Pjesa e Tretë
Anita Susuri: Si kanë qenë këto aksionet? A mundeni me na përshkru pak përjetimin e juj?
Xhavit Gashi: Po, për shembull, aktivitetet e mia të drejtpërdrejta nashta n’luftë kanë qenë n’vijën frontale në Vrellë. Aty kanë qenë aktivitetet. Ndërsa nuk jom i shquar për aksione të veçanta ose sikur kanë qenë disa djem të ri. E përmenda, për shembull, Avni Elezin me një grupacion të djemve, ata kanë arritë me shpartallu pra jo vetëm kryekriminelin po edhe celulën kryesore të bandës të tij që kanë bo krime nëpër Dukagjin, Shaip Uka ni grup tjetër.
Pra, unë i kom njoftë edhe nëpër vija të frontit ata djemtë, po nuk kom qenë prej atyne djemve që me të vërtetë unë jom krenar që i takoj asaj gjeneratës që i kom njoftë, kom pasë rast. Fatkeqësi që nuk jetojnë ma. Por, unë, po, në vija frontale në Vrellë ato dy-tri ditë kritike. Pastaj, po ka raste kur pas ni kohe kur jemi tërhjekë nga ajo zona jonë, fshatrat, Studenicë, Vrellë pas ofenzivës t’madhe serbe. Pas një kohe kur jom kujdesë edhe për t’plagosun, për shembull në bjeshkët e Kaliqanit, Jabllanicë, atje kah Peja, Istogu-Peja.
Neve na kanë sulmu prapë 3000 deri 4000 forca. Nuk kanë ditë çfarë numri jem. Na ishim vetëm 110 veta, po kanë ardhë… ni numër i madh i forcave u informum që janë diku 3000-4000 forca, na 110 vetë. Ato forca ishin nga Serbia edhe Mali i Zi, prej bjeshkëve vinin edhe qëllimin e kishin se çfarëdo që të gjojnë. Poshtë ma veç ishin forcat serbe, mirëpo prej bjeshkës kanë menu që jem ma shumë edhe do t’vijmë prej naltit.
Atëherë ne jemi detyru kur jemi lajmëru, m’u zhvendosë. S’pari m’u siguru që të plagosnit t’i shpëtojmë edhe jemi shpërnda. Disa prej neve, për shembull prej brigadës tonë janë vendosë në disa fshatra nëpër Istog edhe lug të Drinit. Ndërsa, unë me ni grup tjetër kemi shku edhe i kem dërgu të plagosurit, po edhe jemi lajmëru në shtabin e atëherë të Zonës së Dukagjinit në Maznik, ku ka qenë komandant Ramush Haradinaj.
Mirëpo, unë aty me grupin tim më është thanë që duhet t’pres një moment kur unë do t’marrë një urdhër dhe t’kthehem prapë në kufirin me Malin e Zi. Prapë në fshatrat, përmbi fshatrat tona. Edhe ishte detyrë që unë nuk e dija çfarë t’bëj. Po m’u tregu domethonë vetëm ditën kur e mora urdhërin që t’nisem, atje do t’takohem në ni pozicion të caktuar që e njifsha unë me një person, oficer, zyrtar i UÇK-së, atëherë që ishte organizu i angazhumë, i ngarkum me detyrimin e furnizimit me armatim.
Pra, na u dashke të kujdesemi që t’i marrim armtë prej tyre edhe t’i përcjellim deri prapë deri në Maznik ku ishte ai. E osht’ normal që kemi kalu nëpër shumë prita, nëpër shumë caqe t’rrezikshme. Por, për me përmend, ndoshta për me veçu osht’ momenti bash n’ditën kur ne jemi gzu që kemi marrë atë furnizim me disa municione edhe armatim, plus ni sasi të uniformës. U bonëm gati me përcjellë, se sasitë ishin t’limituara po kish ngarkesë t’madhe t’municionit edhe ne u gëzuam shumë.
Edhe mbi fshatin Kaliqan, aty ka qenë ni djalë i fshatit Kaliqan, ni ushtar, fatmirësisht jeton. Ai i njifke ato rrugë, sepse kishte qenë bari ishte kujdesur për bagëtinë përpara asajde në ato bjeshkë, në ato male. Edhe tha, “Une e di rrugën, unë po pri deri të dalim në rrugën që lidhet me fshatin tjetër”. Për me vazhdu, për shembull kah fshatat e Pejës pastaj fshatrat deri ku t’lidhet me fshatrat tjetra që ishin grupacionet, grupet tjera duke pritë që ne të dorëzojmë municionin, armatimin, dhe pastaj të kthehemi prapë t’marrim sasinë tjetër.
Ai ka qenë, për shembull,duke ecë, duke pri kur ni moment e ka pa, ka qenë pak pa u bo terr kështu mramje e ka pa disa gjethe edhe disa konzerva. Gjethe të kputura rishtazi pak të lagura kështu edhe konzerva, birra në një vend. Ai sen për neve si shenjë që aty mund t’jenë forcat serbe afër, se ne s’kem pasë as konzerva as birra. Edhe pse ne kemi bo nifarë vështrimi ditën mos ka ndonjë forcë, po nuk kemi pa n’atë farë perimetri.
Po n’kohën prej momentit kur nuk kemi bo vëzhgim edhe jemi nisë na me shku deri aty, aty vetëm kishin pasë ardhë disa forca serbe afër. Aty meniherë ka qenë edhe ni rimorkio i ni traktorit, se kanë qenë shumë traktora, rimorkio nëpër male që kanë provu njerztë me ikë, deri sa naltë mujnë me ikë edhe i kanë lanë ashtu. Edhe aty e kem pa atëherë si kem dalë pas asaj rimorkios, për shembull e kom nalë këtë djalin, Sadri quhet ai djali. I kom thanë, pa zo, veç i kom bo me shenjë që t’jenë të heshtun.
Aty me mu ka qenë edhe vllau im Sadriu, dy ushtarë tjerë, Xhevdeti edhe s’di kush, ia harrova emrin. Veç iu kom thanë atyre që t’presin aty. Kom dalë para asaj rimorkios edhe menjëherë jom ballafaqu me katër-pesë veta. Fati i mirë osht’ që kom pasë ni armë që kanë qenë, e qujshim top dore edhe ajo m’ka shpëtu meniherë. Është shumë interesant se është hera e parë që unë kom gjujtë me atë lloj arme, ka funksionu edhe kemi pshtu na atë ditë.
Të njejtën ditë prapë edhe pse u ardhë përforcimi na u dashtë me gjetë ni rrugë tjetër që t’sigurohem që ai armatim shkon prapë n’destinacionin e duhur. Ndoshta nuk kom shumë storie të aksioneve ose diçka kshtu…
Anita Susuri: Po du me ju pytë…
Xhavit Gashi: Po.
Anita Susuri: Çfarë ndjenje ishte ajo me e pa dikon që po vrahet? Domethonë n’rrezik nonstop që ki me u vra ose… çfarë ndjenje osht’ kjo?
