Pjesa e Dytë
Anita Susuri: A ju kujtohet dita kur ju kanë largu prej shkollës policia që kanë ardh në gjimnaz?
Fazli Hajrizi: Po të them sinqerisht ma përpara drejtoresha Gordana Mikiq u vendosën ato drejtoritë ose drejtorët e dhunshëm si të thuash. Ne kishim Hajzer Mustafën drejtor edhe në atë kohë të them paralajmërohej se duhet bërë këtë, këtë, këtë. Për shembull aprovimin e këtyre plan-programeve që ju thash pak ma herët, ne nuk pranuam. Pastaj ndarjen e nxënësve serbë paradite, shqiptarët pasdite, e plot gjana të tjera edhe mandej, se, “Do të ndëshkoheni edhe me ndalimin e pagesës”, mendoj të rrogës kështu.
Megjithatë ne vazhduam, ishin disa organe që unë nuk kam qenë në to, po megjithate kanë kry atë funksionin e vet. Si për shembull Sindikata e Pavarur në nivel të gjimnazit, pastaj Pleqësia e shkollës, tash Këshilli i shkollës është me një formulim pak ma ndryshe. Po megjithate, kanë qenë në nivel besoj të vetëdijes. Në atë kohë më kujtohet kur ata që ishin antarë të Lidhjes Komunistëve ndër ta isha dhe unë kështu edhe plot të tjerë i dorëzuam se nuk pajtohemi me këtë politikë.
Kur me 1 shtator, ju tregova besoj ma herët, me 1 shtator ‘91 ne kërkuam të hyjmë në objektin shkollor, aty veç policia kemi provuar edhe disa herë të tjera. Mandej kemi pushuar. Merrnim udhëzime, jo drejtë për drejtë nga Prishtina por nga drejtoritë tona këtu komunale. Ata na përcjellnin te drejtori, drejtori neve. Edhe vepronim sipas tyre. Edhe kur u pa që s’ka mundësi të kthehemi në objektin tonë. Atëherë kemi hulumtuar të sigurojmë objekte tjera. Domethënë shtëpi-shkolla.
Edhe i gjetëm janë diku mbi dyzet shtëpi, pronarë shtëpish që i kanë lirue për gjimnazin janë tetë, për mjekësinë janë pesë a gjashtë, ekonominë poashtu, medicinën, mandej për shkollën e lartë teknike. Për Fakultetin e Shkencave, jo, Fakulteti Xehëtaro-Metalurgjik. Domethonë kanë punuar kryesisht nëpër objekte private. Por kur e shihnim për shembull kur pak është pushuar dhuna, terrori e çka di unë, edhe ka mundësi për shembull vitet e para dhe të dyta që janë fëmijët pak më të vegjël dhe me moshë më të re i angazhonim për shembull në shkolla fillore në “Skenderbeu” ose në “Migjeni” ose në shkolla tjera, këndej Ibrit.
Adea Batusha: E në cilat shtëpi-shkolla keni dhonë ju mësim? A e mban mend ku të ka ra me…
Fazli Hajrizi: Po, kemi filluar në shtëpinë e Azem Sylejmanit në Iliridë ose Tavnik këtu. Në shtëpinë e Hasan Beloshit, ndoshta një periudhë jo të gjatë por disa muaj, në shtëpinë e Fahri dhe Hysen Aliut. Fahriu është vrarë gjatë luftës ‘99. E kom bile ni profil të vogël biografik edhe fotografinë e tij në libër për gjimnazin. Dhe është vra ndoshta edhe për këtë arsye të lutem. Se aty jo veç që kanë punu disa paralele të gjimnazit në ‘92 – ‘93, po aty ka qenë edhe Kryesia e Lidhjes Demokratike.
