta i ka ni zanin, shumë i zoti edhe shqiptar i mirë. Ai e ka gjetë Rexhepin ni djalë tʼbesueshëm, ni djalë e don atdheun, e don Shqipninë dhe i ka dhanë libra.

Ky i ka shkru edhe ni vjerrshë i ka shkru Rizës. Riza ka qenë njeri i madh. Edhe ai i ka shkru Rexhepit po edhe Rexhepi për ta. E po du me thanë indoktrinimi jonë ajo. Po ʻ53-shin oshtʼ martue ni motër e jeme për ni imigrant Kuksit. thashë i ka dajtë Zhur. Kur e ka bo dasmën e ka marrë motrën teme, i ka pasë kijet, se ka dalë prej Shqipnisë me kije dhe me kuaj. I ka pasë tre kuaj i ka pasë në Gilan. U shku i ka shitë kijet dhe ka bo, po mendoj, harxhin e teshat për me u martu. Qe qishtu ka qenë ai indoktrinimi jonë.

Po na ma shumë që jemi kanën… me 1957-tshin kur ka ardhë rryma, na kena punu duhanin, a po kupton? Se sʼka pasë tjetër sen kur sʼka tokë. Ata kanë pasë tokë shumë kanë mbjellë qaty po na i kena marrë thojshin nʼatë kohë, kah ni dhjetë mijë, një mijë metra a dhjetë mijë metra me mjell duhon. Edhe na kena mjellë duhanin, oshtʼ ba ni vjet mirë edhe vllau i madh, a beson, nuk ka pasë pantolla veshë, me pantolla tʼshkyme. Tha, “Çka po boni? A po doni me ju ble tesha? A po doni…” “Jo valla sʼpo dojmë kurgjo veç ni radi”. Se nʼkojshi njani e kish e ia bojke krejt mahallës (qeshë), a po kupton? E ngojshim.

Na ka ble ni radi Nishit parat kanë dalë ʻ57-tshin. Qaty nuk e kemi nalë Tiranën na kurrë. Domethanë jemi kanë tʼlidhun kshtu shpirtnisht me Shqipërinë. Edhe motra masanena ishte për emigrant, na ishim me ta. Unë shkojsha nʼklub sikur nʼshpi teme, a po kupton? Për arsye se isha aty. E qishtu indoktrinimi i jonë ka qenë. Ma sʼpari babë e babgjysh kanë luftue, tʼkallxova 1924. Baba u kanë nantë muj për Ahmet Zogun me prue me ba mret. Mas nantë mujve ka thanë, “Shkoni se unë kom bo ushtar boll”, edhe u kthy. Po kurrë sʼe kanë përmend për arsye se e kanë akuzue për territore, ti e din Ahmet Zogun. Po du me thanë janë tʼlindne qito gjana krejt, krejt.

Anita Susuri: E me këtë grupit e përmendët, Mujo Ulqinaku, çfarë aktivitete keni bo?

Fehmi Elmazi: Me grupin, Rexhepi u kanë shumë i ngritun po edhe shumë e ka dashtë Shqipninë. Ia kena nisë me ba diçka thojke. “O Rexhep ma”. Unë i kom thanë, unë isha ma i ri a din. Se u desht me i qitʼ flamujt. I kom qitʼ flamujt ʻ64-shin une edhe Rexhepi. Thashë, “Ani na po punojmë ilegalisht po si tʼi qesim flamujt ata pa na gjetë UBDA nuk e lanë edhe shkojmë nʼburg”, “More le tʼshkojmë nʼburg le tʼshkojmë ku tʼdush. Unë ja ka me bo diçka për Shqipninë ja hiç”. Qikjo ka qenë fjala e Rexhepit.

Na… ai u kanë shok me Zeqir Gërvallën. Zeqir Gërvalla u kanë i lidhun me Adem Demaçin. U kanë grupi i Prishtinës, u kanë grupi i Gjakovës, u kanë grupi i Pejës, u kanë grupi i Mitrovicës, u kanë grupi i Prishtinës, i krejt qyteteve. Tash Zeqa i ka thanën, “Rexhep”, “He”, “Ti e di e ki organizatën po a vjen ti me ju bashku lëvizjes se na jemi nʼkrejt Kosovën”, a po kupton? Edhe ky ka pranu. Ka ra nʼkontakt me Adem Demaçin dhe janë marrë vesh me u bashkue. E për qata nuk përmendet Mujo Ulqinaku se jemi bashku me Lëvizjen për Bashkim Kombëtar. Qikjo oshtʼ.

Anita Susuri: E çka keni bo ma konkretisht?

Fehmi Elmazi: E qe çka kena ba. Na ia kena nisë… se atëherë nuk ke guxu me folë se janë kanë shpihuna UDBA, nuk ka pasë shpija nuk ka pasë nuk ka pasë njerëz. Po ma sʼpari na jemi lidhun tre vllazën kemi hi nʼorganizatë edhe miku i vllaut, edhe ai ka hi me gjithë ni kojshi qaty. Jemi kanë pesë vet. I kemi qit flamujt. Po mos me i pasë qitʼ flamujt na kishim mujtë me veprimtaru, me veprue. Po si i kemi qitʼ flamujt ata krejt Kosovën përniherë e kanë… se e kanë pasë ni shpihun nʼkryesi tonë, të Ademit dhe na kanë burgosë krejtve për ni ditë. Qitu është ajo. A po kupton? Qishtu oshtʼ kjo kjo Mujo Ulqinaku është shkri Lëvizjen për Bashkim Kombëtar.

Anita Susuri: E kto flamuj thatë i keni qitʼ, qysh ka qenë krejt aktiviteti?

Fehmi Elmazi: Qe tash po të tregoj. Flamujt, Rexhepi u kanë nʼkontakt me Zeqirin. Zeqiri e ka pasë oshtʼ ni Enver Mehmeti, ka punu radio apo televizion, mʼduket Radio Prishtinë ka punue. Ai u kanën me fakultet, u marrë vesh, flamujt janë pregadit Prishtinë, a po kupton? Kush i ka pregadit nuk e di po mʼka thanë mue, “Jom marrë vesh me Zeqën tʼpremten vjen njeri i bjen katër flamuj”, a po kupton? “Na kena me i qitʼ nʼqytet”. Unë i thashë, “Mirë Rexhep veç ta dish po i kallxojmë shkive se ku jemi”, “Hiç”, tha, “nuk ma nin mu. Une kom vendosë me dekë për Shqipni”.

Jemi çu natën i kemi qitën qata flamuj edhe na kanë zanë meniherë nʼkrye tʼni muji. Se për ditë të punve brendshme të Jugosllavisë, ti nuk e di a e din çfarë dite u kanë, veç mu mʼkujtohet që oshtʼ 13 maji apo 13 prilli, tash qitu mu ka përzi. Munësh me gjetë, a po kupton, si te shkrujsh… e qatʼ ditë i kemi qitën na flamujt. Qe qishtu i kemi qitʼ flamujt. Masi i kemi qitʼ flamujt ata na kanë zbulu masanena shumë lehtë. Unë ia kom nisën atje kom punu Pogragjë jom kanë si instruktor i duhanit. Ia kom nisë me bashkëpunu, kom folë me dy vet. Ni shok e kom, ni Isa Musliu. Jemi bashkue, kemi bashkëpunu me ta.

Ia kena nisë aktivitetit edhe për armë me mbledhë po na mshelën, na zunën. Se shkoj shumë shpejt ajo. Ishte e pregaditun. UDBA i kish pasë veç informatat krejt. Përniherë na kanë… me Gjakovë, me Pejë me krejt na kanë burgosë krejt. Domethanë pa e pasë njerin nuk kanë mujtë.

Anita Susuri: E ʻ64-ten a jeni kanë nʼshkollë tʼmesme tʼu viju?