Xhavit Gashi: Fati i vetëm osht’ që kom qenë 24 vjeçar. Për shembull, kur je… sepse kur nuk e ki mungesën, kur e ki mungesën e njohurisë ushtarake, të sigurisë, të mbrojtjes, pra ne nuk ishim t’pregatitun për ushtarë. Për faktin që ju tregova se e gjithë jeta ime ishte e organizume në rreth, një tjetër lifestyle [stil të jetës], një jetë tjetër. Pra, nuk kisha ba kurgja edhe pse gjithmonë ato ndjenjat kombëtare kanë ekzistu n’mu me ba diçka për venin, po nuk kemi pasë mundësi t’bajmë ndonjë trajnim apo pregatitje për luftë, as fizike po as ndoshta bash ashtu…
Unë s’kom qenë as djalë problem, për shembull, m’u rreh me njerëz ose m’u, a kupton, sepse dikush ka qenë vet prej natyrës ma asi. Por, fati i mirë është që kam qenë 24 vjeç, kom qenë ma i pregatitun, po mendoj i pjekun në aspektin e përgjithshëm edhe gjithmonë i falënderohna edhe edukatës të babs. Pastaj, ti e kupton misionin, misionin e luftës e domethonë aksionet e veprimet e tua në luftë ti nuk i lidh me vrasje, ti i lidh me mbrojtje. Për shembull, unë tregova unë kom shku në vija frontale, na jemi mbrojtë edhe e kem ditë që prapa vetës kemi me mijëra njerëz civilë që janë t’u gëzu që na jem, për shembull, jem aty n’front edhe as ata vet as na s’kem ditë që na s’kem aq fuqi t’madhe me bo atë mbrojtje.
Fatkeqësisht, u pa që ne s’kem pasë fuqi me mbrojtë mijëra [njerëz nga] masakra, dhunime. Na kem pasë vullnet t’madh me bo diçka për vendin, por s’jemi kanë t’pregatitur për atë punë. Nuk kanë qenë të lehta. Tash fatkeqësia tjetër osht’ pas lufte që nuk ka pasë as institucione shtetërore që t’mirren me njerëzit që kanë kalu nëpër luftë e sidomos për ata t’ritë që kanë qenë 16-17 vjeçarë. Për shembull, edhe për mu osht’ e vështirë, po unë 24 vjeçar. Ti nifarë forme, mu nuk m’ka çu as baba, as nana me zor me shku n’luftë, as nuk kom hi për shkak që jom kanë i ri edhe nuk jom hi n’luftë për ni avanturë.
Nuk po di a muj me spjegu mirë avanturë, shumë t’ri, për shemull i kemi pa me rastet e njerëzve që kanë shku në ISIS që ju kanë bashkangjitë. Disa prej tyre, janë ba hulumtime botërore, që t’ri vetëm kanë dashtë me ni vetën që they are doing something cool, bojnë diçka, a po e din, interesant, luftojnë, mysin, vrajnë prej lodrave. Na s’kem pasë as asi lodrave për shembull. Po na kem ba diçka për patriotizëm, për arritjen e një drite, me dalë nga një terr, mos me thanë shekullor, po me dekada tëra për shembull.
Na tregum rastin, për shembull, bisedova për babin, babën tem ose vllaun. Po gjeneratat edhe para tyne çka kanë, për shembull vujtë çfarë sfida e sakrifica kanë pasë me mrri n’këtë ditë. E kështu që, nuk fokusohesh te ai momenti, qysh me thanë, i drejtpërdrejtë i vrasjes. Ti je në mbrojtje, domethonë nuk ish synimi… dhe në luftë na nuk kemi shku, për shembull unë po flas për vete, nuk kom qenë as pjesë e aksioneve vec t’shkojmë të vrasim dikon ose veç t’shkojmë te sulmojmë ni njësi. Por, unë kom qenë pjesë e atyre… që i çmoj ata që kanë shku, sepse ajo u kanë mision i luftës tonë, m’i neutralizu forcat armike.
Po unë, për shembull për veti ma shumë jom kanë i frontit edhe i menaxhimit të situatave ku bjen në pusi, në pritë, edhe ti duhesh m’u gjindë. I gatshëm pra jom kanë për me shku bashkë kudo. Jom, qysh me thanë, i lumtur që i takoj asaj historie, po une e di se ajo është histori. Vet fjala histori tregon që osht’ diçka e kaluar edhe s’jom marrë kurrë, për shembull me atë punë. Për shembull, deri vitin e kalum as s’kom pasë ndonjëherë librezë të veteranit as s’më ka interesu. Tash jom dalë në pension, po, a po kupton. Po gjithmonë mas luftës jom fokusu, çka t’bojmë ma shumë që t’arrijmë? U ditë që ajo osht’ kohë që i takon historisë.
Anita Susuri: M’tregutë për disa aksione që i keni, domethonë për aksione që keni pasë…
Xhavit Gashi: Aktivitete, po.
Anita Susuri: Aktivitete. Po kur ka ndodhë çlirimi, si e keni kuptu ju këtë? Ku keni qenë ju?
Xhavit Gashi: Po. Aktivitetet e fundit që përmenda që ishin ato t’furnizimit me armatim, pra unë kryesisht m’ka ra me u marrë edhe me logjistikë për një kohë në brigadë dhe me rekrutim. Por, prapë, ditëve të fundit t’luftës m’kanë qitë pra pikërisht në furnizim. Që u ktheva nga Mazniku atje edhe ishte fundi majit fillimi qershorit. Edhe tash ishte fillimi qershorit kur vjen furnizimi i dytë apo i tretë nëse nuk harroj, bashkë me furnizim erdhën edhe dy gazetarë Newsweek, osht’ revista Newsweek, njihet në botë edhe Sunday Telegraph nëse nuk gaboj. Kanë qenë tre gazetarë nga këto dy mediume.
Ata kishin edhe, kishin telefona satelitorë, mundësi të lidhjes në internet n’atë kohë edhe ne morëm… edhe para se t’vinë ata, ne kishim mundësi përmes disa tranzistorëve nganjëherë t’marrim informacione edhe komunikimet, kishim telefona satelitorë apo radio lidhje. Kishim. U shpërndajke informacioni rreth bisedimeve, orvatjeve për gjetjen e një marrëveshje për ndaljen e luftës, a po kupton. Po saktësisht pra n’atë kohë na ishim n’atë misionin e furnizimit me armatim se nuk e dishim saktësisht edhe pse u flitke që mund t’ndërpritet lufta, mund t’arrihet një marrëveshje, mund t’hyjnë trupat e NATO-s.
Pra, po neve na gjeti pikërisht pra mbi fshatrat e Istogut e të Pejës atje t’u pritë pjesën tjetër të furnizimit. Pra një nga ato furnizimet na ka ardhë bash atë ditë kur kanë hi forcat e NATO-s. Pra, qysh i kemi pa? I kemi pa, i pritshim, tashti ne dëgjum për marrëveshjen, po i kem pa helikoptertë e parë, na e kem ditë që s’janë të serbëve, sepse serbtë nuk guxonin edhe pse kishin helikopterë, nuk guxonin në ato zonat malore sepse kishin frikën që ne i gjujmë. Nuk e dishim ku jem, kishin frikë. Edhe ka pasë edhe helikopterë që nashta janë rrxu bash prej gjujtjeve t’ushtarëve tanë, edhe e dimë që ka pasë.