Aty ka qenë edhe nji degë po tash nuk më kujtohet mirë, aty ka qenë profesori Shyqri Kelmendi, profesor në Fakultetin e Xehëtaro-Mëtalurgjisë që i krynin disa pune administrative në nivel të fakultetit atje. Ndërsa, ato ligjeratat i mbanin në shkollën fillore “Skenderbeu”. Pastaj ka qenë shtëpia e nji Nysret Maxherës, afër stacionit të autobusëve, përballë ka qenë rrugës e nji Muharrem Avdiut inxhinjer, ka qenë. Aty…
[Këtu ndërprehet intervista]
Fazli Hajrizi: Ndoshta…
Adea Batusha: A të ka ra ty me ndërru lokacionin gjatë gjithë kohës a qysh është organizu?
Fazli Hajrizi: Po, është interesant kështu, të them sinqerisht kur keqtrajtoheshin edhe arsimtarët edhe nxanësit edhe faktikisht largoheshin edhe mendonim se tash të nesërmen asnji nxanës nuk do ta kemi aty. Për qudi të Zotit të gjtihë asnji mungesë. Arsimtarët, nxënësit, tash kuptohet për veten time por edhe për të tjerët mjaftonte veç që janë. Edhe i kemi afër, do të thotë i kemi praën. Për mësim pastaj kur qetësoheshim dhe vazhdonim kështu punën.
Po ka qenë me të vërtetë një kohë shumë, shumë, shumë e vështirë. Ne nuk e kishim ndonjë mundësi për shembull për t’ju kundërvënë asaj dhune. Më kujtohet edhe në “Migjen” u morrëm vesh ashtu drejtori na tha, “Sivjet do ta vazhdojmë mësimin me vitet e para dhe të dyta në shkollën ‘Migjeni’, ju lutem edhe ata që janë të paraparë…” për shembull ndërrimin, se ndërrimi i parë edhe i dytë ishte i shkollës fillore. Ndërsa ndërrimi i tretë dhe i katërt ishte me nxanës të vitit të parë dej të katërtën, cikli i ulët fillores me nxanës të vitit parë e dytë të gjimnazit.
Edhe shkuam të gjithë ashtu u morrëm vesh. Domethënë të gjithë nxanësit jemi në shkollë. Erdhi koha, ra zili, për çudi në minutin kur ka ra zili, ama për tre minuta osht rrethu krejt shkolla. Edhe për fat jemi munduar ta ruajmë gjakftohtësinë i kemi përcjellë prej dritareve se si po veprojnë dhe çka na pret kuptohet. Edhe ma së pari na kanë çu në katin e tretë atje, a dytë se di veç kryesore kanë kriju dy kordone kështu të policëve. Për fat nxanësit nuk i kanë maltretue. Dhe ne 30 a 40 sa kemi qenë arsimtarë kështu, po ma keq e ka pësu profesori Muharrem Peci që ka pas kështu lëndime shumë të randa.
[Këtu ndërprehet intervista]
Anita Susuri: Bash për gra deshta me ju pyt a ka pas edhe gra?
Fazli Hajrizi: Edhe femra po, ka qenë Sabile Mripa, ka qenë Ferdane Merovci, ka qenë Sabile Mripa thash, Fllanza Mehmeti e plot arsimtare që ndoshta, nuk po them që janë kursy po për fat nuk kanë pësu ndonji lëndim të randë kështu, a vërtetë kanë pas keqtrajtime.
Adea Batusha: Në cilin vit ka ndodh qekjo, qekjo që p’e përmend?
Fazli Hajrizi: Kjo ka ndodhë në vitin ‘94. I kam të gjitha të shënueme me datë, me vit, në libra, më vjen keq kështu që po i përmend. Po në vitet ‘90-të i pata hy hartimit të monografisë për gjimnazin edhe e pata kry edhe është botuar në 2014, në të vërtetë 2016. Po mandej kam punu edhe monografinë për shkollën teknike, për shkollën ekonomike, për shkollën e mjekësisë. Ma herët e kisha kry edhe për Normalen ajo është mbyll në ‘77 kur faktikisht u shndërru në akademi pedagogjike domethënë për pesë shkolla të mesme, pesë libra, që besoj diçka të vogël kam ba po me dashuri të madhe besoj.