Fehmi Elmazi: ʻ64-ten unë jom ardhë prej ushtrisë ʻ63-shin. Jom kanë nʼpunë Kombinat Duhonit se e kom pasë shkollën e duhonit ʻ58-tshin tʼkryne. Jom konë si instruktor i duhonit në fshatin Pogragjë, qaty mʼkanë burgosë. Fshatin Pogragjë mu mʼkanë burgosë. Qe qishtu.

Anita Susuri: E burgun a ju kanë pru fillimisht në Prishtinë a hetimet…

Fehmi Elmazi: Jo hetimet janë mbajtën në Gilan, hetimet i kena pasë në Gilan. Nantë muj apo tetë muj tash nuk e di i kom harru ato. Veç shtatë-tetë muj sa kanë zgjatë qaty Gilan jemi konë, Burgun e Gilanit. Masanena na kanë çu për Nish, e kemi lypë vet për Rexhepin se oshtʼ kapedani ma i lehtë sesa

burgu i thojnë kta burgu hetues. Qe qishtu. Domethonë Gilan e kena majtë. Mu dënu jena dënu Prishtinë jo Gilan për mos me ditën, mos me ditë populli ka organizatë.

Atë ditë që na jemi dënue, 100 veta, nja 70 na 50-60 jemi kanë në Burg të Nishit. Po vetëm për dy vet ka shkru shtypi. Ka shkru veç për Adem Demaçin edhe Ramadan Shalën, veç dy vet. A janë kanë aty Hazir Shala, janë kanë plot, Nuredin Gërguri e sa tjerë janë kanë Gjakovës. U kanë Xajë Nura, u kanë Kadri Kusari kryetari i grupit Gjakovës, Hydajet Dobruna. Krejt. Po du me thanë qishtu ka rrjedhë.

Anita Susuri: E në burgun hetues a ka pasë dhunë fizike?

Fehmi Elmazi: Qysh? Dhunë?

Anita Susuri: Dhunë fizike a ka pasë?

Fehmi Elmazi: Po, qyre çka u kanë te na, pse i kemi pshtue asaj dhunës fizike. Na i kanë zanë materialin, qato çka i kena mbajtë mbledhje e na kanë zanë materialin. Se mu, atë vllaun e kanë marrë në mëngjes, Rexhepin. A mu mʼkanë marrë masdite në ora 05:00 se unë jom konë si instruktor Pogragjë. Ia kanë nisë hetuesi po mʼvet kshtu, kha, kha. Unë po i thom, “Sʼdi kurgjo”, kurgjo sʼpo pranoj. Sʼkom pranu. Po tha… u kanë ni, ia harrova emrin tash, qitash ia pata ia harrova. Ni hetues tha… Gariqi, tha, “Fehmi”, tha, “mos u bo budall se tʼrrehmi”, tha, “e tʼllomitmi edhe sʼe ki qare pa e pranu. Se qe ku e kemi me shkrim Rexhepi çka ka shkru për ty”, a po kupton?

Ai Rexhepit ia kanë zanë materialin krejt mbledhjes edhe çka ki me thanë ti kur ti po i shkrun qito, a mund me thanë jo valla nuk oshtʼ? E qishtu u kanë ajo. Nuk na kanë rreh neve qaty. Po mu mʼkanë rreh në Burg Nishit mʼkanë llomit mʼkanë shkelë. Jo veç mʼkanë rreh po janë kanë tre nadzornik [srb.: mbikëqyrës]. Unë jom kanë i dënum prej Rankoviçit se sʼkom nejtë urtë unë edhe burg atje, a po kupton? Tre mʼkanë shkelë e me kamë e kom shkepu me muj, a po kupton. izolim 14 muj me 200 gram bukë. Prej 72 killave kom ra 32 killa. Çka me tʼkallxu ma shumë? Dënim ma tʼmadh… nuk ka pasë qelia as dritë, as kurgjo sʼka pasë, as dritare, as prag.

Kurrë flejt sʼkom mujtë për arsye se Nish fryn koshava, a Burgu i Nishit është qasi vendi e kap fryma tona antë. Po i ka pasë ma keqti bash aty ka frye u kanë xhami, janë kanë xhamat e dritareve të qelisë. Ata i kanë thy xhamat. Kur fryke aty sikur, e ke ni në cefund qysh shkon uji? Qe qashtu vijke fryma, kurrë flejt nuk kom. Qishtu.

Anita Susuri: Sa keni qëndru në Burgun e Nishit?

Fehmi Elmazi: A?

Anita Susuri: Sa keni qëndru në Burgun e Nishit?

Fehmi Elmazi: Katër vjet. Katër vjet. ʻ64-ʼ68. Po nejse, ata hetimet janë bo Gilan, ata nantë muj nuk janë aty a din. Po edhe ai burg njejtë si ai atje.

Anita Susuri: A keni pasë vizita prej familjes ose naj kontakt?

Fehmi Elmazi: Po tʼkallxoj vizitat. Kur jom kanë qeli, qatëherë jom kanë prej Rankoviçit i dënun me 200 gram bukë. Ka ardhë baba me mʼpa. Babën e kom pasë tʼmoshun, tʼkallxova ʻ89. Ka ardhë me mʼpa. Kur mʼka pa mu 30 killa i ka dalë autobusit me shkelë. Po e kom pasë kusheri atë kondukterin e ka njoftë edhe e ka nalë autobusin. Qe qishtu u kanë, as sʼkena pasë paketë sa jena kanë aty as kurgjo hiç, as fleta me shkru as kurgjo, hiç, hiç, hiç kurgjo hiç.

Pjesa e Dytë

Fehmi Elmazi: Qatëherë na kanë dënue jemi kanën une, Avni Lama profesor i Gjakovës, Metush Krasniqi, Nezir Uka, Nezir Gashi… ka pasë edhe tjerë po i kom harru vallahi. Kanë kalu 50 vjet e tepër. Qita krejt jemi kanë nʼizolim. Po ktu i kanë marrën se na kena bo grevë urie. Sʼpari herë në Burg të Nishit me bo grevë, na kena bo në ʻ65-shin. Na kanë marrë ma sʼpari kryetarët e grupeve. Ademin, Kadri Kusarin, Rexhep Elmazin, u kanë njo i Pejës po ia harroj emrin.

Krejt kryetarët e grupeve i kanë marrë i kanë shkepë nëpër Jugosllavi. Na jena vet kena vazhdue. Na që kena vazhdue na kanë dënu masanena. Na kanë dënu me izolim edhe neve. Po izolimi ka qenë i tmerrshëm. Veç vet pa paketë, pa kurgjo, pa… tregova kur jemi ardhë 30 killa, çka me thanë tjetër.

Anita Susuri: A keni pasë me tʼburgosurit e tjerë, për shembull, politik…

Fehmi Elmazi: Ja, kontakt a?

Anita Susuri: Kontakt.

Fehmi Elmazi: Kontakt jo se qyre, na jemi kanë izolim, ata i kanë për mos me pasë kontakt me tʼburgosurit e tjerë ni anë u kanë, unë për shembull me ni dhomë jom konë veç vet, tjetrën dhomë janë konë… se u konë aty shkolla e ktyne tʼburgosurve që i kanë marrë ni zanat, a po kupton? Kta për vrasje janë kanë. Qitu jom kanë une, qitu u kanë nji asi, qitu u kanë shoku jem. Kontakt hiç. Niherë po tregoj sa ju kanë tutë Metush Krasniqit.

Ka gabu ai polici edhe kur jemi dalë, se na kanë qitʼ nʼshëtitje e kena pasë kah gjysë ore shëtitije, u kanë Metushi në shëtitje edhe ai tash ka harru komandiri. Ky mʼka qitʼ mu prej qelisë me mʼqitʼ

përjashta e ai tʼu ardhë. Une e kom pa. Çfarë bërtime i ka bo atij komandiri, çfarë, “Qysh guxon ti me lejue?” Veç pse e kom pa kurgjo tjetër sen. Domethanë nuk na kanë lanë kurrfarʼ kontakti hiç, as me pa, as me ni, as kurgjo. U kanë tmerr i zotit.

