Yanova, çocukluğumda hatırladığım kadarıyla, adeta yeni bahardı, yeniden doğuşu yaşıyordu. Yani bizim Yanova’da her şeyimiz vardi. Tüm insanlarının, vatandaşlarının yaşamak için ihtiyacı olan şeylere sahip olduğu küçük bir kasabaydı. Bilirsin, çeşitli dükkanlar. Sadece üretmekle kalmayıp aynı zamanda merkezde sözde pazar dediğimiz ticaret hayatının gerçekleştiği bir yerimiz vardı. Sabahtan, sabah erkenden, kilisenin sabah çanları çaldığında, insanlar uyanıyordu, dükkanları olanlar, marketlere veya atölyelerine gidecek olanlar, bazı çiftçiler işlerine hazırlanırdılar. Esasen insanlar tüm gün boyunca çalışırdılar. Akşam saatlerinde çanlar yine çalardı ve bu ses insanlara çalışmayı bırakmayı işaret ederdi. Sonra adamlar, evlerin direği pazara çıkıp, merkezde işler, alışverişler ve mal değişimi yaparlardı.
Yanyeva bölgesinin tarihi kurşun ve gümüş rezervleri açısından zengin olan, bölgeye ekonomik kalkınma ve büyüme sağlamış olan Novo Bırdo ve Kopaonik’in madencilik geleneği ile bağlıdır. Kosova’daki Hırvat topluluğunun tarihi 12. yüzyıla dayanır. Madenlerin 16.yüzyıldan itibaren kapalı olmasına rağmen, topluluk Yanyeva’da kalmak için anlam ve mantıklı nedenler bulmaya devam etmiştir. Bölgesel ticari merkezlere bağlı olan Yanyeva’nın mimarisi Osmanlı ve Avusturya-Macaristan evlerinin bir karışımından oluşmaktadır. Farklı topluluklarla sözlü tarih görüşmeleri yaparak Yanyeva bölgesinin kültürel ve ekonomik kimliklerini anlamayı ve daha yakından tanımayı amaçlıyoruz.
Yanova üzerine yapılan bu araştrma “Kapsayıcı Kültürel Mirasın Korunması tarafından Topluluklar Arası Diyalogun” bir parçasıdır. Proje Avrupa Birliği İstikrar ve Barışa Katkı Yapan Enstrümanı (IcSP) tarafından finanse edilmekte ve Kosova’da Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından uygulanmaktadır.
Don Matej Palić
PapazDragutin Ivanović
Ticari1960’ların sonunu, Kültür merkezinin inşa edildiği zamanı hatırlıyorum. Sonrasında bir sinema odasına sahip olduk ve o zaman, fikir şu ki artık Dean Martin ve bazı benzeri kovboy filmlerini izleyebilecektik. Bu durum daha sonraları daha kolay ve daha sempatik olmaya başladı. Her pazar söz konusu merkezde toplanırdık. Folklor, dans ve canlı müzik etkinlikleri yapılırdı. Doğal olarak her şeyi kendimiz yaptık, kendimiz finanse ettik, ve başka. Danslarımızın kalitesini arttıracak daha fazla gitar, davul ve başka enstrümanları alacak paramızın olmadığı zamanları hatırlıyorum. Sonra, demek istediğim mahalledeki insanların kafalarını ütüleyerek gençlere biraz yatırım yapmalarını istedik. ‘ Verin, yatırım yapın, öteberi için daha çok paraya ihtiyacımız var’. Hatırlıyorum da ne zaman böyle zamanlar olsa, biraz para verirlerdi, biz de bu parayı toplardık hatırladığım bir şey daha var, yine böyle bir zamanda orkestramızı kurduk. Daha çok yerel hafif romantizm ve eski güzel şehir şarkılarını çalıyorduk. Aynı zamanda Tom Jones ve Beatles müzikleri de vardı. Böyle ki, her iki türden de söyledik. Aslında pek az… veya belki de bilmiyorduk, ben nerden bileyim… Halk müziği çok az çalınırdı, o zamanlarda modern olarak sayılan şarkılara daha yatkındık. Örneğin Misha Kovaç, ne bileyim Jevremoviqi gibi. Aynı zamanda eski Prizren şarkılarımız ve başka.
Olga Gucić
ÖğretmenGerçekten de çok sosyalleşirdik, düğünler, vaftizler ve bize özel bir keyif veren her şeye katılırdık. Kendini bir kutlamadan diğer kutlamaya hazırlardın. Sokaklar her zaman temizdi, herkes her Cumartesi günü evlerinin önünü temizlerdi. Bilmiyorum, şarkı söylerdik. Her pazar, Yanova – Glama’nın üstündeki bir tepe olan yerde korzomuz vardı. Öğleden sonra, sadece gençler orada takılırdı. Ayrıca bunun için St. Georges ta vardı, bazı çok özel kutlama hazırlıklarını orda yaptık. St. Georges gecesinde genellikle nişanlı olan kız, rifana, bütün arkadaşlarını ve ailesini davet ederdi.
Omer Škrijelj
DoktorSize o zamandan bir hikaye anlatayım. Arka arkaya kamyonlar geçti, oradan, orada kalmaya karar veren güçlü bir Hırvat topluluğunun yakınında bir yerde. Buradan yaklaşık iki yüz metre uzakta postaneye kadar sıraya dizildiler ve bu kamyonlara yüklendiler. Bu kitlesel bir göçtü, Yanyeva’lılar için bunları unutmak zor. Şimdi, yaşlı bir kadın, gerçek bir sağlık sorunu olmadığı halde, bir check-up için geliyor.
Ben de ona, ‘Nineciğim, şikayetin nedir, neren acıyor?’ diyorum, ‘Kamyonlar acıyor.’ diyor. ‘Hepimizin acıyor.’ diyorum. Bu teşhis de vardı işte, ‘Kamyonlar acıyor.’ Asıl acı veren şey, akşamları onlarla birlikte oturup, bir şeyler içmek ve takılmak ve ertesi gün gitmiş olmalarıydı. Çünkü kararlar neredeyse bir gecede verildi. İlk önce, ‘Gitmiyoruz, ihtiyacımız yok’ diyorlardı. Sonra bir gecede bir şeyler oluyor, muhtemelen bir komşu gidiyor, sonra bir başkası. Sonra da “Ben neden kalayım, ben de gideceğim.’ diyorlar ve böylece…
