Pjesa e dytë
Mürteza Büşra: Gërmadhat, kohërat e këqija, të gjesh bukë ishte e vështirë. Si të kultivoje produkte, çfarë do të mbillje, çfarë do të bëje? Shndërrohet në gërmadhë. Lufta… Zhvillimi pas luftës është shumë i vështirë. Gjithashtu mund të sjell edhe sëmundje, gjithçka, gjëra të ndryshme të dëmshme. Por në 1918 Jugosllavia u formua për herë të parë. Në kohë të mëparshme, e dini organizatën e Kombeve të Bashkuara që sot e kemi, atëherë e kishin Kongresin e Berlinit. Çështjet e botës formoheshin duke u bazuar në vendimet që merreshin në Berlin. Pra duke u bazuar në një vendim, Jugosllavia duhej të formohej për herë të parë, do të thotë pas 1918 kur u formua Jugosllavia, i kishte tri gjuhë zyrtare serbishten, kroatishten dhe gjuhën sllovene. Që do të thotë gjuha zyrtare dhe administrata do të ishte nën këto tri kombet.
Sidoqoftë, Jugosllavia kishte edhe tetëmbëdhjetë kombe të tjera që jetonin në të. Ndoshta kishin të drejta njerëzore deri në një shkallë por të drejta ligjore nuk kishin. Do të thotë vetëm serbët kishin të drejta legjislative dhe ata e sunduan Jugosllavinë. Sidoqoftë, në kohë e shikoni periudhën e [Jugosllave] Mbretërisë, sa vite zgjat? Të ‘18-tat, të ‘20-tat deri tek të ‘40-tat, rreth njëzet vite. Pas njëzet viteve edhe shoqëria fillon të ndryshoj, është lufta tjetër, Lufta e Dytë Botërore, kjo gjithashtu zgjat katër-pesë vite. Përveç këtyre qyteti ka pasur mjaft shkatërrime të tilla…
Ebru Süleyman: A ju kujtohen migrimet?
Mürteza Büşra: Migrimet janë bërë nga Lufta e Parë Botërore deri në Luftën e Dytë Botërore. Për shembull, përveç serbëve, turqit dhe shqiptarët jetonin gjithashtu në këtë pjesë, do të thotë në Kosovë dhe në Prishtinë. Përveç kësaj, kishte edhe minoritete të tjera. Për shembull, kam dëgjuar nga më të moshuarit që kishte madje edhe armenë [që jetonin këtu]. Të moshuarit tregonin, armenët, grekët, bullgarët, maqedonët, hebrenjtë, romët [jetonin këtu]. Romët gjithashtu kishin komunitete muslimane dhe jo muslimane në qytet. Dhe popullata përbëhej nga këto komunitetet. Eh dhe, edhe pse janë bërë disa reforma gjatë periudhës së Mbretërisë, të drejtat njerëzore nuk përparuan aq. Për shembull, do t’i gëzoje të drejtat ligjore vetëm nëse ishe serb, kroat apo slloven, sidoqoftë, minoritetet tjera nuk i kishin këto të drejta.
Por ka shumë ndryshime pas Luftës së Dytë Botërore. Është pastaj vazhdimi i shtetit federal, por në një mjedis socialist. Një rend i ri vjen dhe sigurisht, jeta është ndryshe në rendin e ri, është më e mirë, është brenda vëllazërisë dhe unitetit. Dhe pastaj, shteti federal përbëhet prej republikave, Jugosllavia e dytë. Sa shtete janë në federatë: duke filluar nga Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe Hercegovina, Serbia, Maqedonia dhe Mali i Zi. Serbia i ka dy pjesë që bëhen më vonë krahina autonome Vojvodina dhe krahina e dytë Kosova që janë lidhur me administratën e Serbisë. Që do të thotë është dashur të fillojmë nga zeroja edhe një herë pas Luftës së Dytë Botërore. Lufta, lufta mbaroi edhe një herë…
Ebru Süleyman: Ndoshta keni dëgjuar nga babai juaj për Luftën e Dytë Botërore, atëherë gjermanët, italianët e kan okupuar Kosovën dhe ndoshta pjesa më e madhe e komunitetit hebre vdes atëherë?
Mürteza Büşra: Po janë shkatërruar.
Ebru Süleyman: A e njihni ndoshta ndonjë familje hebreje apo armene? Nuk kam dëgjuar kurrë për ta.
Mürteza Büşra: Tani kur është ndonjë krizë ekonomike, edhe gjatë Jugosllavisë së vjetër gjithashtu, kur kishte krizë ekonomike, pse njerëzit imigronin? Njerëzit imigrojnë më së shumti për shkak të krizës ekonomike. Do të thotë kur njerëzit kanë mbetur pa tokë, gjatë periudhës së Mbretërisë, janë bërë reformat. Çfarë do të thonë reformat? Nëse ke pasur tokë më të madhe se dhjetë hektarë nuk mund ta punoje, është etatizuar. Atëherë shteti do t’ju jepte renta [mbështetje] pak ndihmë rreth njëzet e pesë përqind i shkonte pronarit. Por në dorën tjetër ti po jep 75 për qind të saj shumë lirë, shteti e përdor gjithë atë tokë dhe pjesë. Kjo është e mirë por çka ndodh me njerëzit që kanë mbetur pa tokë? Ata e ndjejnë nevojën për të imigruar dhe ata imigrojnë. Tani, kush imigron më shumë? Me siguri, njerëzit që nuk kanë tokë apo shtëpi, njerëzit që kanë mbetur pa shtëpi. Çfarë do të bëjnë ata?
Por, nuk ka qenë aq e lehtë edhe nëse ke dashur të imigrosh në atdhe. Dua të them, kemi parë disa nga shembujt e kësaj edhe sot. Për shembull, imigrimi nga Bullgaria, migrimi masiv me kafshë, bagëti, lopë, karroca, kështu kanë imigruar. Nuk kishte madje as trena për transport. Ka qenë kohë lufte, kohëra të vështira, migrimet kanë filluar gjatë trazirave.
Pas kësaj, çka tjetër, klima është një faktor tjetër që ndikon në migrimin e njerëzve por lufta e ka pasur efektin më të madh. Gjatë luftës, disa kombe humbën, u zhdukën. Për shembull, kur Jugosllavia u formua për herë të parë nga viti ‘18 deri ‘42 apo ‘45 disa kombe u zhdukën. Nuk kishin mbetur më qytetarë hebrenj, të ndjekur nga gjermanët ata u shpërndanë, ikën që këtu. Nuk ka bullgar, madje askush me prejardhje bullgare, nuk ka grek apo njerëz me prejardhje greke.