Adea Batusha: Çka të ka frymëzu me i shku qeta libra specifikisht?
Fazli Hajrizi: Urdhno? {afrohet për të dëgjuar më mirë}
Adea Batusha: Çka të ka frymëzu ty?
Fazli Hajrizi: Po të them sinqerisht me lanë një gjurmë për ate se si kanë kaluar këto shkolla nëpër këto vite, si janë hap, me çfarë vendimi. Unë kryesisht kam punu në arkiv, qe ku e ke {tregon me gisht përball} përball nesh. Aty kam punu, nuk e kam kalu kohën nëpër kafiteri e nëpër kështu, jam ul pesë orë, gjashtë orë kam shfletu dokumentacionin e secilës shkollë edhe ato kanë qenë burim si të thuash, mbështetje për ta shtru ni tekst monografik për një shkollë, për një isntitucion si të thuash.
Kam përmend emrat e mësimdhënësve, kam përmend emrat e nxanësve që kanë diplomuar, me emër e mbiemër. Me prejardhje për shembull nga kanë ardhë. Sidomos në shkollë të mjekësisë ka pas edhe nga rrethi i Novi Pazarit nga Sjenica, Rozhaja. Vendet tjera prej të gjitha anëve të Kosovës. Se ka qenë vetëm ni shkollë në Prishtinë edhe kjo në Mitrovicë. Bile deri në vitin ‘62 – ‘63 ka qenë veç në gjuhën serbo-kroate. Shqip janë hap tek atëherë paralelet në gjuhën shqipe.
Kështu ka qenë edhe me shkollën teknike, domethënë deri në ‘58 – 9 kur ka ardh profesori Milan Perkaj, ka qenë diku këndej nga Plava e Gucia, ni atdhetar i shkëlqyshëm. Bile hartues, bashkëautor i “Pasqyrës së historisë popullit shqiptar” bashkë me Ali Hadrin. Me ardhjen e tij drejtor në teknikë kanë qenë hap dikun me dhjetra, dhjetra profile të ndryshme; xehëtari e, makineri e, metalurgji e, kimi-teknologji e, komunikacion e plot tjera. Kështu. Më fal që ju ngarkova.
Adea Batusha: Jo, s’ka lidhje. E qysh ja keni bo për ni ditë mësimi gjatë viteve ‘90-ta, mjete, qysh u konë qajo dhoma ku keni dhonë mësim ju?
Fazli Hajrizi: Ka qenë…
Adea Batusha: Me çka jeni shërby, ku keni mrri me marr diçka?
Fazli Hajrizi: Të them sinqerisht deri sa kemi sigurue për shembull nji punkt, se numri shumë i madh i nxanësve, ishte e pamundur të përfshihen, kishte udhëtarë, kemi pas nxanës nga pjesa e Bajgorës andej. Shala për shembull, Barja, Vidishiqi, Tërstena kahmos. Gjenim punkta andej. Këto kur nuk kishin mundësi të përfshiheshin, për shembull ndonji paralele ku fjala vjen une kom shkue edhe kom mbajt mësim gati te stacioni i policisë në atë anë atje Ibrit.
Kuptohet me marrveshje me nxënës me nji banesë të një nxanësi të mirë, kuptohet. Edhe baba i tij punonte fjala vjen në gjimnaz, gjuhë angleze jepte. Bile ai Bardhi është tash kameraman, televizion RTK, Bardh Bekteshi. Domethonë shkonim në banesën e tij po jo grumbull, po tre-katër vetë ngjiteshim, hynim brenda 20-30 nxanës, konsultoheshim. Unë për veti ju jipja ndonji detyrë, ndonji konsultë, kështu. Se për shembull ora e mësimit me 30 minuta osht e pamundur ti ta rrumbullakësosh edhe të japësh atë që parasheh një plan-program e sende.
