1960’ların sonunu, Kültür merkezinin inşa edildiği zamanı hatırlıyorum. Sonrasında bir sinema odasına sahip olduk ve o zaman, fikir şu ki artık Dean Martin ve bazı benzeri kovboy filmlerini izleyebilecektik. Bu durum daha sonraları daha kolay ve daha sempatik olmaya başladı. Her pazar söz konusu merkezde toplanırdık. Folklor, dans ve canlı müzik etkinlikleri yapılırdı. Doğal olarak her şeyi kendimiz yaptık, kendimiz finanse ettik, ve başka. Danslarımızın kalitesini arttıracak daha fazla gitar, davul ve başka enstrümanları alacak paramızın olmadığı zamanları hatırlıyorum. Sonra, demek istediğim mahalledeki insanların kafalarını ütüleyerek gençlere biraz yatırım yapmalarını istedik. ‘ Verin, yatırım yapın, öteberi için daha çok paraya ihtiyacımız var’. Hatırlıyorum da ne zaman böyle zamanlar olsa, biraz para verirlerdi, biz de bu parayı toplardık hatırladığım bir şey daha var, yine böyle bir zamanda orkestramızı kurduk. Daha çok yerel hafif romantizm ve eski güzel şehir şarkılarını çalıyorduk. Aynı zamanda Tom Jones ve Beatles müzikleri de vardı. Böyle ki, her iki türden de söyledik. Aslında pek az… veya belki de bilmiyorduk, ben nerden bileyim… Halk müziği çok az çalınırdı, o zamanlarda modern olarak sayılan şarkılara daha yatkındık. Örneğin Misha Kovaç, ne bileyim Jevremoviqi gibi. Aynı zamanda eski Prizren şarkılarımız ve başka.

Size o zamandan bir hikaye anlatayım. Arka arkaya kamyonlar geçti, oradan, orada kalmaya karar veren güçlü bir Hırvat topluluğunun yakınında bir yerde. Buradan yaklaşık iki yüz metre uzakta postaneye kadar sıraya dizildiler ve bu kamyonlara yüklendiler. Bu kitlesel bir göçtü, Yanyeva’lılar için bunları unutmak zor. Şimdi, yaşlı bir kadın, gerçek bir sağlık sorunu olmadığı halde,  bir check-up için geliyor.

Ben de ona, ‘Nineciğim, şikayetin nedir, neren acıyor?’ diyorum, ‘Kamyonlar acıyor.’ diyor. ‘Hepimizin acıyor.’ diyorum. Bu teşhis de vardı işte, ‘Kamyonlar acıyor.’ Asıl acı veren şey, akşamları onlarla birlikte oturup, bir şeyler içmek ve takılmak ve ertesi gün gitmiş olmalarıydı. Çünkü kararlar neredeyse bir gecede verildi. İlk önce, ‘Gitmiyoruz, ihtiyacımız yok’ diyorlardı. Sonra bir gecede bir şeyler oluyor, muhtemelen bir komşu gidiyor, sonra bir başkası. Sonra da “Ben neden kalayım, ben de gideceğim.’ diyorlar ve böylece…

Biz beraberdik, evet, bu evlerde yaşayan, o çok sevdiğim ahşaptan nalınlar giyen Türklerle birlikte zaman geçirirdik. (gülüyor) İşte o nalınlarla günümüzde artık olmayan, olmadığını düşündüğüm hamamlara giderdiler. Mesela onlarda parke yoktu fakat ahşap döşeme vardı {elleri ile anlatıyor} ve döşemeyi fırça ile  fırçalıyorlardı. Sarı, altın gibi sarıydı. Çok temiz insanlardı ve bugün hala burada olan benim Mazlumum, bildiğin gibi […] Birbirimizi yıllarca tanıdıktan sonra ve çok fazla sevgi ve çocukluk anıları yaşadıktan sonra, beni bebekliğimden beri tanıdığı için, ne tür insanlar olduğumuzu, nasıl olduğumuzu ve neler yaptığımızı bilirdi. Yani demek istediğim, tüm maceralarımız ve benzeri şeyler yanında bana nasıl lokum yapıldığını öğretti ve hatta katmer böreği ve kol böreğini yapmayı, herşeyi bana o öğretti. Benim annem de onlara başka şeyler öğretti, böylece alışveriş yaptık. Yani tam bir aile gibi.

Yeni binada eski Sırplar, eski Priştine Sırpları, eski Türkler ve eski Arnavutlar yaşıyordu. Şimdiki sinemanın olduğu yerde evleri vardı, eski Omladina Sineması, nerde olduğunu biliyor musunuz? Ve bu binalar inşa edildiklerinde, onlar eski evler oldukları için, eski ev sahiplerine apartmanlar verildi ve hepsi o binada yaşamaya başladı. Herkes o binaya yerleşti. Ben ve benden başka bir gazeteci daha böyleydik, ayrı yani. Diğerleri ise… yaşadıkları alanı olduğu gibi sadece bu binaya aktardılar: eski Arnavutlar, eski Sırplar, eski Türkler. Ve bu çok ilginçti. Oradayken, kapıların önünde oturmaya alışkın olduklarından, evlerinin önünde buluşup konuşmaları… bu zihniyet ve bu gelenek olduğu gibi apartman hayatına aktarılmıştı. İkisi de oraya banklar koymuşlardı, kahve vardı, her şey… bu bina hepsinden farklıydı. Ve böylece insanlar da birbirine yakındı.