Po kur i kem pa helikopterët me ni numër ma t’madh nga ajo zonë në Banjën e Pejës atje, që ka qenë nja pesë-gjashtë kilometra vijë ajrore ne e ditëm, a po kupton, që kanë ardhë trupat. Pastaj, jemi mundu të afrohem, të bisedojmë me ta, t’ju tregojmë që ne jemi ktu. Po kanë qenë edhe ata gazetarët prezent me neve. Tash ka qenë ni ndjenjë shumë interesante, a po e din, me pasë atë ndjenjën që tash u kry lufta. Mirëpo ka qenë kohë e rrezikshme sepse ende ke pasë aty-ktu forca serbe derisa janë evaku.
Pastaj janë kthy popullata me ni eufori shumë t’madhe edhe kthimi ka qenë i menjëhershëm. Ka pasë pastaj fatkeqësisht, prej krejt asaj që ka ndodhë nga regjimi serb, pastaj kur janë kthy njerztë nuk kanë pasë kurgja, ju ka mungu çdo gja. Edhe njerëzit prej karakterit ndryshojnë, për shembull, dikush ndoshta nuk e ka ditë që nuk osht’ një pajisje apo ni makineri e veta, ka menu që është e veta e ka marrë e ka çu në shpi të vet se ka qenë e ngjashme. Kur kanë ardhë tjertë kanë thanë, “Pse ma ke marrë?” Ka pasë ksi elemente.
Pjesa e parë e vështirë që ka qenë e randë menjëherë për mu mas lufte, ka qenë nxjerrja dhe identifikimi fillimisht i shokëve tonë dëshmorë. Të cilët ne nuk kem arritë m’i tërhjeke prej vendeve ku janë vra fatkeqësisht, edhe kanë arritë forcat serbe m’i marrë trupat e tyre edhe m’i vorros diku ose m’i gjujtë diku. Ajo ka qenë tashti ajo farë kërkesa, hulumtimi jonë ku kanë mujtë me kanë ata trupa, ku kanë mujtë m’i gjetë edhe kem hulumtu, për shembull nëpër varreza të fshatrave përreth po edhe u informuam menjëherë që ishin disa varreza në Pejë, ku vetëm janë me NN edhe ka mundësi t’jenë ushtarë, disa prej ushtarëve tonë. Ndjenja shumë interesante ose që… (qanë).
Ka qenë pra identifikimi, gjetja e trupave fillimisht t’atyne njerëzve ushtarëve, shokëve tonë. Aty kanë qenë edhe organizata tjera ndërkombëtare që e kanë bo hulumtimin, “Mjekët pa kufi” e organizata tjera. Po, për shembull, prej brigadës tonë unë kom qenë edhe një Ramadan Dreshaj është një ushtar tjetër, po ai ka qenë, osht’ nashta 20 vjet ma i vjetër se unë, ma i pjekur shumë edhe kem hulumtu nëpër varre. Po kur thashë gëzimin që e kem pasë na vet që i kem gjetë trupat e ushtarëve, po ma interesant osht’ gzimi i shprehun i familjarëve kur e kanë gjetë, e kanë identifiku ni pjesë trupit të antarëve të familjes (qanë).
Anita Susuri: Desha edhe me u ndërlidhë, gjatë kohës kur keni qenë n’luftë…
Xhavit Gashi: Po.
Anita Susuri: N’aksionet e juja a ka ditë diçka, juve ju ka ra gati ni vjet me qenë i angazhumë. A ka ditë familja diçka? Ku jeni? Si jeni?
Xhavit Gashi: Po. Fillimisht unë e përmenda që n’shpinë tonë kanë qenë ni lloj celule për brigadën e n’atë kohë unë kom pasë, për shembull, nanën, motrën, ni mbesë edhe na dy vllazën që kemi marrë pjesë n’luftë. Pra, kemi qenë n’shpi. Ato kanë qenë n’shpi kur ne kemi fillu aktivitetet tona ushtarake, e kanë ditë. Edhe normalisht kanë qenë si ndjenjat e nanës, ato janë të frikës, të kujdesit, po edhe të krenarisë se djemtë po dojnë me kanë pjesë e kësaj lëvizje. Po, normalisht këshilla gjithmonë ka qenë, “Runu, kini kujdes!” A po kupton.
Po e kanë ditë çdo ditë edhe kur kom shku në front, nana u kanë n’shpi kur kemi shku në front deri n’momentin kur është marrë ofanziva e madhe. Atëherë e kanë lshu shpinë. Vetëm disa ditë, qysh me thanë, na ka ra me nejtë pa nanën në zonën e Istogut, ndërsa ditë tjera jemi kanë tjetër kah. Por, prej ati momenti kur kanë dalë, na s’kemi pasë ma komunikim. Pra, nuk kanë ditë kurrë. S’kanë pasë lajme, sepse siç e dini ka shumë emra në Kosovë Xhavit Gashi, Avni Gashi edhe kur kanë dëgju që u vra dikun ni Xhavit Gashi, “Mos o Xhaviti”. A po kupton, e s’kanë ditë.
Masanej kur janë kthy mas luftës në Kosovë, e kem pasë vendosë brigadën në Vrellë, në fshatin Vrellë. Edhe unë jom ardhë pas ni organizimi aty që kem bo jem ardhë n’shpi se m’tregunë që, “T’ka ardhë motra edhe nana edhe mesa”. Shpija ishte e kallme. E kishim na ni pjesë të shpisë të vjetër ku ish hala mujke me hi dikush, po n’oborr rrishim kryesisht. Edhe disa fotografi muj m’i nda që i kom pru të shpisë të djegun aty [i drejtohet intervistuesës].
Edhe tash mu m’kanë pa, po s’e kanë pa vllaun tjetër që ka qenë me mu sepse ai u kanë në Vrellë atje n’brigadë me detyra tjera. Tash nuk kanë ditë me u gzu as për mu t’u thanë, “Avninë e paskan vra” (qanë). Osht’ edhe kjo nji ndjenjë qashtu. Po e kanë ditë gjithmonë ku jem. Nuk e kanë ditë saktësisht ku jem, por e kanë ditë që jem n’luftë.
Anita Susuri: Pas kësaj, ju e keni vazhdu atë rimëkëmbjen, qysh me thanë, keni, si çdokush pas luftës…
Xhavit Gashi: Po.