Anita Susuri: E kshtu kushtet higjienike qysh kanë qenë?

Fehmi Elmazi: Kushtet higjienike po tʼkallxoj, qelia ku jom kanë une aty janë kanë krejt nërʼ tokë. Qelia beton, kurgjo tjetër sʼka. Çdo mëngjes e kom pastru. A po kupton? Kurgjo tjetër. A din çka ka pasë aty? mramje, se ditën nuk na kanë lanë as drrasë me pushue. Po mramje ora 09:00 e kanë pru ni drrasë e qatʼ drrasë kom flejt. Po sʼke mujtë me flejt se kallxova, pa dritare dhe pa prag. U kanë tmerr i zotit. Nuk ke mujtë me flejt kurrë. E ndrrojsha, herë e çojsha ata nʼatë anë, herë e çojsha po badihava. Ajo fryjke Korshava nʼtona antë. Tmerr.

Anita Susuri: E dita kur jeni liru prej burgut?

Fehmi Elmazi: Urdhno?

Anita Susuri: Kur jeni liru, qajo ditë…

Fehmi Elmazi: Po.

Anita Susuri: A e kujtoni?

Fehmi Elmazi: Po, po.

Anita Susuri: Qysh ka qenë?

Fehmi Elmazi: Po, qyre, diçka po tregoj. Prej krejt burgosurve unë jom me dokument jo fjalë, e kom vendimin, se Rankoviçi ka ra gjashtin muj, a po kupton? A une e kom pasë 50% krejtve na kanë zbrit dënimet. Kur ka ra Rankoviçi Gjyqi Suprem na ka zbritë 50, po unë i kom majtë dy vjet nuk më kanë lshu. Oshtʼ me dokument, a po kupton? Mu mʼkanë lshu ʻ68-ten a u dashtë ʻ66-ten me dalë. Qe qishtu.

Anita Susuri: Pse ka ndodhë? Për shkak tʼfamiljes? Historisë?

Fehmi Elmazi: Jo, jo. Unë jom kanë i dënun prej Rankoviçit edhe tjertë janë konë prej Rankoviçit po nuk e kanë bo qata. Te une qashtu ka vazhdu. Se unë jom konë i papërmirësueshëm, a po kupton? Kurrë nuk… me ta nuk kom pasë kurfarʼ bisede tʼmirë, qitu u kanë ajo. I kom kundërshtue, i kom sha. Sʼkom mujtë tjetër sen me ba. Mʼkanë rreh, mʼkanë ndrru qeliat krejt pesë pare sʼi kom dhanë, qishtu.

Anita Susuri: E kur keni dalë prej burgut qysh ka vazhdu pastaj edhe aktiviteti edhe jeta juj?

Fehmi Elmazi: Qe, qitash tʼkallxoj. Kur kom dalë prej burgut e kom Hyda Dobrunën, hala gjallë është, 93 vjet, 91 vjet. Me kom korrespodencë për ditë. Ai e ka pasë ni vlla Ramiz Sadik drejtor, Musa Dobruna. Zoti e qoftë xhehnet, nʼpastë xhehnet. Nëse e ka dashtl xhenetin, nëse sʼe ka dashtë, nuk e di. Hydaja i ka shkrue Musës i ka thanë, “Musë”, se ai ka pasë shtatë vjet burg, të dënun a din, a unë i kom pasë katër vjet. I ka shkru i ka thanë, “Kqyr se e kom ni shok Gilanit nuk ka bukë me hangër”. Vllaun e kom pasë edhe Rexhepin nʼburg? A po kupton? Na te dytë. Ai i ka majtë pesë vjet e gjysë. Nantë vjet u kanë i dënun i ka majtë pesë vjet e gjysë e unë katër.

Kur jom ardhën Musa Dobruna mʼka pranu mu nʼpunë në Ramiz Sadik në Prishtinë. Bile… se e kom pasë këtë kategorinë C. ushtri jom konë shofer, e kom pasën kategorinë edhe mʼka pranue. Kom punu qaty si, kom shkepë bukë mensave Ramiz Sadikut. Qaty ka vazhdu edhe nja dy vjet. Mas dy vjete, mas dy vjet e gjysë kom dalën Kishnicë kom konkurue administratë. Se ai sʼka guxu me marrë në administratë edhe pse asnjo sʼe ka pasë me shkollë tʼmesme. Po sʼka guxu që jom konë i burgosun politik. Po atje mʼka pranue, nuk e kanë ditë shkitë e Kishnicës se kush jom e mʼkanë pranue. Në kontabilitet kom punue deri ʻ90-ten. Jom konë një ndër ma tʼmirët. Jom konë nʼkontrollë… jom konë nʼkontrollë i krejt xehërorës Kishnicës dhe Novoberdës.

Anita Susuri: Tash po du me ju pytë pak edhe për ʻ68-ten, a patët qëllu edhe ju nʼdemostrata?

Fehmi Elmazi: Po, po kom qëllu. Unë kom dalë nʼprill prej burgut e kom qëllu, qaty jom konë edhe unë.

Anita Susuri: Qysh ka qenë qajo ditë?

Fehmi Elmazi: Qysh ka qenë… a din qysh mblidhen tʼritë, sidomos… ata janë organizue. Ky Dumoshi e Skender Kastrati e tash mos me tʼi përmend krejt ata, i din ti ndoshta ma mirë krejt ata. Kanë kalu 50 vjet ku me i mbajtë mend tash. Janë organizue ia kanë nisë demostratave, hajt bir qashtu. Na kanë njekë policia, u kry puna.

Anita Susuri: E nʼorganizim ju nuk keni qenë?

Fehmi Elmazi: Jo, jo.

Anita Susuri: Veç pahiri keni marrë pjesë?

Fehmi Elmazi: Jo, jo kom dalë unë veç kshtu se jo, jo. Nuk kom… krejt demostratat kom marrë pjesë po unë e kom pasë udbashin përmes gjithmonë. Gjithmonë ku jom dalë unë, ku jom konë ai ka nejtë aty për me mʼshti nʼburg. Unë jom dalë kom kqyrë, a je ka kupton? Nuk kom marrë aksione. Ishin kta

tʼritë, për qata nuk kish nevojë unë me… thojke njani, “Me dalë me gjyks”, kur ishin kta tʼritë krejt. Qe qishtu.

Anita Susuri: E a patʼ pastaj naj pasojë te ju ʻ68-ten?

Fehmi Elmazi: Te unë jo. Jo se nuk oshtʼ identifiku jom konë, a po kupton? Ai mʼka rujtë e ka pa që nuk kom vepru kurgjo keq, a po kupton? Se kta tʼritë gjujshin e thejshin. Unë nuk i kom bo qato gjana.

Anita Susuri: E me aktivitetin politik a ka vazhdu pastaj me ndonjë organizatë a qysh ka qenë?

Fehmi Elmazi: Po, po qe po tregoj. Unë nuk kom qenë organizator, po une vllau, miku jem vllau Nazmijes ky ka qenë shok me Rexhep Malën. Unë Rexhep Malën e kom bajtë nëpër Prishtinë, Gilan, gjithkah. Kur ka shku Zvicërr unë e kom bajtë. kohën ma tʼvështirë kur e ka lypë UDBA nʼtona antë, unë e kom mbajtë. Nihere na kanë zanën te Kino Rinia. U kanë Rexhepi me gru edhe unë me gru, me Nazmijen. Na ka nalë polici.

