İçınci Bölüm
Hem çok şeyler başladi ne derlar, teşvik olsun. İçınci Dünya Harbın kalantilari başladi millete bi entuziyazım yer aldi. Bir, hayır… Atladım… atladım, bu oldi açan Cermanlar cidey, açan kurtuluş oli.
Ebru Süleyman: Açan İtalyanlar coldi dimi?
Şerafedin Süleyman: Efendım?
Ebru Süleyman: İtalyanlar açan coldi.
Şerafedin Süleyman: Italyanlr nerde müzey, orda dır ceneral ştaf İtalyanların. Her akşam İtalya bayragi kalkardi müzikayle onların himnasiyle biz çikardık seyir bakardık. Sora onlar meyteplerde yaptilar bi organiza çocuklar içın. Balilla, ufak piyonerler. Verırdilar birer ogırtaç hem birer taça onlar baglansınlar faşist partisına ufaklıktan terbiye şte dolaştırırdilar cezdırırdilar, nice eskurziyon biçımınde. Benda cirdım o piyonir teşkilatına.
Şimdi kardeşım çalışidi terzi zanadında ayni zamanda Memduh ile beraber yazılmiş idilar CRZ, sendikat teşkilatına. İşçiler orda çendi organizmasi var idi, ordan bi türli başlay politik hayati. Bu kırk sene zarfında stajım var kırk sene efektif; on dokuz cün hem üç ay ne zaman penziyaya çiktım. Deyebilırım yüzde elli, yüzde elli beş bi tahmin hayatım siyasetle baglandi. Bütün işleri ileride ne yaptım, çeşit funksiyolar ceçırdım ama profesiyonal işlerıni da yaptım. Sağlık problemleriyle en fazla çalıştım.
Ebru Süleyman: E aco nasıl baglandın İçınci Dünyadan Harbından sonra?
Şerafedin Süleyman: Eh şimdi İçınci Dünya Harbi bittıkten sonra, kurtuluş oldu, 19 Kasım ayında 1944’ınde partizan kuvetleri Bulgar asçeriyle kasabaya cirdilar. Yari cecede biz esçi evde bekleydık bitaraftan celsınlar. Büle dayımın kızlari hazır edeydilar proleter bayragıni, orakle çekiç, kırımzi bayrak. Ceceyle işleydilar bayragi hazır etsınlar çi yarın, obircün çikmak karşilamak. Sabahın coli bir Božo Ričkin Sırpli kakalay kapiyi: “Komşi hade kurtulduk” bagıri sesle. Dedık Remzi’yle “kuku çetnigın biri, bu mi kurtuluş?” “Cit sen!”. Ama cittıkten sonra biz hucum çikalım belediye ününe.
Belediye imiştır Çarşi Cami’si var, Çarşi Cami’sının karşisında orda var idi bi samoposluga yıkıldi orasi, orda imiştır opştina. Sabahın çikaysık koyduk kırmızi yaftalar {kollarıni cüsteri} çi biz parti tarafi. Menduh’un evi ününde orda Bulgar asçeri “dur”, durdutti bizi. Olmaz… More diverisık {cüsteri yaftalari kolunda}. Bi türli kiverdi çiktık opştinaya. Opştina ününe ne çikalım, Sırplar ürenmiş. Sırp bayragi “živela sloboda, yaşasın kurtuluş”. Ne partiyi anmaylar yaşasın komunist partisi. Biz zehır olduk. Bunun içın mi biz ümit ettık? Vay bizım içın. Müslimanlar ekserisi kapandilar, kapilari kapadilar. Bulgar asçerleri başladilar bozsun zulum yapsınlar evden eve. Münafikçiler, Sırplar parmakle Müsliman evlerıni diverırçe bunlara. Şte bir konkret misal: O cün, hercün orda toplandi millet opştina ününde, belediye ününde. Ne baksak yoldan süngilerle Bulgar asçeri bi Arnavudi baglamişlar çüliyi, tellerle ellerıni cütürilar pataraya. O dakika Mustafa Hoxha Mylshevci partizan komandanti ve onun komiseri Karadag’li, beycirle hem maşinka ününde, beyaz taça plüs ama Arnavut bayragiyle.