Po qëllimi unë ka qenë vazhdimisht me i majt nxanësit afër edhe me ni shpresë se ndoshta mas dy muj, ndoshta ma vonë do të kthehemi në objektin tonë, kështu edhe e ushqenim shpresën e sende. Edhe kjo ka qenë shkumësi, nëse e zhvillonim mësimin për shembull, në shkollë fillore për shembull ka qenë sikur përpara në gjimnaz dërrasa e zezë, shkumësi. Naj trekonsh diçka për ata matematikanët ose ndonjë mjet konkretizimi për dikë. Për shembull për mua si gjuhëtarë nuk duhej ndonji gjo.
Të them të drejtën u mbyll mundësia e nxanësve që të pajisen me literature nga biblioteka e qytetit, për shembull këtu s’ka qenë ka qenë ni vend tjetër. Kjo osht vendos ma vonë këtu. Po megjithate nuk kom pritu për shembull unë edhe shokët e mi që ju kemi marr libra prej shpije me qese najlloni ju kemi dhanë, kanë lexu, i kanë shpërnda dhe kështu. Po them jemi mundu diçka të bëjmë. Mjete të konkretizimit ka pas pak se besoj edhe i keni ndëgju, jeni në moshë shumë ma të reja dhe si keni përjetu ato gjana.
Po fjala vjen vinte dikush me ni qese me 20-30 fletore, “Qekaq pata mundësi, urdhnoni” edhe ua shpërndanim nxanësve. Ose, ndonji laps, stilolaps ose ndonji gja tjetër edhe ju jipte nxanësve tonë kështu. Ka pas raste për shembull prej fshati a Koshtovë, a Broboniq andej, veç kur vinte para dere. Dikush ju ka tregu me siguri edhe i shkarkonte drutë aty. “Këto janë për shkollën”, “Qysh me ju kompenzu?”, “Unë i kom pru për juve me na u nxe fëmija”. (emocionohet) Kjo ka qenë, o Zot! Kohë, kohë, se di as vet. Kur e kujtoj nganjiher them 100 vjet i kam. Më fal të lutem {i drejtohet kamerës}
Anita Susuri: E a keni pas ndihmë ndoshta edhe prej organizatave të huja ndonjiherë?
Fazli Hajrizi: Ma vonë ato patën ardh kështu edhe ato komunikonin kryesisht me drejtoritë komunale atje. Ndonjiherë vinin në shkollë po ato thjesht i dinin drejtorët ma mirë me të thonë të drejtën si i kanë…
Adea Batusha: A je konë ti i përfshim në organizimin e shtëpive-shkolla?
Fazli Hajrizi: Urdhno?
Adea Batusha: A je konë i përfshim në organizimin e shtëpive-shkolla a veç si mësimdhënës je konë i organizum.
Fazli Hajrizi: Edhe në këtë drejtim kam qenë, jo që më ka angazhu dikush, po vet kisha dëshirë. Për shembull që nuk e përmenda pak përpara pronarin e shtëpisë-shkollë Hazir Kelmendin, babanë e Mensur Kelmendit, ata kanë qenë altruist të vërtetë kështu. Njerëz që e kanë lonë veten keq për të ndihmu tjetrin. Kanë lëshu shtëpinë, kanë ndihmu në forma të ndryshme. Haziri ka punu dikun tash nuk më kujtohet a në Gjermani apo Zvicër po thjesht i ka pas kushtet e mira.
E ka lëshu shtëpinë edhe për atë shoqatën humanitare “Nëna Terezë” aty ka funksionue, ka ndihmu edhe në forma të ndryshme edhe arsimin. Edhe kur e pat ndërtu shtëpinë e re atje gati te Zhabari e di që kam shkue, ashtu na tha drejtori me i rregullu, me i pregadit dhomat e mësimit tri dhoma, tri. Kështu kishin qenë të shtrume, të lyme të rregullume edhe i kemi marr me nxanës. Ata vet i kanë bajt edhe nuk ka qenë afër, ndoshta me kilometër.