Bir pozisyonda olduğum için ben ve Stihović diye biri, diyorum ki… Novobreg’den biri, biri Arnavut olan bu çocuk yuvasının yöneticisi Vitia, evet, hatırlıyorum Vitia. O zamanlar devlet görevlisiydim, siyasetle uğraşıyordum, ne kadar bildiğini bilmiyorum… Komitenin Genel Sekreteriyim […] Ve o bana geliyor, ‘Senin için ne yapabilirim, senin için, yoldaş Trajković?’ İşte bu şekilde. ‘Dinle, hadi, bak şimdi, yaşadığım binanın önüne bak, insanlar öyle, öyle iyi ki. Sen de birkaç ağaç dikebilirsin.’ Ve şimdi ağaçlar, şu tünelin hemen öncesinde, orada aşağıdaki binalar var ya biliyor musun işte bütün o ağaçlar… evet, onlar benim planım sayesinde oldu, rica ettim ve benim için ekildi. Kimse bilmiyor, orada yaşayan insanlar biliyor. Aksi takdirde, diğerleri bilmez. Bu böyle oldu, o… bu binanın hemen önündeki orman.

Priştine’de rol yaptığım ‘Roma’ amatör tiyatrosunda dramaturji bölümündeydim. O zamanki Yugoslavya’yı, festivalleri gezerdik, katkı sağlamaya çalışarak bir taraftan da tiyatronun ve aktörlüğün dünyasında, bazı karakterlere {elle işaret ediyor} bürünerek gerçeklikten biraz olsun kaçmaya çalışıyordum. O zamanlarda bize şevk veren şey tiyatroya gelen insanların yüzlerine mizah ile gülümsemeyi yeniden tanıtmaya çalışmamızdı, çünkü yine aynı yere dönüyorum ama o zamanlarda hayat zordu, özellikle burada, sürekli göç veriyorduk, ekonomik zorluklar çeken bireyler vardı, çatışma vardı […]

O zamanlarda gösterileri Rom dilinde yapıyorduk. İki aile vardı {elle göstererek} yani ‘Romeo ve Jülyet’ konseptinin aynısını almıştık, çatışmaları ama hepsini bunları Rom hayatı prizması üzerinden gösteriyorduk. Roma prizması üzerinden yani onun üzerinden sınıf çatışmasını, ekonomik sınıfların, şey Rom toplumu içinde, içindeki çatışmasını [yansıtıyorduk]. Sonuç olarak Şekspir’in kendisi de sınıf çatışmasını, zenginlik, güç ve aşk çatışmalarını yansımıştır.

…Yahudilerin o gece alıkonulmasına, toplanmasına tanık oldum, çünkü evdeydim. Amcamlardan biri her pazartesi buraya salı pazarı için varır, çarşamba sabahı ise Yakova’ya dönerdi. O gece o amcam da oradaydı, ansızın kapıya, bi kapı vardı, çekiçle, gelip çekiçle vurmaya başladılar, dı,dı,dı {onomatopoetik} gün bugün aklımdadır. Sonra, evet, bim… bom, bom bom {onomatopoetik} kapıyı kırıp içeriye girdiler.

Koridora girdiklerinde amcam dışarı çıktı, onlar “İçeri gir!” dedi. Gerçekten de Arnavut SS’leriydiler, o alay [Skanderberg]… Yahudileri alıp götürdüler, ev boş kaldı, pijamalarıyla oldukları gibi alıp götürdüler. Bız bakakaldık, fazlasıyla korkunç bir olaydı.

…NATO müdahalesi bazı açılardan doğruydu cünkü onca savaşa bir son verdi, ortaya çıkmış olan sonuç hassas bir denge olmuş olsa da. Bu, savaşı sonlandırmak için yapılan bir askeri hareketti, savaş ilan etmedi, savaş zaten yaşanıyordu, ölüler vardı, biz halihazırda yaşanmakta olan bir çatışmaya müdahale ettik, siyasi olarak doğruydu. Meşruydu. […] O zamanlarda da meşru olduğunu düşünüyordum hala da öyle düşünüyorum NATO’nun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmemesine rağmen, ki o da zaten Rusya’nın vetosundan dolayı yaşandı, yine de AB bu durumda NATO askeri harekatının nedenlerini kabul etmiş ve bu askeri harekata desteğini, siyasi desteğini sağlamıştı.

[Priştine’de]Canımı en çok ne sıkardı biliyor musunuz? O zamanlarda kadınlar hepsi burada evlerde dimija [çityan] ya da kule [şalvar], kule derlerdi. Onlar da aynı dimija gibi, ama öyle geniş değil. Üsküp’te bizde kimse dimija giymiyordu. Şehirliler giymiyorlardı. Hatta köyden gelenler de giymiyorlardı, o benim canımı sıkıyordu işte. Genç kızlar, kızlar o zamanlarda pantolon giymezlerdi, ama dışarı da çıkmazlardı, ancak mahalleye çıkarlardı, evde hep o kule’lerle. Sinirimi çok bozuyorlardı, beni çok rahatsız ediyorlardı. ‘Ama hava çok sıcak, bunlar çok rahat’ diyorlardı’.