Por në disa kombe, u rrit numri i popullsisë, nivel i lartë i natalitet. Migrimi gjithmonë ekziston por edhe nataliteti. Tani kur vijmë tek ajo, kur i shikojmë të dhënat për lindje rreth vitit ‘45 dhe pas 1945, do të thotë pas Luftës së Dytë Botërore, e sheh natalitetin në komunitetet muslimane. Do të thotë te shqiptarët, turqit, boshnjakët, ata e kanë librin e popullsisë. Kjo është sepse, për shembull, nëse e krahasoni popullsinë në vitin ‘51 cilat janë nivelet e popullsisë shqiptare, popullsisë turke, popullsisë serbe, popullsisë boshnjake, popullsisë rome? Mund ta shihni se përqindja më e madhe është te populli shqiptar, për shkak të nivelit shumë të lartë të natalitetit. Kur e shikoni në një pikë ka qenë gjysma e popullsisë, sidoqoftë, më kujtohet edhe prej regjistrimit të popullsisë të bërë në vitin ‘70 ata e përbënin diku 75 përqind të popullsisë.
Ebru Süleyman: Po.
Mürteza Büşra: Dhe përveç atyre, kombi i dytë për nga madhësia kanë qenë serbët dhe të tretët kanë qenë turqit dhe të tjerët. Krejt mirë por pas tridhjetë vite për shembull, ku na dërgon rritja e popullsisë? Tani 90 për qind e popullsisë së Kosovës janë shqiptarë, apo jo? Eh pastaj, kush janë ata 10 për qind? Ndër muslimanët boshnjakë, turqit, romët dhe të tjerët. Malazezët… Ata e formojnë popullsinë sot. Është një diferencë e madhe në proporcion, për rritjen e popullsisë.
Ebru Süleyman: A të kujtohet kur e ke filluar shkollën, cili vit ka qenë?
Mürteza Büşra: Më kujtohet shumë mirë. Tani, unë kam lindur në 1946 por kur i kam pasur pesë vjet kam filluar të shkoj në shkollë. Pse? Për shkak të dajës, ai ka qenë njëri ndër mësuesit e parë. Në vitin 1951 shkolla fillore filloj punën. Vendimi u morr, regulloret, urdhri erdhi nga shteti që duke filluar nga 1951 shkollat në gjuhën turke do ta fillojnë punën. Dhe shumica e njerëzve i kanë pasur pesë, gjashtë, shtatë vjet, madje tetë, nëntë dhe dhjetë gjithashtu, të gjithë kemi qenë në të njejtën klasë. Më kujtohet që kemi hyrë në shkollë për herë të parë ‘51-tën.
Pasi që daja im ishte mësues ai më mori pak herët, kur kam qenë shumë i ri. Më kujtohet sikur të ishte sot, po e mësonim shkronjën “C” dhe mësuesi po e shpjegonte shkronjën “C” dhe disa nga shkronjat e alfabetit dhe unë thash “dajë, dajë” në vend se të them mësues kur kërkoja leje për ta shpjeguar shkronjën “C” dhe pjesa e leximit për të. Ai erdhi afër meje dhe më tha “Shiko”, “Biri im Mürteza, kujdes mos më thirr dajë më.” “E si të thërras pra?” “Ose thuaj zoti mësues ose mësues”, “Oh, në rregull është ashtu?” Unë i thash në rregull dhe nuk e thirra më dajë, e thirra mësues.
Ebru Süleyman: Si e ka pasur emrin daja juaj?
Mürteza Büşra: Njëri nga mësuesit e parë, zt. Ali, Ali Efendi. Kanë qenë në fakt dy [me të njejtin emër] njëri prej tyre u bë drejtor, Ali Ömer dhe tjetri Ali Efendi, kështu e thërrisnin dajën tim. Njëri prej mësuesve të parë. Për shembull, kemi qenë shumë ngusht në klasë të parë. Disi, kur na është dhënë një liri dhe pavarësi kur u lind mundësia e edukimit në gjuhën turke… Deri atëherë shumë familje që i dërgonin fëmijët e tyre në shkolla në gjuhën shqipe apo serbe e ndërruan në edukimin turk dhe e vazhduan shkollimin aty. Dhe në mesin e mësuesve të vjetër, përveç dajës tim, përveç themeluesve të parë këta dy mësuesit të dy të emërtuar Ali, kanë qenë gjithashtu Bedri Selim, Necmi Selim, vëlla Şükrü, Şükrü Zeynullah, mësuesi ynë. Perveç tyre mësuesit që nuk janë në jetë, ata punuan shumë për edukimin, për këto klasë të mbushura. Po ju them, në klasën time, kanë qenë pesëdhjetë, nuk kishte vend ishte shumë ngushtë.
Ebru Süleyman: A shkonit në shkollën Meto Bajraktari?
Mürteza Büşra: Ne mësonim këtu, në Elena Gjika, më herët e njohur si Vuk Karadžić, në këtë shkollë pikërisht këtu {me gjeste dore tregon drejtimin}. Dhe nuk na zinte dua të them nuk kishte mjaft vend, shumë nxënës vinin, ata donin të mësonin në gjuhën turke, ishte e tejmbushur. E dini shkollën fillore Emin Duraku në drejtim të tregut tani, kishte shkollim turk, në nivelin bazik të gjimnazit [Sami Frashëri], në bodrum, për shkak të mungesës së hapësirës dhe te pjesa që sot e thërrasim arkivi, ndërtesa e vjetër, kishte klasa për edukim turk atje gjithashtu, pra në pesë-gjashtë vende të ndryshme sepse kishim nevoj për hapësirë.
Shumica e popullit turk kanë qenë definitivisht pro marrjes së edukimit në gjuhën e tyre amë dhe kështu prindërit i regjistruan ata dhe ishin të mbipopulluara [klasat]. Krejt mirë por, në 1953-tën në atë turmë dhe nivel të lartë të nxënësve, kishte edhe shumë aktivitete jashtëshkollore. Ditët shkollore, festat zyrtare, festat shtetërore janë shënuar dhe janë përgaditur disa programe. Më kujtohen programet.