Tap {onomotope} u nala. Unë jom konë shofer, tʼu i grah. “Dokumentat”, “Qe urdhno”. Gruja pak u kanë, kjo po thotë, “A ka bre dikund me hangër bukë se jena untue?” Po i thotë atij policit. Thotë, “Ka more qysh jo”. Ai kur i tha ka thanë sʼpaska prej tyne kurgjo edhe… “E paske emrin tem”, tha, Fehmi e kish pasë edhe polici. “Grahi”, tha. Edhe kom pshtu, po tregoj, qaty a e hongsha dhjetë vjet a sa tʼdush. E kom çu deri te miku i vet, se e ka pasën qaty te, ti e din ku oshtʼ armata? Ku u kanë komanda? Qaty banesën e ka pasë ai. Deri qaty e kom çu.

E kom çu Gilan, e kom pru prej Gilanit. Nʼtona antë e kom bajtë. Jom konë gjithmonë i lidhun. Ilmija u konën… unë bashkë me to jemi konsultue. Unë dy herë kitʼ materialin e Kosovës Lirë e kom çue… Ilmia e ka organizu po unë si shofer e kom çu deri Shtimje, deri ku kanë dalë ata tʼluftës dhe i kanë marrë ato pjesë, a je kah kupton? Domethonë aktivitetin kurrë nuk e kom nalë. Unë kom çu ushtar prej atyhit Zllashë. Ti e din ku oshtʼ Zllasha. Kom çu ushtar e kom shokë aty Mramorit. E nuk jom nalë kurrë. Asni mënyrë unë nuk mʼu ka nalë veprimtaria.

Unë kom nejtë në Prishtinë me 30 maj ʻ99. Nuk e kanë ditë ata se kush jom. Jom konë nʼbanesën e vllaut Nazmijes. Kanë ardhën, ka shpihunu ni turke. Ka thanë, “Oshtʼ ni mjeke aty”. Gruja mjeke u kanë… Teuta Hadri, gruja e vllaut Nazmijes. Kanë thanë, “Ku oshtʼ mjekja?” “Mjekja”, i kemi thanë, “oshtʼ Gjermani”. A po kupton? Nuk dishin se kush jom. Nuk dishin se kush jom. Kanë thanë, “Qyre, mos ik se na për 15 minuta vijmë”, “Jo more”, thashë, “unë me pasë ikë kisha ikën”. Ata kishin kalu tre muj veç ish muji i gjashtë, nuk kish aty… ishte nënshkru marrëveshja e Kumanovës. Kjo qatʼ ditë e ka maru ni supë edhe ni pogaqe e ka qitʼ. A po kupton?

Po ata… unë e disha çka po lypin. Janë shkue. Ata kanë shku unë e kom pasë banesën teme me qera qaty poshtë meniherë. Djalin e kemi ikë meniherë shpejt e shpejt hala pa ardhë ata. A ni kojshi i atij mikut ka pasë telefon. Se ni djalë e ka pasë UÇK, ni djalë e ka pasë Gjermani. Veç nʼora 07:00 ka folë me ta. A po kupton? I kom thanë, “Çelma telefonin tʼves”. Kur u bo ora 07:00 e kom thirrë. “O”, ka thanë, “rri qaty ku je. Se nuk ka pasë as pesë minuta janë kthye edhe krejt dyrtë ka deshtë mʼi thye edhe ka thanë veç ne zafshim pa e pre me tharrë nuk e lam”. Qiky është aktiviteti jem i fundit. Kom çu ushtarë thashë në Zllashë, kom çu nʼtona antë.

Anita Susuri: Për ʻ81-ten tashti?

Fehmi Elmazi: Për ʻ81-ten?

Anita Susuri: Po se para ʻ81-tes në ʻ64-ten jeni burgosë. Tani ʻ81-ten.

Fehmi Elmazi: Po 17 vjet.

Anita Susuri: 17 vjet?

Fehmi Elmazi: Po de. ʻ64-ten deri ʻ81 17 vjet. Qyre ʻ81-shin na kanë mbledhë neve që jemi konë tʼburgosur politik përpara. Kanë mendu mos me pasë na ndikim te kta tʼritë. Na kanë burgosë krejt. Jemi konë Lipjan, Burg Lipjanit. Me ni dhomë nja 150 vet. Prej krejt Kosove i kanë mbledhë dhe krejt të moshun. Qaty jonë konë përjashta policia e jashtme që kanë ardhë e Jugosllavisë. Të Kroacisë, Sllovenisë. Nashta e din kta. A mrena janë konë policët tonë. Po policët tonë nuk i kanë leju ata se ata kanë dashtë me na marrë me na dërrmu, me na asi. Po kta kanë thanë, “Jo, ju përjashta runi na mrena”. Ata janë sillë me neve jashtëzakonisht mirë.

Na, po tregoj, unë jo pushim po ka qenë ni knaqësi krejt shoktë u bashkum. Krejt ishim tʼvujtun kah dhjetë vjet e kah pesë e asi krejt. Tʼmoshun. U kanë Kadri Halimi. Ti ia ke ni zanin. Kadri Halimi qaty, unë qaty. Ai u kanë ma i vjetër se unë, u kanë edhe me burg edhe me krejt. Kur ka dalë ma sʼpari prej burgut ka shku te kjo {tregon me gisht nga bashkëshortja e tij} nʼpunë i ka thanë, “Hajt se edhe Fehmiun e lshojnë”, a po kupton. E na kanë majtë ni muj ditë. Ata kanë pasë, a din, kanë pasë deklarata prej ktyne tʼrive i kanë nalë nʼburg. U kanë ni shofer i Rahovecit mʼduket apo i… ngat Rahovecit cili është ni katun?

Anita Susuri: Sʼpo di…

Fehmi Elmazi: Si komunë.

Anita Susuri: Suhareka? Malisheva?

Fehmi Elmazi: Suhareka. I Suharekës. Nejse, nuk oshtʼ me randësi veç i qatyhit. Ai shofer ish kanë. Po kish pasë lidhje me ni nip tʼvetin a kusheri tʼvetin. Po vjen. Se isha me përvojë unë i burgosur a din. Po mʼthotë, “Fehmi”, “He?” “Çka po ta merr menja”, po thotë qishtu, qishtu, qishtu. “E kom ni temin e kanë burgosë”, thotë, “e si tʼjep deklaratë çka mʼbojnë?” Thashë, “Jo”, thashë, “si tʼjep deklaratë ti prite burgun. Nuk ka aty tjetër. Për qita”, thashë, “e kanë marrë”. Edhe qashtu u ba. Si e kanë marrë ata atje erdh tha, “Fehmi më morën nʼpytje”. Thashë, “A tʼkallxova”, thashë, “që mos rrej”. Ai e ka dhanë deklaratën ti veç rrehesh badihava sʼe ki qare pa e pranu. E ka pranu dhe e morën e çun nʼburg.

Nuk ka aty. Kur ta jep deklaratën ai me shkrim, nuk ki kah me shku. Qe qishtu u kanë qajo jeta e burgut. Përndryshe jena knaqë se jena kanë krejt 50-60 vet me ni dhomë jena kanë. As sʼkena pasë paketa as kurgjo po muhabet kena pasë, bukë kena pasë. A na jena msu na si tʼkish bukë me hangër tjetër sen nuk ka.

Anita Susuri: E ku ju kanë dërgu fillimisht? A qysh ju kanë marrë?

Fehmi Elmazi: Jo, jo. Mu mʼkanë marrë… qe po tregoj. Se unë tʼkallxova, jom konë problematik. Nuk e disha, i kishin marrë do shokë tonë po nuk e disha për çka, qysh. Dojsha me ditë. Unë jom konë… vllau i saj ka qenë ilegal me Hydajet Hysenin. Unë kom nejt dhjetë ditë ilegal. Kom pasë kontakt me Ilminë, kom pasë kontakt me kta po nuk isha i përzim. Çka me asi… kom nejt dhetë ditë. Mas dhetë dite e kom pasë pushimin vjetor të pashfrytëzun se sʼkisha guxu me nejt, e kisha hupë punën. Po nejta aty.