Ato farë dërrasash si banka të improvizume i punonte nji… ka vdekë sivjet… ja pasna… Kurshumliu. Ai ka qenë nji mjeshtër i druve, dritareve çka di unë, edhe na i punonte për mrekulli edhe na jipte falë kështu. I qitnim për shembull, çdo dhomë mësimi ka tri-katër aso dërrasa, ata ulëshin qaty me çanta, qaty… Kështu ka qenë. Më kujtohet me nji angazhim të vogël edhe në këtë drejtim se nxanësit kur na shihnin ne që ishim bashkë me ta dhe po punojmë bashkë me ta, sikur mobilizoheshin edhe ata ma shumë kështu.
Adea Batusha: A keni majt shënime, qysh i keni notu nxansat?
Fazli Hajrizi: Po, po, kemi pas ditarin, kemi pas gjithçka. Me të thon drejtën nganjiherë për të largue si të thush atë monotoninë, ose në njifarë mënyre për t’i motivu pak a shumë nxansët kemi mbajt edhe ndonji recital. Sidomos neve gjuhëtarëve na binte të bojmë një gjo të tillë. Më kujtohet për shembull “Amë e bijë” të Vinçenc Prenushit, bile rolin kryesor e ka lujt presidentja, Vjosa Osmani. Ka qenë kështu ni nxanëse e mrekullueshme. Pa dyshim prej asaj gjenerate ‘96 deri ‘99 ka qenë ndër ma të mirat kështu. Punëtore, e sjellshme, ambicioze.
Edhe mo prej ‘99-tës se kom pa asnjiherë, pos në televizion. Më fal kështu që pe përmeni (qeshë). Bile me të thon të drejtën në gjimnaz e kam dëftesën e saj që unë e kam plotësue, unë s’kam qenë kujdestari, kom dhonë mësim edhe gjuhë latine edhe gjuhë shqipe po vëllau jipte matematikë e kam ende bile osh profesor në gjimnaz edhe këta matematikanët i pritojnë kështu administratës, unë e kisha ni shkrim pak ma të mirë. Edhe ua kam plotësue.
Unë nuk e kam ditë për shembull në vitin ‘90 që ajo do të bëhet nesër presidente e imja edhe e juja e të gjithëve. Po qe, si nxanëse e mirë… Unë për vete ni fjalë që e përdornin shumë shpesh prindërit tonë edhe pleqtë tonë, prindi ka qef me pa prindin e vet ma mirë se e bardha, kështu thoshnin. Edhe ashtu ishte edhe për mësuesin. A keni qenë ndonjena mësuese ndonjiherë? [i drejtohet bashkëbiseduesëve]
Anita Susuri: Jo.
Fazli Hajrizi: Me të vërtetë me pa nji fëmijë që po reflekton mirë e po sillet mirë edhe ka rezultate të mira, të duket diçka ma e mirë s’ban.
Anita Susuri: A i keni bajt ju personalisht ditarët ose këto dokumentet me veti edhe a ka qenë rrezik kjo?
Fazli Hajrizi: Me të thonë të drejtën jo rregullisht diçka prej atyne që kam mbajt gjatë viteve ‘90-të po edhe ma herët, po sidomos viteve të ‘90-ta, për fat të mirë ja kom pas dhonë Muhamet Pirrakut shënimet. Sidomos për pajtimin e gjaqeve edhe ato janë botu, bile osht thirrë në emrin tim se “Shënimet janë marr prej Fazli Hajrizit”. Po këto që më kanë mbetë në shtëpi për shembull me do gjana, ato çka kom mujt ndoshta diçka kam arrit me shpëtu po shumica janë djegë bashkë me shtëpinë, bibliotekën e të gjitha. Po plotësohen masandej edhe kështu.