Pastaj më kujtohet në vitin 1953, motra ime ishte më e madhe se unë dhe kur ishte në klasa më të larta, në Prishtinë në shfaqjet që janë luajtur në shkollë, nxënësit që kanë performuar më së miri janë përzgjedhur për teatrin e qytetit. Teatri i qytetit, atëherë ka qenë korzoja e vjetër, pjesa e korzos, e dini që e përmendëm tregun e mbyllur, tani është aty ku është Kuvendi, pikërisht përball tij ka qenë një rrugë, e di korzoja ka qenë pikërisht aty ku rinia do të shëtiste, argëtonte veten. Posterat e kinemas, pikturat, gazetat në muri ishin aty gjithashtu. Kështu…
Çfarë tjetër do të dëshironit të dëgjonit, çka tjetër mund të ju tregoj?
Ebru Süleyman: Çfarë do që doni, a kishte kinema në atë rrugë…?
Mürteza Büşra: Ah si erdhi teatri, ke të drejtë. Nxënësit më të suksesshëm, më të suksesshmit në drama mund të bëheshin antarë të teatrit. Në fakt, [teatri] ka prodhuar, kanë ringjallur aq shumë drama të mira sa që i gjithë qyteti ishte kureshtar për atë se çka po ndodhte në teatër duke thënë “ua këta fëmijë më të vërtetë po sjellin punë të mrekullueshme në skenë”.
Më të vërtetë kishte një interesim të madh në 1953, fëmijët ishin aktiv atje me aktivitet jashtëshkollor. Më kujtohet sikur të ishte dje, Maçoku me qizme, Detyrat e shtëpisë shfaqjet e dramës dhe artisti i teatrit me emër Mazhar Kadriu vinte si drejtor dhe falë tij drama bëhej shumë e suksesshme. E gjithë Prishtina ishte kureshtare, edhe të rriturit vinin aty, baballarët tonë, nënat tona, vinin të shihnin se çfarë po bënin fëmijët, artistë të mëdhenj.
Ebru Süleyman: Pra motra jote kishte rol?
Mürteza Büşra: Edhe motra ime kishte role dhe unë isha kureshtar prandaj shkoja t’i shikoja provat dhe nuk e humbisja asnjë shfaqje. Imagjinoja kur isha fëmijë që do të bëhesha artist kur të rritesha. Por teatri ka marrë shumë vëmendje në qytet. Për shembull, shfaqjet e dramës janë bërë gjithashtu në gjuhën serbe dhe shqipe por më të suksesshmet kanë qenë ato që i kanë bërë nxënësit. Por pas kësaj, e dini katastrofën e migrimit që i ka ndodhur shoqërisë.
Ebru Süleyman: Ka qenë në vitet e 50-ta apo jo?
Mürteza Büşra: Nga e 53-ta deri 56-tën teatri vazhdoi në mënyrë shumë të suksesshme, si shtesë ka pasur një numër të konsiderueshëm të nënësve në të gjitha shkollat. Aq sa nëse i kishim pasur ato numra sot nuk do të kishim vende prapë, nuk do të na mbante kjo shkollë {Elena Gjika}. Por çfarë ndodh pastaj, në njërën anë turqit, shqiptarët fitojnë të drejta, kanë disa të drejta por në anën tjetër, shteti i jep vend edhe migrimit. Kur kjo rrugë u hap, familjet ngadalë filluan të migrojnë për në Turqi dhe kështu filloi, ngadalë 53-tën dhe 54-tën dhe u përshpejtua shumë 55-tën dhe 56-tën.
Ebru Süleyman: Pse po thoni që ka pasur aq shumë migrime këto vite?
Mürteza Büşra: Mirë, siç folëm edhe më herët për arsyet e migrimit, çka mund të jetë, mund të jetë kriza ekonomike. Kur dikush mbetet pa tokë, pa kopsht, ferm, kalon në varfëri dhe shikon një mundësi mbijetese dhe atë çfarë zgjedhin është migrimi, është fati i tyre atëherë. Dhe çka tjetër mund të shkaktoj migrim, presioni? Për shembull, minoritetet kanë qenë të shtypura sa që ka ardhur deri tek migrimi. Ka shumë migrim nga Kosova.
Ebru Süleyman: Popullsia zvogëlohet.
Mürteza Büşra: Sigurisht, po popullsia zvogëlohet përgjysmë sikur që ndodhte pas luftërave. Le të themi nëse kanë qenë 16 mijë njerëz, kur ndodhte lufta gjysma e popullsisë shkonte, i lëshonte këto vende dhe qyteti boshatiset përgjysmë. E njejta është me migrimet, e shikon dhe e sheh, fqinjtë po migrojnë, të afërmit po migrojnë, edhe nga frika gjithashtu. Ne e mbijetuam këtë njëzet vite më parë.
Ne u frikësuam nga presioni. E dini thonë, “Korki daglari bekler” [Frika ruan malet]. Si rezultat, njerëzit migrojnë nga frika. Pra situata ka vazhduar në vitet 1956, ‘57, ‘58 deri 1960. U zvogëlua në vitet 1960 por sigurisht, migrimi ka vazhduar deri në vitin 1960. Kështu klasat tona në shkollë u boshatisën. Gjysma e popullsisë apo më shumë, sepse kur i shikojmë fotot e vitit 1951, ‘55 aty janë 40 apo 50 njerëz në foto. Ku janë ata sot? I sheh që nuk i ke shokët e klasës përreth, atëherë e kupton.
Kur e bëja punën si gazetar, shpesh e vizitoja Prizrenin dhe Mamushën dhe aranzhoja transmetimet e nxënësve në shkolla. Kur po aranzhoja, në shkollën e Mamushës Hacı Lütfi Ömer, drejtori dhe mësuesi gjithmonë thoshte se janë gjashtëqind nxënës. Unë po thosha si është kjo e mundur sa herë që vij janë gjashtëqind nxënës. Ata e pyetën Nasredin Hoxhën “sa vjet i ke?”, ai gjithmonë është përgjigjur që i ka katërdhjetë vjet. “Nasredin Hoxha pse gjithmonë po thua që i ke katërdhjetë vjet?”, sikur këta në shkollë gjithmonë gjashtëqind (). Por me papërvojën time, nuk e kuptoja që migrimi dhe nataliteti po e balanconin njëra tjetrën. Sa ka migrim ashtu ka edhe natalitet. Është një rastësi. Del se kjo ishte ajo që nuk kuptoja.
Jeta është e tillë, migrimet kurrë nuk ndalojnë. Para njëzet viteve e kemi tejkaluar këtë, kur ka presion duhet të kërkosh zgjidhje, duhet të migrosh. Gjysma e njerëzve kanë migruar, sigurisht, shumica e tyre te fqinjët si në Shqipëri, disa prej tyre në Turqi dhe në shtete evropiane, kombi ynë u shpërbë. U deshën vetëm disa ditë që gjysma e popullsisë të migroj. Çfarë do të thotë frika? Kjo është.