Kur shkoj drejtori mʼthirri. U kanë Nazmi Mustafa, u kanë trim i madh. Mʼtha, “Fehmi”, “He”, “Mos u tut”, tha, “se nuk ki qitash kurgjo”. Se sʼkisha vepër, a po kupton? Tha, “Po për atë tʼvjetrën”. “Jo more për atë tʼvjetrën”, thashë, “sʼma ninë, e kom kry”. Nʼora 13:00 mʼkanë marrë prej pune mas dhetë dite jom asi… mʼkanë çu sekretariat. Kur mʼkanë çu sekretariat… po ata oshtʼ fati jem. Qatʼ ditë mu mʼkanë marrë qatʼ ditë u bo lufta në Drenicë. Tahir Meha që luftojke. Unë isha qaty nʼzyre. nejsha. Ata sʼkishi nkohë mʼu marrë me mue a po kupton? Se ishin me helikopter sa mujshim me çu polic atje, me luftu me Tahir Mehën.

Mʼkanë majtë qaty deri ora 09:00. Unë e pashë hallakam po bohet po nuk e disha luftë po bahet. ora 09:00 u kanë ni Lutfi Ajazi. Ai mʼka marrë, ai mʼka marrë prej… se sʼkish. Erdh njani, njo u kanë i poshtër shumë, ni gjakovar, ia harrova emrin. U kanë me za tʼkeq. Erdh ia nisi po mʼvet, “Ku je kanë?” Thashë, “Nʼshpi jom kanë”, tha, “Qysh nʼshpi?” “Ku jom kanë?” Thashë. Ia nisi me bërtit. Thashë, “Mos bërtit”. Dul. “Hajt”, tha, “qitash ki me pa çka ka me tʼgjetë”. Ia harrova emrin. Nazmi a po kujtohet? [pyet bashkëshorten] Nazmi Kursani. Mʼra nʼmend (qanë). Nazmi Kursani qe qashtu ia nisi me mu kërcënu. Po unë e kisha kalu ata. A din… Tha, “Unë po thom qishtu, ti grahi”. E shkoj.

Ju kish thanë atyne Beogradit… se ata Beogradi i udhëheqke krejt. Krejt i udhëheqke Beogradi në atë kohë. UDB-a e Beogradit. Ka ardhë ai i Beogradit. “Fehmi”, thashë, “Urdhno”, tha, “Çka ke bo?”

Thashë, “Kurgjo sʼkom bo”, “Qysh kurgjo sʼke bo?” “Kurgjo”, thashë, “sʼkom bo une. Vete”, thashë, “qata mʼka marrë çka kom bo une”. E pa sʼka kurgjo, dul shkoj. Tha Videćemo kasnije [srb.: E shohim ma vonë]”. Domethanë e lejke çelë ata e kqyrmi ma vonë. Mirëpo janë shku e kanë vet kanë thanë, “Jo e kena marrë nʼpunë”. Qe qishtu kom kalu aty.

Mʼkanë çu tana prej atyhit ora 09:00 tʼnatës Lipjan. E Lipjan janë kanë ata thashë krejt ata shoktë e mi janë kanë… dy kate. Ajo oshtʼ… nuk e di a je kanë naj herë Burg Lipjanit?

Anita Susuri: Jo sʼjom konë.

Fehmi Elmazi: Ajo oshtʼ për kta tʼritë i çojnë nʼzanat me marrë. E qashtu. Nuk ka pasë tjetër sen, nuk më kanë ba se sʼkanë pasë çka me ba.

Anita Susuri: Sa ju kanë majtë?

Fehmi Elmazi: Ni muj ditë. Ni muj ditë. E ai Baci Kadri u shku i ka kallxu ksaj {bën me gisht nga bashkëshortja e tij}, “Hajt se vjen edhe Fehmia kur tʼdal qitasht”.

Pjesa e Tretë

Anita Susuri: E ʻ81-ten demostratat kur kanë qenë, a ju kujtohet çfarë gjendje u kanë?

Fehmi Elmazi: Po qysh sʼmë kujtohet, qysh sʼmë kujtohet. Mʼkujtohen krejt se unë e kom pasën zyrën te Bankosi, a din ku oshtʼ? Drejtoria e Kishnicës edhe Novoberdës që u kanë Akademia e Arteve tash që e kanë bo mas lufte. Qaty kom punu une prej ʻ72-shin deri ʻ90-ten. I kena përcjellë krejt. E po ta kallxoj ni ksi storie. Ni ditë demostrata, qetren ditë qashtu. Kur kanë dalë tenkat, e kisha ni shka që folke shqip ma mirë se shqiptartë, a po kupton? U kanë arsimtar, nifarʼ Cobi. Kur i ka pa tenkat dolën, i pëlciti, nuk mujti pa e shpreh atë shovinizmin, “E” tha, sad će da vide [srb.: Tash do ta shohin]”.

Unë nuk mujta pa reagu, a po kupton? Se isha i kallun. I pasha rininë atje tʼu i shkelë, tʼu i vra. Thashë, Šta će da vide Cobi? [Çka kanë me pa Cobi?]” tha, “Sad će da vide tenkovi [Tash kanë me i pa tanket]”. Thashë, Dobro, hoćeš da mi kažeš ti čija su ova deca? Tʼkuna janë qita fmi kanë mʼi shkelë?” Thashë, “A pʼe sheh po gabon”, thashë, “edhe djali yt munet me kanë qaty. Pse je shka ti oshtʼ tjetër punë. Po”, thashë, “edhe djali yt e i jemi munet me kanë”. Po du me thanën ata gjithmonë nuk e shprehin deri tʼju vjen koha. Po unë sʼjom tutë. Ju kom thanë kshtu gjithmonë. E qashtu unë jom konë qaty nʼzyre, i kom përcjellë. Kom dalë nʼdemostrata për natʼ mramje kur janë kanë, a din? Kha te fakulteti e asi…

Anita Susuri: Çka keni pa? Qysh…

Fehmi Elmazi: A?

Anita Susuri: Çka keni pa? Qysh ka qenë?

Fehmi Elmazi: Çka kemi pa, qyre, i kom pa për shembull kur te fakultetet nalt, te Mensa e Studentëve, kur i kanë qitën kto kantat e bërllogut e kanë zanë rrugën. Kanë bo probleme qishtu. Kanë qitʼ nʼrrugë, kanë pengu rrugën mos me ardhë policia. Rrehjet. Nihere isha, djalin nuk e lasha, e kom pasë djalin dhjetë vjet a njëmbëdhjetë, sa u kanë?

Nazmie Elmazi: Kom harru. 35 vjet i ka tash.

Fehmi Elmazi: Pʼi thom djalit, “Rri te shpija”. Unë jom dalë. Kur jom shku te fakulteti ata i rrehën. Nashta tʼkujtohet atë profesorin që e kanë rreh gratë kur i rrehen kta që kujtojshin që na jem komunista.

Anita Susuri: Po, Statovcin.

Fehmi Elmazi: Kur ia kërsitën, a po kupton? Qaty jom konë. Ai djali përmas. I kom pa krejt rrehjet e malltretimet, tonat i kom pa. I kom përcjellë vërtetë. Qishtu.

Anita Susuri: Pastaj ju lan, mas ni muji dolët. A e kishit ende… po mendoj ju keni punu deri ʻ90-ten po te vendi i punës a patët naj problem?

Fehmi Elmazi: Jo, qe po të tregoj. Unë kom pasë punën teme suksese. E kom njoftë punën po e kom punu me përpikmëni. Jom shku ʻ72-shin me ni referant që e ka lshu njani para dy vjete. Oshtʼ kanë referent për mjete themelore. Jom shku në vend të tij. U kanë ni maqedon aty dhe unë qatʼ referent. Aty ish mbledhë puna dy vjet. Ti nʼkontabilitet nuk e di sa merr vesh veç mblidhet aty puna, duhet mʼu krye. Ka pasë mjete themelore shumë edhe inventar Novobërda edhe Kishnica. Ato u deshke krejt me ua nxjerrë amortizimin. Se amortizohen kah dhjetë përqind çdo vjet, a po kupton?