Anita Susuri: Jeni mundu m’u mbledhë edhe me vazhdu tutje, qysh ka vazhdu? Unë e di që keni vazhdu karrierën ushtarake, pavarësisht që keni studiu anglishtën…
Xhavit Gashi: Po, qashtu. Po, po. Po shumë pytje interesante edhe me, që edhe ktu ka plot momente interesante për me nda. Kur osht’ kry lufta, normalisht unë meniherë kom mendu çka muj me bo në sektorin privat. E kom menu ni kohë që jo osht’ shumë vonë për mu që m’u marrë me aktrim. Mirëpo, çka kom mendu nashta, kom mendu të merrem, nuk e kom pasë problem noshta, kom mendu ndonjëherë ndonjë emision televiziv ku muj me bo reklama, shpallje ose kom mendu pak për këtë punë. Po mendoj n’atë kohë, fillet mas luftës. Komunikimin nuk e kom pasë problem, për shembull, kom mendu që muj me bo diçka me komunikim edhe… po synimin kryesor e kom pasë, i kom pasë dy ose tri provime në Fakultet të anglishtes m’i kry ma s’pari ato, por jo me shtet kurgjo niherë.
Janë kanë disa iniciativa meniherë mas luftës që unë të bahem si zëvendes perfekt a prefekt, si u qujtë mas luftës tash si kryetar komune që i kanë zgjedhë meniherë ato organizime të UÇK-së përpara, unë s’kom dashtë me kanë në Istog. Meniherë kom dashtë me dalë, pra jashtë. Sektori jashtë se unë nuk e shisha vetën në ushtri, me të thanë të drejtën kështu. Edhe ka qenë diku gushti, na e kishim prapë punë oranizative m’u kujdesë për njerëz që kthehen e kështu. Po ka qenë gushti kur ka ardhë në brigadën tonë, komandanti i zonës Ramush Haradinaj edhe na ka majtë ni fjalim, na ka falënderu ushtarëve t’cilët kemi nejtë tonë kohën aty n’luftë për kontributin, për t’gjitha.
Ka tregu qysh ka hi NATO-ja, qysh është, qysh funksionojnë Kombet e Bashkume, qysh ka me u administru Kosova përkohësisht. Nuk ka ditë sa vite, por e ka ditë që do të administrohet disa vite nga Kombet e Bashkume, organizata ndërkombëtare. Ka folë që këta kanë me na ndihmu me bo edhe shtetin, institucionet. Ndër kto institucione ka me qenë ushtria e Kosovës. Edhe m’tha mu ktu tha, “Ushtria e Kosovës, masi s’kemi pasë ushtri përpara, ka me u bo prej ktyne celulave, njerëzve si ju”. Tha, “Edhe ju keni dëshmu që i keni dalë zot venit”, ashtu kështu, “Po tash çka ka nevojë për juve, me kriju bërthamën e ushtrisë. Normalisht, kjo osht’ ushtri vullnetare edhe kush don ka me pasë mundsinë e zhvillimit ushtarak, në karrierë ushtarake”. Tha, “Po du me ditë prej juve kush don me kanë pjesë? Kush don me u bo oficer i Ushtrisë të Kosovës?” Edhe tha, “Ata që dojnë, ni hap përpara”.
Unë n’atë kohë isha me detyrë komandant kompanie, kisha organizu rreshtimin e brigadës e krejt edhe une nuk dola përpara. Edhe erdh ai, u befasova që ma diti emrin, sepse për mu, për shembull, krejt luftën dy herë e kisha pa Ramush Haradinin, a po kupton. Po nashta për shkak që kom pasë pamjen e kështu ma ka majtë emrin mend. Edhe kurrë s’e harroj, “Pse”, tha, “ti Xhavit s’po don?” Thashë, “Komandant, lufta u kry edhe unë i kom disa synime tjera”. A kupton, me t’vërtetë kisha disa andrra tjera, nuk dojsha. Tha, “Po, a bon”, tha, po edhe ia përmenda qita, “I kom edhe dy a tri provime në anglisht. Du me kry fakultetin, m’u marrë me diçka tjetër”.
Normalisht që s’e disha me çka, po me diçka po. “Okej”, tha, “a munësh pra, a muj me t’u lutë diçka?” “Çka?” “A munësh me na ndihmu vetëm edhe ni vit?” Edhe meniherë, “Po”, kom thanë, “edhe ni vit. Po”, kom thanë edhe s’kishim kurgjo edhe shpinë e kishim t’kalltë e si shumica njerëzve. Edhe menojsha që nashta fillimisht unë muj me gjetë ni punë me KFOR, a me organizata ndërkombëtare me anglisht, pak kompjuter disha kështu.
Po tash po m’thotë, “A ka nevojë me na ndihmu diçka?” Nuk osht’ që i ndihmoj atij personalisht, po i ndihmoj venit edhe thashë, “Po, po për ni vjet, po mundem”, a din. Ish koha e tranzicionit, u dashke m’u kujdesë për qita, n’anglisht quhet DDR, demilitarizim, a p’e din, reintegrim, ç’armatosje. Edhe punojshim bashkë me IOM, me organizatën ndërkombëtare IOM. Por, unë isha përgjegjës për brigadë, një sërë aktivitetesh që me u kujdesë që ky proces me shku mbarë, domethonë u angazhova meniherë.
Kur kom kalu në atë proces, aty m’u ka ofru ni mundësi me punu për OSBE-në, nuk e di saktësisht m’i kanë përmend 1800 marka, se me marka diçka. S’kisha të ardhuna kurfare, se pa pagesë. Po e kisha marrë si mision tash me kontribu edhe ni vjet. Kom thanë edhe kom me nejtë, a po kupton, qashtu me ndihmu. Edhe unë u caktova menjëherë Oficer Personeli në brigadë, po ju pata thanë që unë floktë nuk i prej, “Une rri, por floktë nuk i prej”. Tha, “Okej, qashtu pra rri”.
Vendosën që unë qashtu qysh jom me nejt në ushtri. Edhe kurrë nuk e harroj kur e kem bo betimin e parë në shtator të ‘99-tës, në shtator, si oficer i nivelit të mesëm, kapiten aty u vendos me kanë. Edhe atëherë ka qenë, se Ramushi kaloi në Shtab të Përgjithshëm në Prishtinë, ndërsa komandant zone u avancu Daut Haradinaj n’atë kohë, vllau Ramushit. Edhe ai reagoi, bile tha, “Ti me kto flokë s’bon”, thashë, “Nëse s’bon”, thashë, “unë po shkoj te shpija”. Ndërkohë, kaloi Ramushi, tha, “Unë, unë”, tha, “e kom lanë”. Bash qishtu ka qenë. Unë meta qashtu, oficer.
I ndaj disa fotografi nga trajnimet e para me NATO-n që i kom ba edhe me organizata tjera ndërkombëtare, për kurset bazike edhe të avancume për oficerë në Pejë i kom kry me italianë, spanjollë. Veç qashtu floktë e gjata jom kanë, se kom menu ni vjet edhe shkoj. Po çka ndodhi masanej, mas, gati pa u bo ni vit, mendova për, mendova që ndoshta është ma mirë me nejtë ma gjatë.