O çok yardım etmiştır Priştine halkına. Topladi müzisyenleri davullar, defler, darabukalar milletın. Millet onun arkasına mahalleden mahaleye; açtırdi kapilari: “Çikın. Bizım da kazancımız!” ama o dakikta bu Arnavudi cütürürçez durdurdilar masa ününde. Mustafa Hoxha Mylshevci soray “nedır o?” Dey “cütürilar pataraya mi, hapsanaya mi bilmeysık.” Emredi, dey “deyın o asçere kiversın o adami.” Bulgar asçeri dey “hayır biz partizan emirlerıni çesmezsık, bize emredebilır vetëm ceneral staf.” Çevıri maşinkay, bunlar adami verdi içi tanışıgıni cütürüni adami evıne. Çekti o telleri. O vakıt biz başlandık biraz dirılelım, bizım da var imiş dil imiş salt bunların. Sonra hercün mitingler. Mitingler mahaleden mahaleye ve bir atmosfera başka, insanlar kiverılsın. A bu (anlasilmay) ne kakaladi kapiy oni payçladilar Veternik’te. Noldi filani Veternige citti. Veternik’te orda payçladilar düşmanlari ne araydilar olsun esçi Yugoslavya sistemi.
Ondan evvel çocuklugumi ceçırmişım Pazar mahalesınde. Pazar mahallesi şimdi nerdedır pazar. Orda en yakın arkadaşlarım cene bizım akrebaların çocuklari. Deyelım İlyaz abeyın çocugi Mühedin, Şemsi biraz daha Remzi’yle ciderdi daha fazla. Üce kardaşi Necmi, halam çocuklari Kurteş. Kurteş, Parteş, Süleyman. Obi halamın çocugi Kemal. Cene bubi halam çocugi Süleyman, Şevki. Bunlardan mada İlyaz Haciaguş’ların ne idi ministar Albanya hüçümedınde ve Mustafa Haciaguş, kardeşi İlyaz Aguşun. Unukalari Ali Aguş, Bürhan, Ridvan, Virdan ve kızkardaşlari Zeynep bana kalsa idi adi, onlarle birlikte büyümişsık. Banım akrebalar çocuklari plus bunlar.
Niçın Pazar mahallesınde? İçeride nerdedır şimdi pazar nerde esçi şeyler satıli, orda imiştır büyük bahçe. Armutluk, elma ve dicer yemişler İlyaz enefndinın ve Mustafa efendinın mali. Onlara yapılırdi. Hem cirış imiştır daraş, şimdi nasıl cirıli pazara. Pazar imiştır ünde hem var imiştır bi yapi ürtili, orda pazar cünleri demek salli cünleri pazar tutulurdi. Bogdayi, momoroz büle şeyler nedır yagmura karşi tehliçe orda satılırdi, a beride burda sonra yapıldi nastrešnicalar banım var resımlerım. O nastrešnicalar cene bülmeti; sütler, kaymaklar, turşilar bilmemneler orda çüyliler cetırırdi orda satılırdi ama umumi o sayılırdi pazar.
Hayvan pazari imiştır nerde Avala, daha dogrisi nerde dom, şimdi zabitlerın evi imiştır orda. Zahir Pajaziti o şeş aşarda, nerde şimdicek bilmem nedır o Unmik’ın, orda imiştır cüzel yapi bazenle, zabitların evi. Oraya pusulayle cirebilidık. Ben çocuklar olmiştır, yetıştilar orda ikanırdık ciderdık ama alamazdi herçez o pusulayi. Banım var idi privelegiyam mada bulidım funksiyalarda bana verıldi.
Ebru Süleyman: Aco, İçınci Dünya Harbı’ndan sonra haçan kurtuldunuz…
Şerafedin Süleyman: Evet
Ebru Süleyman: Devam edebilırmisık ordan sonra nasıl haçan kuruldi Yugoslavya nasıl başladi degışsın herşey?