Unë ato u dashtë krejt… e kom pasë ni maqinë të gjermanit 1933-shin. Me qata mʼu ka dashtë me i mshu rraga rrag {onomotope} rraga rrag {onomotope} rraga rrag {onomotope} me sjellë {shpjegon me duar para dhe mrapa}. Gjithë ditën nuk jom çue prej karrigës. Kur ka ardhë fundi i vjetit unë i kom kry krejt. Masi i kom kry ato krejt, ai i ka pasë krejt do janë konë gra drejtorave qaty drejtori. Janë kanë 17 shkina. Po mʼthotë, “Fehmi”, u kanë ni Gërkoviçi u kanë drejtor Elektro Kosovën e Ferizajit, Ilana Gërkoviç. Po mʼthotë… ajo sʼe kish punu punën hiç, e kish lanë shkret. Ai e ka pa shefi po nuk e kanë hangër njani tjetrin kta, a po kupton?

Po mʼthotë, “Fehmi, a po del ktu këtë referant?” “Po more”, thashë, “pse sʼdal”. Dal. Jom dalë. A beso krejt prej se u nisë firma, prej ʻ49-shit a ʻ50-shit, unë çdo dokument që u kanë e kom shfletue edhe e kom kqyrë poshtë kena pasë atë maqinën e regjistrimit, a po kupton? Krejt a oshtʼ regjistrue a jo. Kur oshtʼ bo dy muj a tri unë krejt i kom qitën zero zero. Se u kanë e kuqe dhe e zezë, ato bashkohen bohet zero, a po kupton? Unë krejt qato i kom bashkue. Kurrë nʼgjyq nuk i kom hupë asni send.

Ai e ka pa unë po e kryj punën, ia kom kry punën edhe mʼka çu nëpër Serbi. Mʼka çu Shabac se kena punu na, Kishnica ka marrë. Beograd Metal Servis krejt. Jom shkue ia kom pru disa milion pare na kanë pasë borxh. E nuk kanë ditë mʼi lypë kta. E unë ia kom pru nuk e di sa milion tash veç sigurisht nja dhjetë milion a shtatë tetë milion. Ka ardhë nʼpytje ni shka që u kanë qaty kryetar i regjistrimit. Se na kena pasë regjistrimin kontinuel, ton vjetin. Se ka pasë shumë mjete Kishnica dhe Novoberda. Mʼka thanë… masi shkoj ai shkau, ai ma tʼmirë se unë sʼkish, unë punën ia krysha krejt. Mʼka qitʼ aty. “A po don me dalë?” “Po more”. E kisha rrogën ma tʼnaltë, a po kupton, ni kategori.

Jom dalë qaty. Ia kom kry. Kurrë vrejtje nuk kom pasë prej… ka ardhë, ma sʼpari vjen SDK-ja kta oshtʼ kontabiliteti shoqnor. Kur vjen ma pari vjen te ai, te referenti te une me ditë gjendjen. Se ma sʼpari merret gjendja e depos, e magazinës qysh oshtʼ aty e masanej shkojnë ato tjerat. Unë ia kom qitʼ krejt zero-zero. Kurrë ni vrejtje sʼe kom pasë. Qe qishtu. Për qita domethanë punë kom kalu shumë mirë. Nuk mʼkanë ngux shkitë a shqiptartë po. Shqiptar u kanë njo, sʼpo du me ia përmend emrin, se u kanë i padijshëm. E kishte vllaun drejtor atje shërbim kontabilitetit.

Unë e mora po e msoj. Po i thom, “Merri kartelat e nisja qysh niset prej A-së”. U shku i ka thanë atij vllaut tʼvet ka thanë, qishtu, qishtu. “Jo more”, ka thanë, “nuk tʼkom çu atje për kontabilist po tʼkom çu për shef”, a po kupton? Erdh po mʼthotë mu ashtu. “Jo, jo”, thashë, “unë i kryj puntë veç për ty mʼu msue”, “Sa për mu as ni fletë mos e prek”. I kom punu unë vet. A beson edhe tre referenta i kom pasë, nja dy janë kanë nuk e kanë prekë lapsin. U kanë ni futboller, nuk du me ia përmend emrin se nuk oshtʼ e hijshme. Beso 30 ditë nejke nuk e kapke lapsin me dorë. Unë u deshke me shku me ia kry puntë veç mos me bo fjalë se shefi ishte shka, a po kupton? E qe qishtu. Punën e kom kry ma së miri. Kurrë nʼpunë, asni punë kurrë vrejtje nuk kom pasë. Qe qishtu.

Anita Susuri: Po mʼintereson edhe kujtesa e juj për ʻ88-ten marshet kur kanë fillu minatorëve?

Fehmi Elmazi: Unë kom qenë me minatorët e Kishnicës, na jemi konë ngjarje, na ju kemi ndihmue. Na çka kena mujtë ju kena çue. Po u deshtë fsheftë ato mʼi bo, a je kah kupton? Se jom konë nʼngjarje krejt unë. Me… saherë kanë bo grevë minatorët na me ta jemi konë, sidomos unë dhe shoktë e mi.

Anita Susuri: A ju kujtohet diçka prej grevës kur ka qenë?

Fehmi Elmazi: Po, po.

Anita Susuri: Çka ju kujtohet?

Fehmi Elmazi: Greva e minatorëve. Qyre po tregoj. Kushtet veç ai ka hi minierë e din se çka oshtʼ miniera. Pa hi nuk e din. E ki imagjinatë. E sheh po është tjetër. Unë ma pari kur kom shku në Kishnicë, ma pari mʼkanë çue Hajvali. Ti ke ni oshtʼ Hajvalia miniera atje poshtë? Mʼkanë çu se kishte pasën, uji ka ardhën edhe i kish marrë, i kish mlue disa vagona, a po kupton? e bajnë xehën. Mʼkanë çu se unë e kisha referatin për mjete themelore. Mʼkanë çu me bo regjistrimin. Qatʼ herë kom hi minierë ma pari, a po kupton? E kom pa se çka oshtʼ.

Kom hi edhe atje ku oshtʼ thy se miniera është shumë interesant. Aty kur të hish ti doket që sʼka kurgjo. Po kur te pash pluhnin, se nuk ka pasë atëherë filtera, u kanë… ti tmerr. Kur te pashë tʼu vizllu drita kur të bijke, e pahshe zi çfarë pluhni është aty. Oshtʼ tmerr. E minierë me nejt ai pa hangër bukë ni ditë, dy ditë, a din nuk ka tmerr ma i madh. Vdekja nuk është kurgjo bre. Krejt ato i kom pa unë, krejt.

Anita Susuri: Mʼthatë që deri ʻ90-ten keni punu pastaj jeni largu…

Fehmi Elmazi: Deri me 30.08.ʼ90 qatëherë e kemi lshu na. Se na thanë sindikalistat ai mjekrra na murrë nʼqafë, a po kupton? Nuk po du me zgjatë ma shumë veç na ka marrë nʼqafë e lshum punën. Shkau qashtu nuk na kish qitʼ sikur ai. Po ai ka mendu ideologjia qashtu, e bllokon. Sikur ky Albin Kurti po don me blloku Serbinë, po ia nalë dinarin, a je kah kupton? Nashta nuk kom nevojë me folë për kta po jo, jo është e dhimbshme se Amerika u çu kundër neve. Kur çohet Amerika kundër neve sʼjemi kërkushi hiç bre. krahasim me botën. Nuk po flas sʼjemi. Amo nuk kemi kurfarʼ fuqie, asni fuqi.

Na i ka mina bacaqa [mina hedhës] a po kupton? Ai i ka aeroplanat i ka, tri lloj aeroplana. A e din Jugosllavia kur ka pasë aeroplana ma së pari? 1962-shin, unë jom konë ushtar ʻ61-shin, i ka pasë dy lloj tipa. Ora edhe Galep maje mend qita se oshtʼ interesant me ditë. Ora dhe Galep 1961-shin unë kur jom konë ushtar kanë çarkullu. E tash i ka kto ia japin kinezët e rusët e kta tjerët.