Ebru Süleyman: Ju thatë që shkonit në korzo kur ishit i ri?
Mürteza Büşra: Oh, si edukoheshim në shkolla. Ne edukoheshim në shkolla fillore {tregon shkollën} përball meje. Edukimi në gjuhën turke. Paraprakisht, ne nuk kishim shkollë të mesme. Përgaditjet për shkollë të mesme filluan vetëm 1962-tën. Në 1963 u bë valide. Në vitet akademike 1962 – 1963 u hap gjimnazi. Nxënësit turk i mbushën klasat në shkolla të mesme. Unë u regjistrova në gjimnaz 1963-tën si grada e tretë e klasës sime. Pasi e përfundova shkollën fillore vazhdova me shkollë të mesme.
Derisa prindërit e mi ngjanjëherë thoshin “Bir, më mirë puno me zanat nuk ka nevoj për edukim të mëtutjeshëm”. Për ata, i biri i zanatçiut duhet gjithashtu të bëhet zanatçi. Kështu preferonin ata. Por atë vit unë po mendoja të transmetoja në radio. Si fëmijë pesëmbëdhjetë-gjashtëmbëdhjetë vjet, njëri nga profesionet më të reja doja të transmetoja në radio. Atëherë nuk kishte televizion, vetëm radio. Shumë dëshiroja të bëhesha riparues i radiove apo të transmetoja në radio. Por atë vit nuk kishte regjistrim për profesionin, nuk ka ndodhur, nuk pata fat.
Dhe që të mos ndahesha nga shokët e klasës, vazhdova në shkollë të mesme. Sic e dini pas katër vitesh edukim me emocione pyesnim nëse do ta vazhdojmë fakultetin apo jo apo rruga më e mirë do të ishte ta kesh një punë çfarëdo, po e diskutonim me prindërit tonë. Mirë, atë vit po thosha që u hap Shkolla Pedagogjike në gjuhën turke në Prishtinë në vitin 1962. Në fakt, së pari u hap në Prizren dhe pasi diplomoi gjenerata e parë ata kaluan në Prishtinë. Ne e formuam gjeneratën e parë në Prishtinë, rreth trembëdhjetë-pesëmbëdhjetë studentë kanë qenë të rregullt dhe afërsisht një numër i njejtë kanë qenë të parregullt.
I ndjeri Süreyya Yusuf, Bayan Sabahat, Mahmut ka qenë aty, nga Prizreni, Süleyman Brina të gjithë kanë vdekur. Pas gjithë kësaj, ka pasur ndryshime të mëdha në Shkollën Pedagogjike. Edukimi ka qenë dy vite dhe ne kemi dashur që ai të jetë katër vite i gjatë por nuk i’a kemi arritur sepse autoritetet kanë sugjeruar që ne ta hapim Degën e Orientalistikës. Në Degën e Orientalistikës ligjeratat janë kryesisht në gjuhën arabe, është gjuha dhe letërsia arabe, gjuha dhe letërsia persiane, e gjithë kjo është në rregull por disa nga mësuesit në Shkollën Pedagogjike kanë deklaruar se do të ishte më mirë nëse do ta hapnin Degën e Turkologjisë. Edhe pse prapë nuk patëm sukses. Atë vit Dega e Gjuhës dhe Letërsisë Turke nuk mund të hapej por Dega e Orientalistikës u hap.
Në atë kohë orientalistët e famshëm jugosllav duke përfshirë edhe Hasan Kaleshin po jepnin ligjërata si profesorë në Degën e Orientalistikës. Ka zgjatur për rreth dhjetë vite. Më vonë në vitin 1988 pas kërkesave tona, Dega e Turkologjisë është themeluar në Fakultetin e Filologjisë. Gjatë themelimit, u rrit numri i studentëve, mjaft studentë u bënë personel deri tani Dega e Turkologjisë është ende në vazhdim (). Kështu është më mirë, të edukohesh në gjuhën amtare është gëzim dhe nder.
Ebru Süleyman: Ju keni diplomuar në Shkollën Pedagogjike pas kësaj çfarë ndodhi?
Mürteza Büşra: Menjëherë kam filluar punën si mësues në Shkollën fillore Meto Bajraktari. Në atë kohë ka pasur edukim turk në atë shkollë. Në kohën time në vitet 70’ kishte pozita të lira për personel në shkolla sepse mësuesit ishin në pension dhe unë e kam zëvendësuar pozitën dhe kam filluar të punoj. E doja punën time () në fillim, kush nuk do ta donte, ne e përqafuam profesionin tonë dhe u munduam t’i imitonim profesorët më të mirë sepse filluam të punojmë me dashuri dhe simpati dhe kur silleshim kështu ne krijonim gjeneratë të shkëlqyer dhe në atë periudhë kishte shumë nxënës në shkolla ().
Ebru Süleyman: Për cilat vite po flasim?
Mürteza Büşra: Për herë të parë kur kam filluar të punoj si mësues ishte në mars të vitit 1970. Pasi kam punuar pesë-gjashtë vite punoja me gjithë zemër gjatë ditëve të rëndësishme në shkollë, po e bëja një punë të mirë me prezantimin e programeve. Disa prej shokëve të mi e kanë pëlqyer dhe falë tyre [e mora një ftesë që thoshte] “Eja këtu sepse Radio Prishtina nuk ka gazetarë, nuk ka transmetime për fëmijë, neve na nevojitet personeli, a do të vije?”. Më morën atje dhe më thanë, “Definitivisht duhet ta bësh transmetimin për fëmijët”.
Disa prej shokëve të mi edhe sot thonë që unë kam qenë mësues i mirë, ata thanë, “Do të ishe mësues i shkëlqyer po ta vazhdoje atë karrierë”. Me të vërtetë ka qenë profesion që e doja. Të punoj në arsim ka qenë me të vërtetë e shenjtë, ka qenë një nder në vete dhe e doja por e dini, fatkeqësisht, fati… Kur u zhvendosa në radio fillova me transmetimin për fëmijët. Në atë kohë, kishim një kasetë që e thirrnim nagır, një mjet i stërmadh i bërë me teknologjinë e asaj kohë. Do e merrja atë kasetë, e mbaja atë si portier deri në Prizren pasi që programet realizoheshin vetëm përmes vizitës së shkollave fillore.
