Kur merret gjithçka nga ti, atëherë mbet hapësirë për imagjinatë, dhe imagjinata fluturon, por sikurse zogjtë migrues, gjithmonë e dijnë rrugën për në shtëpi.

Luftërat prodhojnë gjenerata të humbura dhe Millosheviçi dëshironte që kjo gjeneratë e shqiptarëve të humbiste. Por përkundrazi, ata lulëzuan.

Këto kartolina nga Lufta e Dytë Botërore janë pjesë e koleksionit, Kthehen tek Dërguesi: Njëqind Vjet Kartolina nga Kosova. Poseduesi i këtij koleksioni, Keneth Andresen, profesor i Komunikimit në Universitetin e Agderit, Norvegji, me mirësi i ka bërë këto kartolina të qasshme për Iniciativën e Historisë Gojore me rastin e ekspozitës: Nën Radar: Kujtesa e Luftës së Dytë Botërore në Kosovë (Prishtinë, 9 maj, 2015), për ta shënjuar shtatëdhjetë vjetorin e përfundimit të luftës.

Pjesa e përparme e kartolinave pasqyron imazhe të një Kosove të mëparshme, ku ndërtesat dhe njerëzit janë të rralla; dhe imazhe të momenteve të rëndësishme, siç është momenti i hapjes ceremoniale të shkollës së parë në gjuhën shqipe nën okupimin gjerman, apo tubimi i njerëzve pas çlirimit nga i njejti okupim. Pjesa e pasme e kartolinave është shpesh e zbrazët, mirëpo kur ka diçka të shkruar ato janë në gjuhën serbe; ato na japin një fragment nga bisedat, të cilat me t’u vendosur në kontekst, shpërfaqin lëngimin për më të dashurit dhe vrazhdësinë e kohës së luftës. Ne shtuam portretet e partizanëve malazez përplot mburrje dhe skenën akcion me partizanin shqiptar në qendër.

Këtu e prezentojmë një verzion të redaktuar nga prezantimi origjinal.

Inkurajimi i një perspektive kritike të historisë në Kosovë: Diskutimi i narracionit të Luftës së Dytë Botërore nga mësuesit e historisë

Hulumtim nga Iniciativa Kosovare e Historisë Gojore dhe Qendra për Studime Krahasuese të Konfliktit

Ky raport ofron një perspektivë unike lidhur me mënyrën se si mësohet aktualisht historia në shkollat e mesme në Kosovë, duke u fokusuar në mësimin e historisë së Luftës së Dytë Botërore. Konkluzionet e këtij raporti bazohen në intervista kualitative me mësuesit të realizuara nga Anna Di Lellio, Orli Friedman, Srdjan Hercigonia dhe Abit Hoxha, në dy sisteme të ndara të arsimit që operojnë në Kosovë, njëra e udhëhequr nga autoritetet e Kosovës (shkollat e mesme në gjuhën shqipe), dhe tjetra nga Beogradi (shkollat e mesme në gjuhën serbe).

Për t’i përmbledhur më gjerësisht gjetjet e raportit, ne e kuptuam që mësuesit nga të dyja grupet janë “gardianë” të narracioneve të tyre nacionale; që shprehin mosbesim ndaj ndikimit të autoriteteve institucionale – qeveritë e jashtme, organizatat ndërkombëtare, Ministritë e tyre në vend – në mjetet dhe praktikat e tyre të mësimitdhënies; dhe që ata përdorin rrëfime personale dhe të komunitetit në komunikimin e tyre në klasë, gjë që korespondon me ndarjet politike që operojnë nën homogjenitetin e narracioneve nacionale.

Konluzioni ynë është që mësuesit e historisë kanë nevojë për më shumë hulumtime akademike. Sidoqoftë, ndryshimi nuk vjen nga jashtë. Që të jetë më efektiv, duhet të vie nga brenda. Hulumtuesit serb dhe shqipëtar kanë nevojë për mbështetje financiare që të studiojnë jashtë, që të hulumtojnë arkivat regjionale dhe përtej, dhe të krijojnë një trung të ri të literaturës mbi Luftën e Dytë Botërore që adreson aspektet fundamentale të këtij konflikti, të cilat narracionet nacionale historike shpesh herë i përjashtojnë apo shtrembërojnë.

Për të lexuar raportin e plotë ju lutem klikoni këtu.