Anita Susuri: E qatʼ kohë kur metet pa punë, çka keni bo pastaj?

Fehmi Elmazi: E qe po kallxoj. Kur kom metë pa punë qikjo {bën me gisht nga bashkëshortja} e din, kom punu gjithçka. Kom punu roje te Arif Hoxha ka pasë butikin, a e din? Nuk e din ku e ka. E ka kjo rruga shkon mas teatrit. Aty që janë butikat, qaty. Qaty kom rujtën te ai. Për dhjetë euro kom rujtë 24 orë. Dhjetë orë, 12 orë a po kupton? Veç mos me ia zgjatë dorën kërkujt. E kom… si fmi me lypën e kom pasë tullusum edhe me lypë sʼkom lypë kurrë. Kom punu qaty edhe mʼkanë rreh policia. Oshtʼ atë gazetën e ka pasë qitë Adem Demaçi, nashta tʼkujtohet?

Anita Susuri: Cila ka qenë?

Fehmi Elmazi: vitin ʻ90 u kanë ni gazetë, duhesh me lypë. Aty e gjen mʼkanë rreh. Krejt gjak u kanë ajo shitorja.

Anita Susuri: A ka pasë naj arsye?

Fehmi Elmazi: Jo kurfar arsye, veç kanë deshtë me vjedhë. Dikush mʼka thanë i kanë thanën, se polic janë kanë ata, i kanë thanë jom ushtar i Ibrahim Rugovës. Mʼkanë rreh, mʼi kanë thy dhomt edhe brit. Qe qishtu.

Anita Susuri: A ju kanë marrë edhe nʼpytje edhe në qitʼ kohë?

Fehmi Elmazi: Jo. Nuk kanë marrë nʼpytje se nuk kanë pasë çka me marrë mu nʼpytje, ata mʼkanë rreh. E ka ditë UDBA i ka çue, a je kah kupton? Nuk kanë pasë ata çka me marrë nʼpytje.

Anita Susuri: Po mendoj edhe naj rast tjetër.

Fehmi Elmazi: A jo, jo. Jo, jo. Mʼdoket edhe niherë mʼkanë marrë… kom harru.

Anita Susuri: Ju mʼtregut ma herët që keni bajtë ushtarë…

Fehmi Elmazi: Po, po. Qe po të tregoj. Lufta. Kusherini i ksaj {bën me gjeste nga bashkëshortja} që e kom çue oshtʼ major qitash i ushtrisë tonë. Major. Ai u kanë edhe me ni kusheri tʼvetin, po ai nuk ka nejtë, a po kupton? U tutë edhe nuk ka nejtë. A ky ka nejtën. Oshtʼ major edhe oshtʼ major e ka kry shkollën krejt me amerikanët tash ky. Oshtʼ i zoti, oshtʼ… veç me pa. E ka grun profesoreshë, i ka fminë, mrekulli. Shumë i zoti. Driton e ka emrin. E qishtu. Kom çu edhe ushtarë. A tʼkallxova për këto elementet e Radio Kosovës dy herë që i kom çu?

Anita Susuri: Po mʼdoket jo për kta. Radio Kosovën nuk na ke tregu.

Fehmi Elmazi: Radio Kosovës, vllau i ksaj i ka çue i ka ble kha e kerri u konë ni Opel, i kemi ngarkue. Unë i kom çu deri te Shtimja, deri ku janë konë kta ushtarët e UÇK-së. Ata kanë dalë i kanë marrë i kanë çu atje. Se nuk kom pasë unë tʼdrejtë me shku atje, nuk mʼkanë lanë. Unë jom kthy me kerr te mas.

Anita Susuri: A keni pasë ndonjëherë problem te kto pikat kanë qenë punktet?

Fehmi Elmazi: Jo nuk kom pasë se unë veç dy herë jom kanë. Vllau i ksaj {tregon nga bashkëshortja} ka pasë edhe ka mbetë gjallë tʼu i falënderu OSBE-së, atij komandantit, qysh e patʼ ai emrin, qitash mʼdul. E din ai plaki? Ai plaki që u kanë që po vjen te kta të vramt që po vjen…

Anita Susuri: Po, po pʼe di.

Fehmi Elmazi: Mʼdul hatri tash.

Anita Susuri: Edhe mu mʼdul prej menjes.

Fehmi Elmazi: Nejse, nuk oshtʼ me rëndësi, po ai.

Anita Susuri: Në Reçak që ke a po?

Fehmi Elmazi: Në Reçak u kanë.

Anita Susuri: Po bre po, mʼdul edhe mu.

Fehmi Elmazi: Ai u kanë. Se vllau i ksaj ka shkue oshtʼ formues i UÇK-së. Me Jakup Krasniqin shok tʼburgut, janë konë burg bashkë. E kanë vazhdu ata dy. Jakupi u kanë naltë e ky ka ardhën ka pru material, ka pru… iu ka çu atje ushtarëve. Hala pa e ditë ka UÇK. A po kupton? Niherë e ka nalën shkit në punkt. E kanë nalën, ia kanë marrë leternjoftimin, e kanë thirrë bazën. I kanë thanë, “Likvidone”, a po kupton? Po fati i tij ka ardhë qatʼ moment ky gjipi i OSBE edhe ata i kanë thanë, Beži [srb.: ikë]” edhe ka pshtu. Qe qishtu. Unë jo a vllau i ksaj po. Qe qita e ka përjetu Ilmi Ramadani. Beži” qaty ka pshtu.

Anita Susuri: Ju mʼtregut edhe ma herët pak për luftën, mirëpo po mʼintereson bombardimet kur kanë fillu. A keni qenë ktu?

Fehmi Elmazi: Ktu kom nejtë ton kohën. Prishtinë jom konë. Ndaq me ditë ti gzimi ma i madh i jemi oshtʼ kur ka krisë ma pari Hajvali. Se ma pari ka krisë Hajvali masanena ka vazhdu ktu. E mbaj mend se e kom pasë te posta banesën, ni banesë me qera katin e gjashtë jom konë. E kom pasë ni ballkon e kqyrsha krejt. Atje e shihsha poshtë oshtʼ ushtria edhe kah. Krejt ato kur i gjujshin ushtrinë e ku dalke flaka unë i kom përcjellë.

Bile tʼu nejtë, qe ku oshtʼ gruja, djali, “Oʼ bab mos dil bre se po tʼvrasin” (qan). Unë, “Jo, ka me dalë”. Kur ia nisi djali mʼu asi atëherë e lash, e lash unë niherë sa shkoj ai me ra. Se unë gjithë natën veç i pritsha aeroplanat a po shkojnë në Serbi, a po kupton? Se për ktu e dijsha. Po veç i përcillsha a po shkojnë në Serbi. Kur shkun në Serbi kriske bombardimi. Krejt i kom përcjellë. A beson copat kur i kanë mshu ktu kazermës kanë ra ktu te banesa jeme, copat. Edhe postës kur i kanë mshue jom konë te halla e ksaj {tregon nga bashkëshortja} copat na kanë ra qaty. Krejt i kom përjetu ato.

Anita Susuri: E qyteti nʼçfarë gjendje u kanë? Njerëzit?

Fehmi Elmazi: Qyteti qe po kallxoj. Qyteti ka qenë i vdekun. Sidomos masi i kanë njekë kta i çun, ti e din qysh i kanë qitʼ prej shpijave? Edhe mu mʼkanë qitʼ prej shpijës me gjithë qita {tregon nga bashkëshortja}. Po unë nuk kom dalë për arsye se ku tʼmë nalshin emrin mʼkishin likfidu. E për qata nuk kom dalë se mʼkanë qitën kur na kanë qitʼ prej banesës, u ardhë Teuta, kunata e ksaj ka thanë, “Na qitën neve prej banesës”. Ma poshtë e ka pasë banesën ajo. Tha, “Edhe po vijmë”. Po vijnë, po vijnë. Çka kisha me ba. Kanë ardhë ata.