Dy elemente kanë qenë, njo ka qenë komunikimi me familje të shokëve t’mi dëshmor e shumë prej tyre kur iu kom thanë… ata janë gzu që mu m’kanë pa aty, ende n’uniformë. Edhe kur ju kom thanë që, “Une veç edhe ni vjet”, ata m’kanë thanë, “Jo ti ki me kanë ktu se kur po t’shohim ty po na doket që po shohim djalin tonë”. M’kanë bo diqysh si me borxh edhe normalisht e kom pa nevojën që noshta ka nevojë, n’atë kohë nuk osht’ sekret me ditë që pak djem edhe vajza nashta e kanë ditë për shkak të studimeve t’mia në anglisht, e kanë ditë nivelin e gjuhës angleze n’atë formë.
Menjëherë, unë u fokusova te mësimet në kurse të kompjuterave. Vet u regjistrova në ni, atje, si ishte si internet cafe, si klasa nëpër zona që u mbajshin, po edhe shkova n’kurse me KFOR-in. Po ajo ka qenë ni element edhe tjetra pastaj lidhja me Valentinën. U njoftova me Valentinën vendosëm m’u feju, m’u martu edhe atëherë vendosa okej, atëherë me nejtë. Me nejtë n’ushtri me kriju familje. Atëherë duhet me ndrru edhe stilin, i preva edhe floktë. Masanej, u bo ni pytje, “Kush ia preu floktë Xhavitit? A Valentina? A ushtria?” Kështu, nejse (buzëqeshë).
Edhe vendosa me vazhdu karrierën teme n’ushtri. E pa e ditë sa gjatë, po niherë fillimisht ishin nevojat për departamentin e personelit edhe aty kom hulumtu, për shembull, rregullore ose direktiva të ushtrive të ndryshme çka bojnë për personel, human resources [burime njerëzore]. Pastaj, pas ni viti diçka jom thirrë me shku me hapë, me themelu Kabinetin e Gjuhës Angleze në Prishtinë për Akademinë e Mbrojtjes edhe kam qenë ligjeruesi i parë i FSK-së ku ju kom jep msim, pra gjuhë angleze oficerëve të ushtrisë, atëherë TMK-së.
Po vazhdimisht çka ka ndodhë me zhvillimin tem n’karrierë, që osht’ shumë e mirë edhe mu që m’ka majtë t’interesum, se përpos shërbimit unë vazhdimisht kom pasë trajnim, edukim. Çdo nivel ku kom shku, për shembull, prej Istogut niherë i kom përcjellë të gjitha trajnimet me KFOR-in, pastaj para se me shku në Prishtinë kom shku ni trajnim për IP e Indiana Bloomington në Shtetet e Bashkuara të Amerikës po intenseve program [intenzive] që ka qenë, për nivelin ma të lartë të gjuhës angleze.
Pastaj menjiherë si kam shku në TRADOK kam shku në ni program tjetër prapë në Bloomington, si për method of teaching, për metodat e mësimdhanies. Paralelisht me kta kom kry edhe trajnime tjera që kanë qenë për sektorin e sigurisë, qoftë me KFOR-in, qoftë me UNDP, me IOM, me ambasada. Kom qenë pjesë e trajnimeve menjiherë me t’gjitha institucionet.
Pastaj 2003-ten jom thirrë nga gjeneral Çeku atëherë si komandant i Trupave Mbrojtëse të Kosovës me shërby si asistent ushtarak i tij. Edhe ai, me t’thanë t’drejtën, as aty s’kom pasë prapë, ka qenë ni moment tjetër kur i kom thanë, “Okej, vetëm p’e themelojmë qit’ Kabinet të Gjuhës Angleze, p’e bojmë fully operational, operacional edhe unë po du m’u tërhjekë, po du me kanë n’sektorë privat”. Sepse atëherë jetojsha në Prishtinë me Valentinën, prapë n’kushte të vështira i kishim vetëm 30 metra katrorë. Diku tetë vjet kem jetu me Valentinën edhe dy fëmi Valën edhe Drinin, niherë me njanin tani na lindi tjetri, por ma shumë se tetë vite kem jetu në 30 metra katrorë, ni banesë t’vogël.
Prapë me mundësinë që gjithmonë mujshe me gjetë punë ma t’mirë gjithkund, po dojshim me shërby. Hajt te krijojmë edhe qita, p’e krijojmë edhe qit’ kapacitet edhe shkun, për shembull, ato tri vitet si asistent ushtarak i Gjeneral Çekut. Për shkak t’nevojave që kishte shtabi i përgjithshëm, atëherë unë isha i caktum në pesë, në gjashtë detyra tjera. Për shembull, përpos asistent ushtarak, isha oficer ndërlidhës me KFOR-in, oficer ndërlidhës me Policinë e Kosovës edhe të UNMIK-ut, oficer me krejt zyrat ndërkombëtare, oficer ndërlidhës për trajnime dhe edukim jashtë vendit edhe pse ish Departamenti i Trajnimit une u dashke m’u marrë edhe me atë punë.
Të gjitha kto më ofrojshin mundësi edhe të zhvillimit tim, por shumë pak kohë për familjen edhe normalisht kushtet shumë të vështira n’shpi. Nganjëherë s’kishim rrymë me disa javë, sepse s’kishim mjete me pagu rrymën e t’gjitha. Por, në aspektin e përgjithshëm e kishim mundësinë me u ni mirë se ishim pjesë e kontributit edhe kurrë nuk e kisha, jo vetëm s’kisha problem, po kisha mbështetje të vazhdueshme prej Valentinës që, “S’ka dert që jem na keq, veç vazhdo ti me bo çka osht’ mirë për vendin”.
Në 2006-tën kur Gjenerali Çeku atëherë kaloi u ba Kryeministër i Kosovës, atëherë edhe ai ka qenë momenti tjetër kur kom thanë, “Në rregull tash, unë po dal”. Ka pasë disa iniciativa që unë të udhëheqi Këshillin Kombëtar të Sigurisë në Qeverinë e Kosovës, po me kërkesën edhe të Gjeneral Çekut edhe të Gjeneral Selimit atëherë osht’ kërku që unë t’mbetem si shef i Kabinetit në Shtabin e Përgjithshëm të TMK-së edhe për tri vite tjera. Paralelisht kësaj unë prapë kom mbulu këtë bashkëpunimin ndërkombëtar si për me institucione, me qeveri t’ndryshme, jo vetëm Qeverinë e Kosovës po edhe në trajnim-edukim që kom pasë rastin prapë edhe të përfitoj nga trajnimet, edukimi.
Pastaj në shpërbërje të TMK-së edhe formimit të FSK-së kom qenë si udhëheqës i grupit për formimin e FSK-së nga oficerët e FSK-së, që u kanë ekip i përbashkët me NATO-n. Pra, kom punu n’atë edhe pastaj pas transformimit jom caktu si drejtori i parë i bashkëpunimit ndërkombëtar, Departamenti për Bashkëpunim Ndërkombëtar, ku për tri vite kemi ba edhe dikund njimdhetë marrëveshje të bashkëpunimit me shtete t’ndryshme, derisa unë jom kanë drejtor i bashkëpunimit ndërkombëtar.