Adea Batusha: Mu ndërlidh edhe pak me këtë aspektin logjistik, duke pas me shku prej shkollës në shkollë qysh ja keni bo, qysh jeni marr vesh?
Fazli Hajrizi: Orarin e kemi pas, orarin e kemi pas në qendër. Për shembull në shtëpinë e Azem Sylejmanit, drejtori e ka pas ni kthinë të vogël, ni vend shumë të thjeshtë atje, në muri i varur orari, aty ditarët e nxanësve kuptohet kanë qenë në fillim do fletore kështu, po në rregull kanë qenë po ni imitim i ni ditarit. E ma vonë kanë ardh ato ditarët. Aty i kemi lanë edhe pse disa kanë qenë kogja në largësi njana me tjetrën.
Po megjithate aty i kemi, i kemi përcjellë nxansit kështu për punën për angazhimin, besa për vijimin. Na prekte shumë kur dëgjonim se mungonte një fëmijë tri ditë, katër ditë ose ni java dhe kujdestari ma vonë na kumtonte ose edhe unë kumtoja që filan fëmija ka shku në Suedi ose në Gjermani edhe kjo na prekte shumë me thanë të drejtën se fillun edhe me u shpeshtue shkumjet. Po megjithate ata të vitit të katërt, sidomos në vitin ‘91, disa me thonë të drejtën është dasht shumë shumë ti kemi në kujdes të madh për arsye se i kërkonin për ti çu në shërbim ushtarak. Dhe kjo ka qenë ni sfidë e madhe.
Edhe në këtë drejtim me thonë të drejtën ja kemi dal përveq një djali, përveq një djali me mbiemrin Kaçamaku nëse s’gaboj, që e morën me dhunë edhe atje është plagos edhe sot ka pasoja. E ma në atë kohë vinin edhe ushtarë të vdekur, e dini besoj kështu keni dëgju. Po në këtë mënyrë vepronin për shembull, në këtë kohë. Kemi pas drejtorin, kemi pas pleqësinë, jemi mundu me ni fjalë ato organet që kanë ekzistue atje mendoj ma herët, ti bartim edhe në këtë kohë, bile ndoshta kemi punuar ma me përkushtim.
Adea Batusha: Ku u konë qekjo qendra që e keni bo ndërrimin e ditarëve, në cilin objekt u konë qekjo?
Fazli Hajrizi: Në “Azem Sylejmani” ka qenë në Iliridë, këtu në Tavnik. Edhe desha të them në atë kohë, mendoj në vitet ‘90-të kryesisht në fillim të viteve ‘90-të, ka qenë nji përpjekje që prapë me u kthye në objekt shkollor. Në fillim drejtori me kryetarin e pleqësisë ose dikë tjetër shkonin për të bisedu atje me drejtorin e sende. Disa herë na tregonin se nuk i kanë prague, plus kur i kanë paralajmërue se do të shkojnë ata e kanë thirrë dikë prej sekretariatit të punëve të brendshme, mendoj policët serbë nuk i kanë leju me hy brenda edhe kështu.
Anita Susuri: A ka pas naj objekt shkollës mesme që ka mbet hap a asnjona, krejt jonë mshelë?
Fazli Hajrizi: Gjatë viteve ‘90-të, për shembull në gjimnaz në katin e dytë kanë punuar nja pesë paralele në gjuhën serbo-kroate, se s’ka pas, pak nxënës. Krejt dhomat tjera kanë qenë të lira. Domethonë gjatë gjithë kohës tetë vjet a nontë sa po i bie objekti i gjimnazit ka qenë i zbrazët thuja. Ata e kanë shfrytëzu për nji ndërrim edhe… Po kështu edhe me shkollën e mesme të mjekësisë, ka qenë ja këtu përtej Ibrit, edhe ajo faktikisht ka qenë me ni numër të kufizum me paralele në gjuhën serbe se me të thonë sinqerisht edhe në paralele serbe ka pas shumë pak serbë.