U tutshin njerëzit, u tranojshin. As sʼguxojshin me folë, as me dalë, as nʼtelefona. Unë nuk jom tutë beso. Sʼjom tutë kurrë, jo atëherë po… ajo frika normale ka qenë po jo mʼu tutë sikur dikushi që bojshin av, iv {onomotope}. Ju kom thonë, “Rrini, mos gaboni me dalë deri tʼju qesin. Se kur tʼdalsh kur tʼshkojsh atje tʼthojnë, ʻA ke ikë?ʼ Ti thu, ʻJo mʼkanë qitʼ prej shpijeʼ”. Qita e kom ba, qita kom mujtë me ba. E kom nalë krejt ndërtesën deri janë ardhë ata me mitroleza. Kur janë ardhë me mitroleza atëherë ju kom thanë, “Ma mos qitni trimni se sʼkeni trimni. Nuk ki armë nuk ki trimni”. Unë e kom pasë ni shtatshe ni vallter, çka mutin bon me to? Ai e kish mitrolezat aty, a po kupton? E qe qishtu. Nuk u kanë lehtë. Lehtë nuk u kanë. Qe qishtu.

Anita Susuri: E kur u shliru?

Fehmi Elmazi: E kur u shlirum gzimi jem… se qe po tregoj. Ni natë përpara kur kanë hi rustë, unë jom kanë te shpija e Sami Pejës, nuk e di a e din ku oshtʼ?

Anita Susuri: E di që ka vdekë nʼatë kohë…

Fehmi Elmazi: Profesori. Profesori u dekë ni ditë a dy përpara. E kom pasë shok unë ata. Ai shok jo po tek burgut jemi konë shokë tʼburgut. E nuk e kemi kqyrë moshën a i ka ai 50 a 20 a 30. Jemi konë shokë tʼngushtë edhe vllau i ksaj {tregon nga bashkëshortja}. E kemi taku te Tre Sheshirat me gjithë kta

{tregon nga bashkëshortja} u gzu na pa. Po thotë, “Hec me shku”, te ai, te shpija atij. “Ani Baca Sami”. Na nuk kemi shku, po ai qatʼ ditë ka vdekë masdite. Po tʼnesrit na jemi shku te shpija e tij kemi nejtë deri nʼfund. E tash natën e fundit që po thu kur kanë hi rustë unë jom konë në shtëpi të Sami Pejës. Djalin e tij… fmitë nuk i ka pasë. Unë me gru ai me gru edhe nanën e ka pasë.

Po të tregoj, ai e ka pasë ni shtatshe unë ni shtatshe allti. Nuk kemi dalë për trimni na se sʼkishe, tʼkallxova me ta nuk mujshe kurfarʼ trimërie me ba. Po bile me mʼvra. Me ia kërsit plumin mos me thanë që sʼia kërsita plumin edhe mʼvrau. E din qikjo kur kanë ardhë e kanë marrë ma shumë u tutën ai prej Nazmijes po gjun sesa ata policia. Se qata vishin vjedhshin ata. U kanë ni gjakovar u marrë, ni Faik Fruthi, djemtë e tij janë marrë me biznis. E kanë pasë pare nʼshpi. Ai u kanë kojshi i tij e vijshin kalojshin nëpër oborr ktina e shkojshin vjedhshin atje. A beson ia kanë hjekë ata hekrit ia kanë hjekë edhe me vjedhë. Kanë vjedhë policia.

Qatʼ natë e kanë vra atë Nazmi Gojanin poshtë. Ka krisë mitrolezi te dera. Beso na nuk kishim kurgjo. Ajo banesa qysh oshtʼ shpija, ai ka dalë me ni qosh mos me mujtë me na rrokë direkt a po kupton? Unë jom dalë me ni qosh edhe kemi nejtë qaty deri u qetësu situata. Qashtu kemi nejtë. A po kupton? Mʼu tutë sʼjemi tutë as unë asi ai, tybe pesë pare nuk i kemi dhanë. Po ata krisën krisën, kur u bo 10:00 a 12:00 a ju bo boll edhe e nalën e shkun. Qeni na u trishtu. E ka pasë vuçijak, cofi prej tutës. Se kur te nin pushkën qeni shashtriset. E qe qishtu u kanë ajo natë u kanë tmerr. Tmerr. A din çka oshtʼ? Tʼka vra kush ka deshtë, sʼka ni për kurgjo. Qe qishtu.

Anita Susuri: E kur ka hi KFOR-i kshtu?

Fehmi Elmazi: A?

Anita Susuri: KFOR-i…

Fehmi Elmazi: A ja kur ka hi KFOR-i ma kur ka hi kom dalë e kom pritën atje KFOR-in unë. E kom pritë si zotin KFOR-in. Bashkë me gruan kemi dalë te spitali e kena pritë. Erdh zoti. Për mu është zoti nʼdynja Amerika po ky Kurti nuk pʼe njeh se ky oshtʼ i pa fe, ky oshtʼ kijamet. Gruja tha, “Mos fol për politikë”. Vallahi po foli se na ka prishë puntë, na ka tmerru oshtʼ tʼu na prishë me Amerikë krejt, qishtu.

Anita Susuri: Mas luftës a ju ra me punu a u pensionut a qysh? Fehmi Elmazi: Pas luftës kom punu. Ku kom punu Nazmi ma pari? Nazmie Elmazi: Ka punu privat tani Ministri Punës.

Fehmi Elmazi: E di që kom punu ma sʼmrami…

Anita Susuri: Në Ministri të Punës po thotë.

Fehmi Elmazi: Po, po Ministri Punës prej qatyhit jom pensionu. Po. Se kom punu edhe te ky Sabri Novosella njo pesë muj a gjashtë. Po i ka puntë e veta, mʼheki. Unë shkova e kisha ni shok aty në Ministri të Punës tha, “A po vjen roje?” Roje, roje veç bukë, veç mos me nejt pa… jom hi si roje po masanej kanë pasë nevojë nʼadministratë… me ditë ti pluhnin që e kom hangër unë qaty. A din çka kom punu? Me vjet, 20 vjet dokumentat, vendimet i kan ëpru prej botës jashtme, krejt janë kanë qaty sʼi ka prekë kërkush veç kur ju kanë dhanë pare ata ia kanë gjetë landën. Ndryshe krejt janë kanë qaty. I kom punu.

Mʼka thirrë… e kom pasë shok atë drejtorin tha, “Hajde Fehmi me na ndihmu”. E jemi shku i kom klasifiku ia kom qitʼ numrat ma së pari. Mirëpo prap i kanë gjujtë qaty. Atëherë kur e ka pa ai ashtu mʼka qitʼ mu atje naltë. Krejt pluhnin e kom hangër unë bombardimeve qaty as nʼburg as kërkund

nuk e kom hangër. Po a beson, kur u ardhë viti i ri asni fletë nuk u kanë pa ua çu referentave pa u kry. Qashtu e kom lanë. As ni fletë. E kom kry punën. A ni rojtar tha, “Oʼ lej o Fehmi”, tha, “se kërkush qitu”, tha, “qe 30 e sa vjet punoj nuk i ka asi”. Ata sʼkanë deshtë, i kanë lanë për mʼi gjujtë. Kur ju ke dhanë pare u shku iu ka gjetë landa. Qe qishtu. Unë krejt ia kom çu referentave.

Anita Susuri: Zoti Fehmi, nëse doni edhe për fund diçka me shtu, nëse doni…

Fehmi Elmazi: Unë kom shumë me folë po le tʼshkojmë me qikaq.

Anita Susuri: Ani faleminderit shumë!

Fehmi Elmazi: Faleminderit edhe prej juve!

Download PDF