Në fund krejt pra si pjesë e shërbimit ushtarak, në 2011-ën u vendos që unë të caktohem si atache ushtarak i Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Edhe ajo prapë, jo sepse unë isha, ishte kërkesë e imja po ishte ni kërkesë e institucionit që na të fillojmë edhe shtetit me atache ushtarake. Edhe ishim në nji takim në Departamentin e Mbrojtjes në Pentagon bashkë me ministrin Çeku, atëherë Çeku ishte ministër.
Ndër disa kërkesat që ju bo qeverisë amerikane edhe zëvendës kryetarit të mbrojtjes, Miller quhej, ishte që edhe na të fillojmë me dërgimin e atachesë ushtarake edhe na ta kem. Ai tha, “Po, nëse keni personel të pregatitun, të gatshëm, mund të filloni menjëherë me procedurat”. N’atë takim m’u ka drejtu atëherë ministri ose Gjenerali Çeku, “Po”, tha, “na e kem kolonel Gashin”.
Për shkak të komunikimeve të maparshme që i kom pasë në departament, kom qenë i njohun edhe për stafin e Sekretarit të Mbrojtjes edhe zëvendës sekretarit edhe nifarë forme e kanë konfirmu që me mu munden me ecë përpara me këtë punë. Po nuk ka qenë ndoshta synimi jem, po osht’ ni nderë për mu që jom kanë atacheu i parë edhe jom mundu me ba punën ma t’mirën si atacheu i parë i Kosovës që osht’ caktu për ndonjë shtet. E normalisht, nderë me kanë i pari me ia nisë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Anita Susuri: A keni, për shembull, diçka interesant që ka ndodhë n’atë kohë, n’qato udhëtimet diplomatike që keni shku? Se domethonë osht’ ni shtet shumë, shumë ma i zhvillum se na e domethonë ushtri shumë ma e zhvillume.
Xhavit Gashi: Po, osht’, për shembull, për mu, për shembull, kaniherë m’u ka dokë sikur andërr. Normalisht, jom falenderues i brezave tanë që me mundin dhe sakrificën e vet edhe kësaj gjeneratës tonë po edhe atyne ma herët që na kanë mundësu me ardhë në këtë ditë, ku unë kom mujtë m’u konsideru për shërbim ndaj venit po edhe m’i pasë privilegjet me kanë, për shembull, i pari n’atë ose n’këtë punë. Jo për shkak të krejt aftësive t’mia, po ka qenë gjenerata e parë që u dashtë me ia nisë me institucione apo punë t’reja.
Për mu m’u ka dokë shumë si andërr, se unë ni djalë, ni djalë i ni katunit të Studenicës atje ku normalisht jom rritë në frymën e patriotizmit e ardhedashurisë, por as andërr s’kisha mujt… andrra për ushtrinë m’u ka thy në klasë tetë, e kom ditë që nuk ka shansë me kanë. Por, andrra për shërbim m’u ka ngjallë me aktin e lufës me shërby për vend. Po unë kom menu që ai është mision vetëm për shlirim, por s’kom menu që do t’jem oficer. Aq ma pak që ni ditë unë do t’jem njeri që do t’kem qasje t’plotë në Pentagon, qasje të plotë në Departamentin e Shtetit, në Senatin amerikan, në Kongresin amerikan që unë do t’vi… kto janë disa nga momentet që mu m’u kanë dokë ndoshta sikur andërr.
Edhe jom mundu që mos m’i marrë si të dhuruara për mu, por si ni përgjegjësi t’madhe që duhet me ba shumë punë që ato m’i rujtë edhe me shfrytëzu mënyrën ma t’duhur edhe ma të mirë t’mundshme që t’i shërbej bashkëpunimit tonë me partnerë strategjik, po edhe t’ndërtojmë ura të reja lidhëse që do t’i shërbejnë shtetit ma gjatë. Për shembull, kjo qasja që m’u ka dhanë, për shembull në Pentagon ka qenë për mu si andërr, për shembull, me pasë qasje sikur në Ministri të Mbrojtjes sime.
Pastaj, relacionet që kem ndërtu me bashkëpunimin me partneritetin me garden ndërkombëtare të Iowa ku unë jom trajtu sikur t’isha gjeneral i ushtrisë amerikane me t’vërtetë, jo ni gjeneral i Kosovës. Ku unë kom pasë rastin, për shembull, përpos që t’jem ni partner të luj rolin edhe si një lider në hije i gardës kombëtare të Kosovës, ku unë jom pytë për rekomandime se si duhet t’shkoj, për shembull, për planin strategjik edhe zhvillimit t’gardës në elemente t’caktune.
Për shembull, jom shku dy javë, kam qenë si Shadow Commander, si komandant në hije i Gjeneralit Orr në ushtri me ushtaraken, në pregatitje, në planifikim, në ekzekutim, në analizë të ushtrimit me tri shtete ku kanë qenë gati 20 mijë trupa. Për shembull, unë t’pytem edhe me t’cilat pajisje ose me cilat automjete duhet t’bohet transporti, me cilin helikopter. Ato ishin diçka që nuk mundem m’i përshkru. Pastaj, misionin e fundit kur kom vendosë m’u pensionu nga ushtria… vendosjen për pensionim e kom ba kur osht’ hapë mundësia e hapjes së Konzullatës në Iowa.
Edhe pas hapjes, aprovimit të dy shteteve amerikane dhe e Kosovës për hapjen e misionit, tre ose katër muj nuk osht’ paraqitë askush i interesum që t’shkoj të vendoset në misionin në Iowa nga Ministria e Punëve të Jashtme. Atëherë unë e kom pasë ni thirrje nga Gjenerali Orr, isha në Washington edhe kisha ni thirrje se, interesante se qysh me thanë, m’ka prekë mu n’atë… çka kom dashtë unë me ba edhe në dy-tri vitet e ardhshme, ma ka ndrru pak atë planin tim që kom pasë n’vizion si qëllim çka me bo për dy-tri vitet e ardhshme.
Normalisht, që kam qenë njo prej iniciatorëve që bashkëpunimi me Iowa m’u zhvillu n’këtë nivelin që osht’ tash edhe hapjen e konzullatës, kom bo përpjekjet e mia që m’kanë taku që konzullata m’u hapë. Normalisht aty kanë mbështetjet e dy qeverive e gjeneralve tjerë të Ushtrisë të Kosovës edhe të Iowas, të ministrave, të presidentëve, të kryeministrave e tjerë. Po unë e kom lujtë rolin tem aty. Mirëpo, kur u ardhë puna që kanë nejtë tre ose katër muj pa askënd në mision, atëherë Gjenerali u ardhë m’ka thirrë.