Për më tepër, më kujtohet kur i bënim transmetimet për fëmijë atëherë, punonim me katër tema qendrore. Njëra prej atyre temave primare është thirr Okuldan Sesler [Zërat nga Shkolla] dhe kjo kërkonte patjetër të udhëtoje, tek të gjitha vendet që kishin edukim në gjuhën turke, ne i vizitonim të gjitha ato shkollat.
Ebru Süleyman: Kjo ka qenë rreth vitit ‘74?
Mürteza Büşra: Po rreth vitit ’74 apo ‘75, në fakt në vitin ‘74 ndërtesa e re, Radio Prishtina e sotme është hapur me siguri. Njëra ka qenë në Slloveni, Lubljanë si kjo, shumë mirë e dizajnuar, ndërtesë moderne dhe njëra nga këto po ndërtohet në Prishtinë. Për shkak të mungesës së hapësirës radio dhe televizioni nuk mund ta ndanin më të njejtën hapësirë dhe ato janë ndarë [në ndërtesa të ndryshme] dhe radio e ka ndërtesën e saj. Radio kishte shumë punëtorë, më shumë se [televizioni] dhe gjithashtu kishte një traditë të gjatë, ishte themeluar para shumë kohësh {gjestikulon prapa me dorë}. Radio filloi [punën] pas vitit 1944 apo ‘45 kurse programet televizive erdhën pas viteve të ‘80-ta, pra [radio] është një profesion i vjetër. Dhe prandaj…
Edhe për këtë je krenar, unë e përqafova transmetimin për fëmijët, ju tregova se njëri nga programet kryesore quhej Okuldan Sesler [Zërat nga shkolla] dhe unë shkoja në Prizren shumë shpesh. Kishim vetëm dy shkolla fillore atëherë kurse në Prizren ishin gjashtë të tilla! Që do të thotë kishim shumë punë, mund t’i mbushje kasetat me orë të tëra, kishte shumë nxënës, në numër…
Ebru Süleyman: A kan qenë atëherë Prishtina dhe Prizreni edhe më të ndryshme? Kur udhëtoje nëpër qytete në Kosovë..
Mürteza Büşra: Jo por…
Ebru Süleyman: A keni hasur ndoshta në gjëra interesante, gjatë vizitave tuaja?
Mürteza Büşra: Kur thua ndryshime, për çka po mendon, sigurisht ka disa lloje të ndryshimeve. Ne shkonim në Prizren dhe kjo na e lehtësonte punën, i mbushje kasetat më shpejtë ishin gjashtë shkolla fillore, vetëm shkolla fillore, gjashtë prej tyre! Kurse ne kishim vetëm dy shkolla fillore. Mamusha ishte gjithashtu afër Prizrenit, ne shkonim dhe inçizonim edhe atje. Kishte shfaqje në shkollë, ne i vizitonim kur kishin shfaqje apo kur ishte ndonjë datë e rëndësishme, ndonjë festival apo diçka e tillë. Dhe ne i inçizonim performancat e fëmijëve, duke ju zgjatur mikrofonin dhe duke inçizuar në mënyrë autentike, çfarë do që kishin për të thënë. Apo i inçizonim performancat e dramës, këngët, këngët e koreve, i mblidhnim këto dhe i transmetonim nga studioja shumë lehtë.
Dua të them, e doja punën aty, e përqafova shumë. E kam kaluar jetën në botën e fëmijëve, me fëmijët, duke vizituar shkollat… Përveç kësaj, kam pasur transmetim që i përfshinte edhe të rriturit, në Okuldan Sesler [ Zërat nga shkolla] kishim biseda edhe me mësuesit. Ato transmetimet gjithashtu kishin subjekte interesante. Intervistat që i bëja me të rritur i jepja programit të lajmeve apo këtij programi tjetër që i’a përmenda emrin.
Ebru Süleyman: Ti po i përgatisje intervistat?
Mürteza Büşra: Epo tani, kur shkoje në studio duhej të bëheshe teknik vet. Ne si gazetarë kur i merrnim kasetat me vete nuk ka qenë e lehtë t’i inçizoje vetëm ashtu. Si ju tani me kameramanin, [intervistat] kanë qenë të mundura vetëm me dy apo tre njerëz atëherë e merrnim stafin teknik me neve.
Fillimisht na nevojitet edhe një vozitës i veturës, apo jo? Na nevojitet tekniku i zërit, bashkë me gazetarin janë gjithsej tre, katër persona. Shkonim te shkolla për t’i shikuar aktivitetet aty. Pra, kështu është realizuar. Atëherë, kasetat kanë qenë ekstremisht të rënda {gjestikulon rëndë me duar}, gjëra të stërmëdha të rënda, me kohë e kupton që ato janë zvogëluar, në stilin miniaturë që japonezët e kanë zbuluar, më kompakte.
Ebru Süleyman: Për tu mbajtur më lehtë.
Mürteza Büşra: Për tu mbajtur më lehtë. Në të njëjtën mënyrë në ditët e sotme, ka rekorder të tillë si kjo {tregon pëllëmbën} që e bëri profesionin tonë shumë më të lehtë, tani nuk kemi nevojë për të gjithë teknikët e bëjmë vetë.
Ebru Süleyman: Pyetjet dhe koncepti i programeve të transmetimit janë bërë nga ju?
MürtezaBüşra: Sigurisht,punanëtransmetimetradiofoniketëfëmijëveështëshumëengjashmeme atë të një mësuesi dhe unë kisha qëndruar në atë përvojë timen dhe kështu inçizonim me lehtësi transmetimet e fëmijëve. Për shembull, ne i inçizonim të gjitha aktivitetet e fëmijëve. Apo vet, përgatisja disa radio drama vet, ka pasur shumë shfaqje që i janë dedikuar botës së fëmijëve. E zgjidhje njërën nga ato dhe e bëje çdo hap të produksionit vet, preludin, epilogun, regjinë dhe duhej t’i kalkuloje gjithashtu të gjitha detajet teknike, i gjithë korpusi kompletohej nga drejtori i transmetimit, ne e bënim këtë si gazetarë, gjithë këtë.
Nuk kishim shumë nevojë për drejtorin e produksionit. Vetëm për programet e vitit të ri apo nëse merrnim pjesë në gara apo konkurse. Ne merrnim pjesë në gara të ndryshme. Garat bëheshin në Ohër, njëherë e kemi fituar vendin e tretë dhe një herë tjetër transmetimi i fëmijëve e ka fituar vendin e parë. E sheh, kështu, [i’a kemi arritur] duke u bazuar në përvojën tonë, kemi marrë shumë ndihmë.