Şerafedin Süleyman: Ben anlatırmadım daha gimnaziyeyi. Gimnaziyede 1946-47 okul sennesi ben gimnaziyeyi bitırdım. Devam etmedım seçizınci sınıfa ka. Niçın? Kosova’nın faktorlari dogruldilar bizım okul gimnaziyeye istekle, topladilar bizi cençleri. E ben cençlerın başkani idım okulda da, gimnaziyede. “Çim haber oli cünüli ügretmenlık yapsın?” Biz bi yigırmi-otuz çişi yazıldık. Bütün çüylerde açıldi meytepler, ügretmen yok. E ügretmenleri yetıştırmek içın biz mecbur olduk çestırelım meytebi devam etmek içın, biz ne ayrıldık ne seçıldık cünülli, bir hefte sonra dedi hazırlanın kamyonle Prizren’e. Üç ay pedagoji kursi bize tutuldi nasıl ügretmenlık vazifelerıni icra edelım. Benda o kursi devam ettım, bitırdım kursi, dündük kasabaya şimdi bekleysık kararlari. Bana coldi karar “Şerafedin Süleymani po emërohet për mësus në katunin Petashnice”.
Yo yo dil o, o ilç ne tayin ettilar o çüyün adıni unudim, oraya korktum cidem daha dolanidi bandalar, citmedım. Coldi içınci karar katunin Rrufc, Rrufci vjetër. Lipyan belediyesınde, Lipyan komunasında. Lipyan’dan bi içi-üç kilometro yayan cidıli okula. Aldım vendimi bi kuril ne tayin olmiş meytebın, beklemiş beni (anlaşılmay) staciyonunda. Bilimiş haber oldi ne vakıt cidecegım, bekley. “Hajde daskal. Hajde daskal” ama biz çomagayle cideysık, cideysık bi mezarlıklari ceçtık, “Ku o bre aj katun?” “Edhe pak, edhe pak.” Açan ştegadır şpat. Cittık bekledi çüyliler; “Na ka ardh daskalli!, na ka ardh!”, dedım hayde. O cece karşilık, akşamlık hazır olmiş şeyler fulyalar, piteler, nerde ben yerleşecegım. “A nesër po shkojm në shesin e shkollës, me ndreç, me rregullu.”
Yarındasi (anlaşılmay) başkani o shkolski odmorun. Colduk okula ne cürem?! Camlar kır düç, bankalar parça parça, kara tabla nerde işlenırdi yok, hucum millete temizleyelım, yeleştırelım. Bi türli yeleştırdık attık meydana, başladım devam çocuklarle Arnavutçe. Bi doksan ügrenci var idi. Birınci sınıf, içıci sınıf, üçüncü sınıf, derdınci sınıf. Defterler yok idi almak üle sırali. Tonlari yapaydık, çizeydık, şeyapaydık nerde notlari vereceksık bilmemne, ama bana şartlar hiçbitürli. “Këtë javë me Mulla Shabanin” orda yatacagım, bi çebe omuzumda. Yemegi, şeyi onda. Bubi hefte bubirisınde, bubi hefte yok nerde ikanam yok nerde payçlanam. A dersleri tutaym akşamle konferanslarda milletle. Hay anasıni deym ne taksiratsız imiştır deym bu dayanılmaz. A millet beni çok sevdi. Banımle yemin. Coli inspekcija Shefqet Velihu tanılık bi isla insan imiştır, henız son senelerde üldi. Bakti prova şimdi soray çocuklari, içi cün sonra citmekten evel yazdi onun düşüncelerıni. Super. Citmeden eve deym “Shoki inspektor, kom dy fjalë: Unë me kto kushte ktu nuk rri. Mo, katunarët me ty po bojnë be. Ja thash unë jom shehërli. Bu şartlarle ben devam edemem. Yok nerde payçlanam, yok nerde şeyolam, nasıl bilırsen beni burdan çek”. “Hayt hayt sen devam”. Ceçmedi bir hefte coldi bir karar, ceçesın Rrufci i Rri. Aralık Rrufci i vjetër, Rrufci i ri bilmem varmi bi kilometro ştüle bişey. Ama Rrufci i ri Karadaglilar. Okul, tam okul nasıl lazım olsun. Sırplar, Sırpçe. Ne araym be deym burda more? Mecerım oraya beş çüyden, Arnavut çüylerınden, Arnavut çocuklari oraya coli. Orda beraber Sırpların hem Arnavutların ayni yapida. Ama verdilar bi oda, verdilar bi tüfek bulunsun her ihtimale karşi. Hala dolanidi bandolar Kosova’da.