Kryesisht kanë qenë boshnjakë, ka pas romë e kështu, pak ka pas serbë. Po kështu edhe në shkollën teknike që e kanë objektin ndër ma të mirët ka qenë atëherë në Jugosllavi, ish Jugosllavi. Me punëtori në podrume, që nuk ja gjen shoqen dikun. Jo veç në Kosovë po në krejt shtetin atëherë të ish Jugosllavisë. Bile ka qenë shembull kështu për ish shtetin si shkolla ma e avansume. Këtu e ka kry teknikën edhe Mahmut Bakalli, (qesh) nëse kështu ju intereson me ditë.
E kështu. Domethënë ka qenë edhe shkolla, cila harrova, ekonomia që është ngjit me gjimnazin. Bile ekonomia ka qenë dikur me Normalen, pjesë e gjimnazit. Domethënë me drejtorinë e gjimnazit edhe mandej ‘67 – ‘68 janë pavarësue edhe jane kriju shkolla në vete. Gjimnazi u ndërtu në një objekt të ri, ekonomia ka kalue masi osht shue Normalja në objekt Normales. E ka trashëgu mandej edhe emrin ose emërtimin “Hasan Prishtina” e kështu.
Anita Susuri: Deri kur kanë vazhdu këto shkollat, po mendoj ‘99-tën, kur kanë fillu bombardimet apo…?
Fazli Hajrizi: Pak ma herët, 14 mars, ra një granatë prej ni pjesë andej {tregon me gisht përballë} në lartësi. Tash prej ku është lansu nuk e dimë po kryesore ka ra në treg. Edhe për çudi të Zotit atë ditë në treg po thuja nuk ka qenë as ni serb, askush tjetër, po mendoj prej tyre, se si duket kanë qenë edhe të paralajmërun. Edhe aty pësojnë me dhjetra, dhjetra edhe vdesin, disa plagosen.
Ne e dëgjuam si rast edhe më kujtohet si sot kemi ecë kështu edhe kemi shkue për me dhonë si lajm kështu edhe pse kemi bashkëpunu në nji zyre të vogël, kemi qenë në një dhomë të kufizume me nji faks me ni diçka të vogël, me atë kryetarin e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut, këtë Halil Baranin. Bashkë kemi punu nja tetë vjet kështu shumë i gjallë ai njeri, o Zot! Kah i merrte informacionet nuk e di po mu më ka ndihmu shumë po edhe veten edhe tjerëve kështu.
Edhe kështu, kështu ka ndodh, e di që e kam thirrë drejtorin masi kom shku në shtëpi se atëherë nuk kemi pas telefona të xhepit e sende po fiks. Tha, “Po” tha, “jam i njoftum, e dimë. Veç po e pres” tha “përgjigjen prej Drejtorisë Komunale të Arsimit, e ata do të lidhen me Prishtinën”. Edhe mas nja ni ore na u njoftum se mësimi ndërprehet. Kështu që me 24 [mars] pastaj dihet ndodhën bombardimet e ne e kemi ndërpre me 14 [mars]. E kështu.
Anita Susuri: E gjatë bombardimeve keni qenë në Mitrovicë apo në fshat?
Fazli Hajrizi: Këtu kam qenë deri 12 ditë para se me kapitullu Sërbia. Herë në periferi, herë brenda në qytet tu lëviz. Edhe ma vonë kom kalu në Ulqin, shkonin do autobusa, tamam u rahatova pak, shpëtuam se faktikisht Sërbia kapitulloi. Edhe në hovin e parë që vinin autobusët këndej kam ardh, kam jetu nja ni mot-mot te vëllau se shtëpia u dogj edhe tani kadal-dal u qetësum edhe vazhdum nji jetë të re në liri, që u përpoqëm në forma ndryshme ta ndërtojmë edhe lirinë. Edhe shtetin. Besoj është bo mjaft, jo mjaft po diçka është bo po do të duhej ma shumë. Do të duhej ma shumë po kaq kemi pas kaqik (buzëqeshë) edhe…
Anita Susuri: Po më intereson edhe nëse mundeni me na tregu për përvojën e luftës, si e keni përjetu ju?