Ebru Süleyman: Po është shumë e veçantë të flasësh me fëmijët dhe të inçizosh çfarë kanë ata për të thënë, të krijosh diçka.
Mürteza Büşra: Tani shiko është një artist i quajtur Halit Kıvanç në Turqi. Ai ka drejtuar një numër të festivaleve të fëmijëve dhe i ka udhëhequr ato. E dini ai ka qenë prezantuesi, ka drejtuar aktivitete të ndryshme që kanë ndodhur nëpër gjithë Turqinë. Dhe në Kosovë, ne, unë kam qenë dhe shokët e mi gjithashtu kanë punuar me fëmijë por para meje, ka qenë Enver Baki, për shembull, që e ka krijuar transmetimin e parë për fëmijë nga gjenerata jonë.
Sidoqoftë, pas Enver Baki, ka qenë Cevahir Halaç i cili ka vdekur. Ai punonte në transmetimin e fëmijëve dhe po e krijonte një punë shumë të mirë. Ai ma dorëzoi mua. Pas kësaj, shefi ynë Muhamet Ustaibo gjithashtu ka qenë i involvuar në transmetimin për fëmijë. Në gjeneratat para neve, atëherë, për shembull, radio u themelua në vitin 1951 për herë të parë dhe filloi transmetimin por ka qenë vetëm gojor. Nuk ka qenë si sot, jo me këto kushte, është dashur të bëjnë transmetime të drejtëpërdrejta. Nëse diçka është dashur të transmetohet, disa lajme të lexohen, atë e bënin drejtëpërdrejt. Nëse kori do ta këndonte një këngë, ata shkonin brenda studios {bën me gjest ngushtimin} dhe i këndonin këngët e tyre që do të transmetoheshin drejtpërdrejtë. Për shembull, së bashku me orkestër. Në fakt, është dashur ta sillje orkestrin e madh në studio sepse vetëm drejtëpërdrejt mund ta transmetoje, teknologjia ka qenë e tillë, një teknologji shumë e thjeshtë.
Pra transmetimi ka qenë fillimisht i drejtëpërdrejt por në disa raste konstruksioni i studios ka qenë shumë i përshtatshëm. Pse? Sepse atëherë transmetimi mund të bëhej me prezantues, në një mënyrë të mirë përgaditur. Dhe kështu transmetimi ynë ishte shumë i mirë. Që do të thotë se nëse përgatitesh mirë për një bisedë me dikë, është më e favorshme, apo jo? Ne mund t’i aktualizonim transmetimet tona në studio. Dhe pas kësaj, mund ta dërgonit direkt në arkiv. Dhe Radio Prishtina u bë aq e fuqishme, antenat e marrësit dhe transmetuesit ishin një kilovat. Një kilovat [e ka bërë të mundshme transmetimin] që të dëgjohet në pothuajse të gjitha shtetet e Ballkanit, lajmet nga Kosova dhe transmetimet e kryera në radio…
Ja pse po them që studiot na e lehtësonin punën. Kasetat, në vend se t’i bartnim të gjitha ato kasetat e mëdha, tani ne i kemi më të vogla {gjestikulon me duar}.
Ebru Süleyman: Sa vite keni punuar për radion?
MürtezaBüşra: Unë kam punuar në radio për saktësisht njëzetepesë vite (qesh).Posi çe dini,pas luftës së fundit disa mundësi nuk ekzistojnë më dhe për atë arsye, nuk ka qenë e mundshme [të vazhdoj]. Ne, gazetarët me më shumë përvojë, gazetarët e vjetër, është dashur që ne ngadalë ta lëshojmë punën tonë dhe t’ua lëmë më të rinjëve, gazetarëve të rinj që u shfaqën dhe erdhën. Pra ata vazhduan pas luftës.
Në këtë rast, sa kemi qenë ne, mendoj tridhjetë njerëz në personelin editorial dhe mendoj që vetëm pesë apo gjashtë prej tyre punojnë sot atje, ndoshta po ta pranonin stafin një apo dy më shumë mund të shtoheshin, shumë pak. Në krahasim me atëherë, kemi pasur shumë transmetime, njëzet e dy transmetime të ndryshme nëse e konsiderojmë kohën që na marrin, [zgjatja e programit] ka mbërritur, pesë, gjashtë, shtatë orë. Mendoj që është e rëndësishme që ne patëm mundësi të transmetojmë për kohë aq të gjatë në gjuhën turke.
Ebru Süleyman: Po, të keni aq shumë kohë të ndarë.
Mürteza Büşra: Po, pikërisht ashtu. Gjithashtu, ka pasur një të kaluar të gjatë, nëse e mendon se ka filluar në vitin 1951, sa vite kanë kaluar? Përvjetori ynë jubilar po afrohet janë bërë rreth shtatëdhjetë vite. Viti 1951 është vit shumë i rëndësishëm për komunitetin turk. Do të thotë, ne patëm mundësi ta kemi edukimin në gjuhën turke në gjuhën tonë amë dhe përveç kësaj, Radio Prishtina fillon transmetimin. Për më tepër shoqatat janë formuar. Për shembull, për herë të parë në Prishtinë, një shoqëri e mrekullueshme e quajtur Yeni Hayat [Jeta e re] e formuar nga komuniteti turk vjen në ekzistencë. Gjithashtu, Doğru Yol [Rruga e drejtë] shoqata në Prizren. Këto janë shoqatat më të vjetra. Që do të thotë, ato janë shoqatat e formuara në vitin 1951.
Ebru Süleyman: Dhe radio gjithashtu fillon transmetimin në vitin ‘51?
Mürteza Büşra: Po, në fillim siç ju tregova ishin të drejtëpërdrejta sepse nuk kishte studio.
Ebru Süleyman: Po gazetat dhe revistat?
Mürteza Büşra: Ah po, po më vonë gazeta Tan kjo ka qenë ‘69-tën gati të ‘70-tën. Gazeta Tan ka qenë shumë e pasur me përmbajtje, ka qenë gazetë javore por ka qenë mjaft e pasur. Për shembull, mësuesit shpesh shkonin aty për të bashkëpunuar, ata bashkëpunonin me gazetarë. Ata i bashkoheshin gazetës Tan si korrespondent. Ka qenë mjaft e pasur dhe ka pasur përmbajtje intriguese dhe ishte mjaft e dashur. Kjo ishte gjithashtu e shpërndarë në Ballkan mes komuniteteve turke që jetonin aty. Gazetat tona arrinin edhe në vende shumë të largëta.