M’ka thanë, “Xhavit, this is supposed to work two ways”, a p’e din, “Duhet me punu në dy antë, jo veç njanën anë. Na ju kemi mbështetë, kem gjetë lokacionin e mirë për konzullatë”. Ata bile u angazhunë edhe pajisjet, orenditë për zyre, njerëzit lokal ushtarak edhe civil i vendosën aty pa neve. Unë shkoja ndonjëherë për shkak të vizitave t’mija zyrtare tri deri n’pesë, shtatë herë n’vit kam shku prej vitit 2011 po s’kom menu asniherë që unë do t’jem konsul i përgjithshëm në kapacitetin civil në Iowa. Mirëpo ai momenti ka qenë kur nuk shkoi askush edhe unë jom, i kom thanë Gjeneralit Orr, “Okej, kemi bo zgjidhje”. Edhe meniherë m’ka shku menja, “Okej nëse s’kanë kërkond në Kosovë, atëherë unë kom me marrë kta edhe kom me themelu konzullatën”.
Unë pastaj i kom bo ato komunikimet e mia edhe me, atëherë ka qenë Ministër i Punëve të Jashtme dhe Zëvendës Kryeministër Hashim Thaçi, me komandantin e FSK-së, ministrin e FSK-së, me t’gjithë kom bisedu ma s’pari a osht’ dikush… edhe Petrit Selimi m’duket ka qenë Zëvendës Ministër i Punëve të Jashtme. “A e keni dikond që osht’ i caktum ose që u prit me shku atje?” “Jo, jo, jo s’po kem”, “Pse?” “S’po mujmë me gjetë dikon. Kërkush s’po osht’ i interesum”. Atëherë ju kom thanë, “Çka nëse unë lajmërohem? A mundem unë me shku me hapë konzullatën, veç unë nuk rri ma shumë se dy vjet. Dy vite derisa te boj operacionale edhe e hapi konzullatën?”
Qëllimi jem ka qenë sepse unë menojsha pas punës sime si atache, n’atë kohën e njejtë isha duke diplomuar nga Kolegji i Luftës që bona Master Strategic Studies edhe qëllimin e kisha unë ma shumë që t’vi t’kontriboj pas marrjes së atij edukimi në ndërtimin e vizionti edhe ushtrisë të Kosovës edhe tri vite. Pra, s’mendoja që të pensionohem. E bona kërkesën që unë t’lejohem të punoj për dy vjet tranzicion, transfer m’fal, nga Ministria e Mbrojtjes në Ministrinë e Punëve të Jashtme, derisa t’bohet konzullata operacionale.
Në parim m’u aprovu ajo që unë në të vërtetë nga maji deri n’gusht t’i kryj dy puntë. Edhe e kam vendimin që më është lshu, që t’kryj edhe punën si atache ushtarak në Washington, po t’njejtën kohë të shërbej edhe si Konzull i Përgjithshëm në detyrë për Iowa. Pra, i kryja ato dy punë paralelisht nga Washingtoni dhe në Iowa. Ndërsa fatkeqësisht ose fatmirësisht m’u kthy një informatë nga Ministria e Mbrojtjes së Komandantëve, Sekretari i Përgjithshëm, tha, unë nëse du që t’shkoj në konzullatë në Iowa, atëherë duhet të jepi dorëheqje, të pensionohem vullnetarisht nga ushtria.
Tash, kishin fillu procedurat e akreditimit tim, ish njoftu qeveria amerikane edhe në Washington, po edhe autoritetet në Iowa që unë jom duke lujtë atë detyrë edhe kishim aktivitete, një sërë aktivitetesh kishim marrë për atë punë. Po mu nuk m’u aprovu që t’vazhdojë në ushtri nëse e marrë atë. Edhe u dashtë që unë t’vendosi a du anej, a du knej. Pra unë mund të kthehesha në FSK e të vazhdojë karrierën edhe sa vite, po atje nuk ishte askush. Pra, detyra ishte hapur.
Atëherë normalisht prapë e kom bisedu edhe me Valentinën edhe ajo m’ka thanë, “Unë s’kom qef ti me lanë uniformën masi ke vendosë e masi e ke kry krejt këtë përvojë edhe këtë edukim. Ma mirë shkon kontribon atje”. Masanej kur i kom shpjegu se çka muj me arritë me mision për Kosovën, bashkëpunimin, sidomos e kom pasë fokusin në edukim. E di që edukimi në Kosovë ende nuk është aty ku duhet edhe i patëm ndërtu relacione edhe nga aspekti ushtarak me t’gjitha kolegjet, universitetet në Iowa. Po ashtu e kanë pasë një prej pesë Odave Ekonomike ma t’mdhaja në Amerikë është në Iowa, Greater Des Moines Partnership. Me ata patëm ndërtu raporte edhe personale, shoqërore, jo vetëm institucionale. Edhe aty e shisha si ni potencial që ata mujnë me na ndihmu edhe në aspektin ekonomik si Kosovë.
Pastaj ishin sportet, lidhja e sporteve, binjakëzimi i qyteteve. Na vetëm lidhëm, fillum me bo binjakëzim të qyteteve edhe ngjallëm interesim që të binjakëzohen ma shumë qytete. Shishim potencial edhe në zhvillimin e start up-ave, inovation, ktyne iniciativave inovative. Edhe ia shpjegova Valentinës edhe prapë menojsha që, “Okej, i kryj dy vjet edhe kthehna ktu në ushtri”, a po kupton. Po, për shembull, me mundësitë që kemi pasë m’i kry për shtetin Iowa nuk e kthej kurrë ndryshe, nuk e kisha kthy kurrë ndryshe me bo diçka tjetër. Pra, jom shumë i lumtur që kemi kto raporte, kto komunikime edhe unë kom qenë vetëm një instrument, një vegël e krijimit të ktyne raporteve. Normalisht, shtetit tonë të Kosovës me shtetin amerikan po n’veçanti edhe me shtetin e Iowa.
Anita Susuri: Edhe ju tashmë qe 17 vite jeni pensionu, sa i përket…
Xhavit Gashi: Në ushtri, po.
Anita Susuri: Pastaj keni vazhdu…
Xhavit Gashi: Edhe tri vite në Iowa si Konzull i Përgjithshëm pra.
Anita Susuri: Sot me çka mirreni? Na tregoni pak.
Xhavit Gashi: Po. Sot mirrem, fillimisht e kom regjistru ni consulting company, domethonë, kompani konsulente me t’cilen kom menu me punu bashkë me Gjeneralin Orr, i cili është në pension. Mirëpo, pas COVID-it por edhe para COVID-it, ata e thirrën edhe pse u pensionua e riaktivizunë në Sektorin Civil në Pentagon. Edhe pasaj mu m’u ofrun disa mundësi me punu me Cacttus. M’u ofru një mundësi me Cacttus për një zhvillim strategjik të bizneseve. Pra, ku jom tash. Edhe në Odën Ekonomike Amerikane, si këshilltar i jashtëm.