Fazli Hajrizi: Urdhno?
Anita Susuri: Përvojën e luftës, si ka qenë për juve? Thatë që keni udhëtu shumë mrena qytetit edhe në Mitrovicë ka qenë kogja rondë. Si ka qenë koha luftës për juve?
Fazli Hajrizi: Koha e luftës? Po e randë shumë. E randë shumë.
Anita Susuri: Po mendoj gjatë bombardimeve.
Fazli Hajrizi: Gjatë bombardimeve të them të drejtën atë nate e kam përjetu në periferi të qytetit atje në maje të Zhabarit është një fshat, në një shtëpi gati të skajshme afër malit, me familje edhe dy-tri familje të tjera, u ngujum. I shihnim ato dritat kur edhe caqet ku qëllojshin, Në momentin kur është qëllue kjo kazerma këtu afër Mitrovicës, afër gjimnazit sipër, ma nalt, ka pas shkundje të mëdha, xhamat kanë ra sipër. Bile djalin e kisha afër kështu edhe për fat shpëtoj se u coptuan xhamat krejt.
Edhe u gëzuam shumë se shpëtuam po ai zgjati edhe 78 ditë, a po? Se kaniherë po i harroj do gjana kështu (qeshë). 78 ditë zgjati kjo deri sa thjesht u pa se edhe Milloshi edhe qeveria e tij kanë mendu që hajgare osht tu bo NATO-ja edhe nuk e kanë përnime Bashkësia Ndërkombëtare. Ose kanë qenë si të thuash nën trysnin e Rusisë me mat pulsin e NATO-s, se vërtet a mund t’ia dalin. Edhe fundi-fundit kështu. Mos po hezitojnë ndonjëra prej këtyre shteteve që janë të reshtuara në NATO.
Për shembull, e kishin fjalën për Spanjën ose për Greqinë ose për Holandën ose Luksemburgun ose cilat kanë qenë Belgjika e sende anëtare të NATO-s. E sa për Shqipërinë që nuk ka qenë anëtare faktikisht ka qenë shtet ndihmës, se aty ka pas baza. Ose Italia fjala vjen, e sende. Po kryesore ja dolën edhe shpëtuam. E tash ajo çka është brenga ma e madhe është se po ka zbrazje. Kështu që po të vepronim e të dinim të punonim pak ma mirë fill pas luftës për të bërë diçka që fëmitë tanë, të rinjtë tanë këtu të sistemohen, këtu të jetojnë, këtu të kontribojnë.
Pavarësisht që ka pas mundësi për shembull me vazhdue shkollimin qysh e kanë vazhdue tash edhe e vazhdojnë edhe nesër me u rikthye sërish si kuadro të kualifikuara, sikur nuk kemi pas ndonji rezultat të mirë në këtë drejtim. Po megjithate e mira është që ata kudo që janë ata janë tanët edhe reflektojnë kudo që janë mirë, besoj. Edhe me sjellje, edhe me punë edhe me shumëçka tjetër. Edhe unë për vete kudo që ndëgjoj që ata kanë rezultate ju gëzohem për arsyen se thjesht janë tanët kështu, edhe bajnë një punë të mirë për njerëzimin. E në mënyrë indirekte edhe për kombin tonë e kështu.
Anita Susuri: Zoti Fazli falemnderit shumë edhe për kontributin e juj edhe për intervistën, për kohë!
Fazli Hajrizi: Me nder qofshi! Edhe më keni kthy në një kohë edhe pak (buzëqeshë)…
Anita Susuri: Ju kemi emocionu pak (qeshë)
Fazli Hajrizi: Edhe përbrenda njeriu është i shkapërderdhur në atë kuptimin kur i kujton do gjëra.