Ka qenë edhe revista për fëmijë Kuş përbrenda gazetës, ne kishim revistë. Do të thotë përveç të rriturve, u sigurua edhe bota e fëmijëve. Ka qenë një faqe brenda në gazetë që ju dedikohej fëmijëve por kjo ka qenë nga revista e fëmijëve me të njejtin emër Kuş. Me nderin që na solli Kuş, ne merrnim pjesë në ceremoni nëpër gjithë Jugosllavinë. Organizohej në Novi Sad në atë kohë, quhej zmajevi deče, festivali i fëmijëve Jovan Jovanoviq Zmaj. Nga të gjithë njerëzit e Jugosllavisë nga të gjithë përfaqësuesit, një apo dy fëmijë nga të gjitha republikat merrnin pjesë në gara së bashku me mësuesit e tyre. Me poema, proza ne shkonim atje dhe rrinim së bashku në atë ceremoninë e organizuar në Novi Sad. Ka qenë një jubile i madh, i organizuar çdo vit.
Më kujtohet një vit, në krye të ekzekutivit, në krye të administratës së revistës Kuş, poeti ynë i madh dhe i famshëm Necati Zekeriya, e dini? Ai erdhi. Ka qenë një nder i madh! Poet dhe shkrimtar i mirënjohur në gjithë Jugosllavinë, po e përgatiste revistën Kuş këtu në Prishtinë! Kjo ishte një punë e madhe. Pastaj në këto ceremoni që organizoheshin çdo vit në Novi Sad, më kujtohet një vit ju nevojitej dikush të fliste për temën e letërsisë turke. Në këtë ceremoni, ka qenë anë e mbanë Jugosllavisë në shkallë të lartë. Pastaj vëllau ynë i ndjerë Necati e ka paraqitur letërsinë turke në atë mënyrë sa që shkrimtarët dhe poetët më të vlefshëm të Jugosllavisë kanë qenë të mahnitur, ata thoshin, “Shiko Necati Zekeriya na ka njoftuar me letërsinë turke”.
Gjithashtu kishte edhe shumë interesim. E dini, letërsia turke e ka një të kaluar të gjatë dhe ne kemi letërsi mjaft të vlefshme. Dhe kështu Necati fliste për vlerën e revistës Kuş, si është realizuar, kush kanë qenë përkrahësit dhe flisnin për njerëzit turk e jugosllav të shkronjave si dhe për shkrimtarët turk të njohur ndërkombëtarisht. Për libra, edukimin, botën e fëmijëve në Turqi, e ka shpjeguar aq mirë ka kompozuar një bisedë aq të mirë sa që të gjithë ishin kureshtar për atë.
Dhe… Mund të shihje nga pamja e tij që ai është poet, nga sjelljet e tij. Ai e donte shoqërinë, e ka dashur shumë dhe ka pasur shoqëri në çdo vend! Në një moment, shikon dhe revistat e fëmijëve arrijnë nga Sllovenia, nga shokët e tij, arrinin nga Vojvodina, Kroacia, Bosnja, Maqedonia… Ai pranonte dhe i mirëpriste shokët dhe revistat [të dërguara nga shokët] prej çdo vendi. Prandaj ai edhe lulëzoi në krijimin e të vlefshmes gazetë Kuş. Ai ishte shumë i mençur, njeri shumë inteligjent.
Dhe ai pati sukses në botën e fëmijëve me tregimet e tij. Tregimet e tij janë përkthyer në të gjitha gjuhët, në të gjitha gjuhët e Ballkanit. Ai kishte disa tregime të lexuara shumë dhe fëmijëve ju pëlqente shumë. Dhe si rrjedhoj, jeta jonë si gazetarë ka kaluar kështu. Dhe pas luftës, në një mënyrë ne jemi pensionuar e kemi lënë profesionin tonë, jemi plakur. Është lënë për njerëzit e rinj. Çfarë thonë ata? Fëmijët janë intelektual të së nesërmes. Dhe pra, kështu…
Ebru Süleyman: Harrova t’ju pyes, ju thatë që nëna juaj është gjithashtu nga Prishtina, nga e cila familje? I përmendët pak xhaxhallarët tuaj, shtëpinë e tyre.
Mürteza Büşra: Familja Siçan, janë disa mbiemra si ky Siçan, Çeçis në Prishtinë. Pra linja e familjes Siçan. Dhe si e morën këta këtë mbiemër? Të shohim, kur Prishtina ka qenë shumë e vogël, të themi para njëqind vitesh, gjyshi ynë vinte nga Tauk Bahçja shiu e kishte lagur, dhe njerëzit thanë “oh shiko Ali Efendi qenka lagur qull” e dini si thuhet, “Jam lagur si miu” pra nga ajo idioma, familja e ka marrë mbiemrin Siçan. I kemi disa emra të çuditshëm të tillë, Çeçi, Kocadiş. Kështu, pra pasi që qyteza ka qenë e vogël, edhe një ngjarje shumë e vogël mund të sjellte një nofkë. Kështu.
Shtëpia e nënës time ka qenë në qendër sot. Më kujtohet kur rrugët ndërtoheshin me kalldërm në Prishtinë, e dini tani si janë rrugët e shtruara me asfallt? Atëherë ishin me kalldërm. Ishte fantastike, trotuaret e vjetra largoheshin dhe kjo ishte mënyra më e pastër më e bukur e shtrimit të rrugëve për transport. Dhe kishte gara me motoçikleta (qesh). Shtëpia e vjetër e nënës sime me dy kate, e shoh madje atë shtëpi në fotografitë e Prishtinës së vjetër, gjithashtu do t’ua jap juve nëse e gjej.
Ebru Süleyman: Pra ka fotografi të saj?
Mürteza Büşra: Po, një pamje e mirë.
Në katin e dytë, e gjithë familja jonë mblidhej aty, fëmijët e xhaxhait tim. Xhaxhai im kishte gjashtë fëmijë, ishin gjashtë vëllezër e motra, ne tre edhe djemtë e hallës sime gjithashtu vinin dhe ishim diku pesëmbëdhjetë fëmijë. Ne dëshironim të shkonim në atë shtëpi, shtëpi e madhe. Në katin e dytë, shikonim garën. Çdo aktivitet që bëhej në Prishtinë, e shihnim shumë lehtësisht prej aty. Dhe aty ishin garat me motoçikleta.