Pra s’fundi tash para ni muji kom fillu pas një oferte që më është bo edhe nga Universitetin Amerikan Kosovo RIT që unë të ligjërojë ni landë ushtarake që osht’ Four or two army leadership in a complex world, pra lidershipi ushtarak në botën komplekse që m’lidhet edhe me gjithë përvojën teme që kom pasë prej fillimit se në një formë ose tjetër bota n’cilën kom punu e kom vepru edhe zhvillu, jom zhvillu ka qenë komplekse. Edhe dukimi që kom pasë, për shembull, sidomos magjistraturën në Kolegjin e Luftës, pra është kryesisht fokusohet në pregatitjen e lidershipit strategjik në ambientin kompleks të paparashikum të dy kuptimshëm.
Anita Susuri: Përveç domethonë angazhimit t’juj, e përmendet bashkëshorten e juj po po du edhe me ju pytë si jeni taku me bashkëshorten e juj? Si jeni njoftu?
Xhavit Gashi: Po, shumë interesant. Me Valentinën osht’ interesant. Unë e din edhe Valentina, për shembull, para lufte kom kalu me femra. Nuk jom kanë avanturist, po për shembull ni kohë m’ka pëlqy ni femër jem pajtu, kem kalu. Ka ndodhë që ka vendosë që, prej ni lidhje, njani nga ne ka vendosë që t’mos jem ma bashkë ose kështu. Po si t’ritë atëherë edhe ashtu. Mirëpo, pas luftës e kom, njo prej qëllimeve tjera që s’kom pasë osht’ që nuk kom dashtë të martohem menjëherë. Nuk kom dashtë t’martohem, s’e kom pasë synim.
Një e afërm e imja e familjes ma ka rekomandu Valentinën, që në një formë e njifke Valentinën shumë mirë. Edhe përmes prindërve t’saj kishte edhe Valentinën t’afërt indirekt kështu. Unë ka ndodhë ndoshta për dy-tre muaj jom mundu m’i tregu asaj t’shoqës ose t’afërmes tonë që unë nuk jom i interesuar, as s’po du m’u taku, a po kupton, as s’po du m’u taku, se s’kom interesim. Ma s’pari as s’kisha, pra isha n’atë fazën kur kisha vendosë me nejt ni vjet me TMK-në ose atë farë transformimi. Tjetra ishte edhe shpia, s’kishim as shpi, për shembull. Tjetra ish, qëllimi im ish që t’mos fokusohem në martesë ose n’lidhje pa e kry fakultetin. E nuk dija çka do t’ndodhë me mu pas ni viti. Çka do t’bojë.
Mirëpo, pas tre mujve ashtu na rastiti u takum me Valentinën edhe m’pëlqej edhe n’shiqim të parë. Po pastaj edhe me bisedime e takime që jem taku me Valentinën edhe unë isha ai iniciatori pastaj, kur e kom pa Valentinën që t’nxitohem t’krijojmë lidhjen edhe t’krijomë familje ma shpejt. Qashtu, po. Edhe me t’vërtetë jam i bekum me familjen time, me Valentinën kryesisht, sepse ajo ka qenë shtyllë. Na e thojmë gjithëherë në ushtri, “Nuk ka lidhje çfarë grade ti ki, po gruja ka ni gradë ma shumë”. Po na e kem pa me të vërtetë e kem dëgju, po nuk osht’ vetëm retorikë n’rastin tem të paktën, me thanë që, për shembull, nëse unë kom qenë i suksesshëm ose nëse unë kom mujtë me bo punë t’mira për shtet osht’ normalisht për angazhimin tem që m’u ka dhanë, por pa mbështetjen e Valentinës nuk kisha mujtë asniherë m’i bo krejt kto që i kom bo.
Sot jetojmë bashkë t’lumtur, unë jom n’pension po boj hajgare kaniherë, “Nuk jom plakë”, po Valentina vazhdon me më mbështetë në çkado që unë t’boj, tash edhe n’sektorin privat. Normalisht, ajo dëshira saj ka qenë që unë të vazhdojë edhe disa vite n’ushtri atëherë, por rrethanat u krijun ashtu. Po osht’ e lumtur edhe me vendimet tjera që i kom marrë n’jetë. I kom tre fëmi, Vala osht’ vajza ime gëzimi i parë, ajo tani studion në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Psikologji është në Iowa. Pra, në shtetin që kem për zemër tanë na familja. Drini osht’ në vitin e fundit të shkollës të mesme, pra n’klasën e dymbëdhjetë. Ai si i ri i ndryshon mendimet për drejtimin e tij profesional. Don ndoshta nga ushtria, po nuk i dihet. Ndërsa e kemi edhe njo t’vogël, gjashtë vjet Lisin, edhe që na mban ma aktiv ma qashtu.
Anita Susuri: Mirë shumë. Deshta edhe për fund me iu pytë, jemi në vitin 2021 edhe jemi gjatë pandemisë. Si po e ballafaqoni ju këtë kohë edhe si ka qenë për juve fillimisht karantina, pastaj gjithë pandemia që po vazhdon? A keni vështirësi? A keni pasë dikond që osht’ smu apo?
Xhavit Gashi: Fatmirësisht në familje të ngushtë nuk kemi pasë, po fatkeqësi si të gjithë andej jemi t’rrethum prej njerëzve që kanë vujtë nga COVID-i. Njoh njerëz që n’forma t’ndryshme, ndoshta jo shokë t’afërm, por njoh njerëz që kom njoftë edhe n’moshën ndoshta ma t’ri se unë se kanë vdekë, kanë psu fatkeqësisht. Po m’dhemë çdo rast kur dëgjoj për njerëzit që vujnë ma shumë, që i godet ma shumë COVID-i.
Unë n’këtë kohë, për shembull, n’kohën e karantinës ne kemi fat që kemi edhe një banesë atje në Istog, ku kem kalu kohën ma t’madhe ku s’kem mujtë me lëvizë, bile t’paktën ajri është ma i pastër. Po menjëherë si kanë nisë t’lirohen pak sado-kudo edhe pse të kufizume masat, unë me kërkesë të Ministrisë së Shëndetësisë kom qenë pjesë e vogël të kontributit të një Këshilli, këshilldhënës, Bordi Këshilldhënës, ku kryesisht kanë qenë doktorë, profesorë, po vetëm dy kem qenë që nuk kem qenë nga sektori i mjeksisë.
Unë pra, që kemi bo hulumtime, analiza për menaxhimin më shumë nga aspekti i sigurisë, i emergjencave dhe një profesor, i cili ka qenë edhe Zëvendës Ministër i Arsimit që osht’ marrë ma shumë me çështjet e edukimit. Po edhe pse nuk jemi goditë drejtpërdrejtë, normalisht na godet kjo që po ndodhë në shoqëri dhe me pa po shpresojmë që sa ma shpejt të kalojë edhe sa ma pak njerëz të infektohen ose ata që infektohen ma lehtë t’kalojnë.
Anita Susuri: Nëse keni edhe diçka për fund me shtu ose që keni harru me cekë, mundeni.
Xhavit Gashi: Faleminderit shumë për mundësinë, ka shumë për me thanë, po unë besoj për këtë është e mjaftueshme. Faleminderit shumë.
Anita Susuri: Në rregull. Faleminderit prej teje.