Ebru Süleyman: Pra ajo tashmë ka qenë qendër?
Mürteza Büşra: Po, definitivisht. Të gjitha garat bëheshin aty. Pikërisht aty bëheshin garat me motokros {lëviz dorën në rreth}.
Ebru Süleyman: Çfarë mendoni me motokros? Këto ishin motoçikleta?
Mürteza Büşra: Po po, motoçikleta. Nuk kishte as vetura atëherë. Po flas për vitet ‘52 apo ‘53 deri ‘55. Në vitin ‘55 çka ndodhi me këtë rrugë? Duke u bazuar në plan, çdo gjë që ishte e vjetër duhej të rrënohej dhe të ndërtohet në vend të saj diçka e re. Epo ok, shumë mirë por e kanë rrënuar tashmë tregun e mbuluar. Shiko Sarajevën tani e kanë tregun e vjetër, e kanë ruajtur. Është pazari i vjetër në Shkup, e kanë ruajtur. Pse nuk u ruajt këtu? Kjo është ajo që duhet të mëshirohet në fakt.
Ebru Süleyman: Pra atëherë, i ke parë të gjitha rrënimet e kësaj kohe, si je ndjerë për këto, për ndryshimin e qytetit?
Mürteza Büşra: Po sigurisht. Pasi shkoja te babai im në tregun e mbyllur, pushimet që i kam kaluar aty, më mungon, e kërkoj dhe e dëshiroja. Sikur ta kishim ende tregun tonë të vjetër, pse jo. E shihni, vetëm Zoti e di se a janë bërë në mënyrë korrekte disa vendime. Ç’rrënjosin menjëherë ambientin e mjeshtërve, prodhimin e tyre, artin e tyre {bën me gjest dyshimin}, sa korrekte mund të jetë? Sa e dobishme mund të jetë? Nuk mund ta shpëtonim, Prishtina nuk ka mundur të shpëtoj. Do të ishte më mirë nëse njerëzit e autorizuar do të mendonin për të. Do të kishim panaire në rrugë. Më kujtohet, njerëzit shkonin edhe në Gjilan në panairet e rrugëve por i kishim edhe këtu.
Për shembull të marteve, në pjesën që ne e quanim tregu i mbyllur, kanë qenë më shumë se pesëqind dyqane, blerjet bëheshin më së shumti të marteve. Për shembull saraçët, prodhimet e tyre, frerët, shalët, dhe rrethet janë shitur për kafshët sepse fshatarët, njerëzit që punonin me kafshë vinin në Prishtinë dhe i blenin. Kishte shitje të mëdha të marteve. Ne si shegërt as nuk mund të largoheshim nga pronarët tonë as për një minut duke filluar herët në pesë të mëngjesit deri në mbrëmje. Pse? Sepse i fitonim pesë dinarë, paratë tona javore të xhepit pasi i ndihmonim pronarët tonë. Kështu ka qenë, e donim punën si shegërt që në moshë të re.
Ebru Süleyman: Ju keni qenë tre fëmijë, motra juaj e madhe, ju, dhe?
Mürteza Büşra: Po, dhe vëllau im. Babai ynë u pensionua në moshë shumë të re. Çuditërisht me të vërtetë, në epokën e vjetër të Jugosllavisë ose në epokën e re Jugosllave gjatë Titos, sepse ishte sistemi socialist, ajo që ishte e rëndësishme ishte përvoja juaj e viteve. Babai im kishte punuar që kur ishte një djalë i vogël dhe pasi ju mblidheshin tridhjetë e pesë vjet përvojë mund të dilnit në pension. Ai kishte pesëdhjetë e pesë vjet, i ri. Sot ne dalim në pension me gjashtëdhjetë e pesë. Atëherë mund të dilje në pension dhjetë vite më herët. Pse? Sepse kujdeseshin për punën. E dini, sistemi socialist kishte rregulla që nëse i ke bërë tridhjetë e pesë vite përvoj pune mund të dilje në pension.
Ebru Süleyman: Dhe nëna juaj ishte amvise?
Mürteza Büşra: Nëna jonë ishte amvise, siç ka qenë traditë atëherë. Atëherë femrat shkonin në medrese për disa vite dhe mësonin të shkruanin, mësonin të lexonin në gjuhën arabe. Dhe ajo mund të lexonte, për shembull, me lehtësi lexonte Yasin, do të thotë që ka mësuar mirë në medrese. Ajo ishte e aftë të lexonte vargjet dhe pjesët e Kur’anit. Pra atëherë, nëna ime u lind në vitin 1915, kështu që ata ishin fëmijët e viteve ‘25. Çfarë mund të ishte atëherë? Kishte vetëm medrese dhe nuk kishte mundësi të tjera të edukimit në gjuhën turke, jo në shqip, vetëm në gjuhën serbe. Do të thotë pas vitit ‘18 deri 1940. Edukimi ka qenë i tillë atëherë?
Ebru Süleyman: Kur jeni martuar?
Mürteza Büşra: Mirë, tash. E shihni, njeriu i ka tridhjetë e dy dhëmbë apo jo, profesionistët mjekësorë thonë kështu. Dhe ne bënim shaka për këtë dhe thoshim, “Shiko, nënë, sapo t’i bëj 32 do të martohem”, “Ashtu a?”, “Po pikërisht”. Dhe me të vërtetë u martova kur i kisha tridhjetë e dy vjet. Tani i kam 72 vjet dhe janë bërë katërdhjetë vite. I kemi dy fëmijë, një vajzë, dhe një djalë. Vajza ime punon në Eurokoha ajo ka diplomuar në Turizëm dhe Hotelieri, ka studiuar në Bursa. Djali im ka qenë këtu, ai nuk e ka pasur shansin të shkoj në universitet. Punon këtu dhe e fiton bukën e gojës. Ne jetojmë bashkë me djalin tim dhe nipat dhe jemi të lumtur, ne ndjehemi të kënaqur, çfarë jetë e bukur ().
Për çka tjetër do të dëshironit të flisnim, a mjafton kaq?
Ebru Süleyman: Nëse dëshironi të më tregoni diçka, unë po ju dëgjoj.
Mürteza Büşra: Shpresoj që nuk do të mbetet me kaq, ejani prapë, ejani vitin tjetër, mund të elaborojmë dhe të flasim pak më shumë. Nëse ju jeni të lumtur me këtë edhe unë jam i lumtur. Paçi fat me transmetimin tuaj dhe punën.
Ebru Süleyman: Ju faleminderit shumë.