Ebru Süleyman: Nedır onlar?
Şerafedin Süleyman: Onlar ne stemeydilar partizanlık, komunist sistemıni.
Ebru Süleyman: Çim? Sırplarmi?
Şerafedin Süleyman: Balli Kombëtar, bu partilar Arnavutların po. Ama ortadada bi türli ne logično o direktorle kadın Vera Stanojević, kocasi daha evlenmemişidi buluşidilar, benden saklanidilar. Onunda uzun zaman o idi upravitel meytebın ama onunla çarpışidım sık sık, çünçi ben meytebın odalarıni kiverdım toplantilar içın. Socijalistički savez, cençler arada sırada toplanidilar, konferans. O kızaydi niçın çirleni meytep. Sonra lazım payçlansın bilmemne.
Nasıl bir cün coli bi çagri. Birden haber olasın oblasni komitet, cençler yönetimi. Hem haber olasın, Lazo Razović var imiştır hem Refki Davut Prizrenli ama o da komitette üdenık funksiyonal. Benda yarındasi Priştine’ye ah dedım bu baş isla, bekleym dairede. Daire nerde şimdi RTK. Cürdüm çi o “znašlo, zdravo, mirë se je ardh” bilmemne. “Çka ka? Šta ima novo?” ,“Pripremi se ti”. Kosara Balavanović, Ramadan Vranić’ın karisi Sırp. Ramadan evlenmiş idi bununle. A bu idi gazetar çocuklari yayıni hem çüli yayıni var idi yayınlar şeyde Radyo Priştine’de. Tahir Berişa Gilan’dan, Fahri Ferizoviç’tan. Biz beş çişi hem Drita Dobroshi. Bizım Dobroshi nice galiba bak neyeka mesel cidey. O Drita imiştır cüzel kız, kız ama tutkun. Beşımız Beligrad’a. Neye bre? Üç ay kurs treynerlerın, yönetici ve cençlerın teşkilatıni yürütmek içın ileride. Orda en tanılık şahıslar, deyelım Boris Kidrić, Egber Kadlec (anlasilmay) büle firmalar bize ders tutardi. Orda da sırpçeyi daha temizledım. Oni da bitırdım.
Ebru Süleyman: Hanci sene?
Şerafedin Süleyman: Efendım?
Ebru Süleyman: Hanci sene bu?
Şerafedin Süleyman: E hanci senenın şimdi ştodur o 49’dan peşin. 49’dan peşin diyebilırım se tam bilmeym çünçi dündükten üteden şimdi ben başladım merak olam se belediye komitesınde, partinın komitesınde ben üdenık funksiyoner. Agit Prop sektoruni tutardım hem o sekretar kadrolar içın. Seneler cidey, ben kalim orta okulle. Bi zaman beni var ezsın. 49’unda sonunda, açıli cene pedagoji kursi İpek’te. Cene orda hazır oli kadrolar okullar içın, okullar durma yayıli, durma açıli.
Banım sekretar komitetın imiştır, demeyem cahil po krut. “Partija misli o tebi.” Dedım “slušaj Miloš ostavi partiju, vreme prolazi. Ja hoču da idem da pohađam kurs da stićem kvalifikaciu.” “E idi pitaj Xhavit Nimanij.” Xhavit Nimanij o vakıt bog batina. Dobro, ben cideym Xhavit’a haber olim deym büle büle, “isteym cidem şeye”. “Vala sanın içın lazım sormak (anlaşılmay) Predrag Ajtič”. Predrag Ajtič cene Đoko Pajković’le pokrainski komitedın en büyükleri. Predrag konuşurdi Türkçe, Prizren’li. Cittım ona deym büle büle, hayt more dey “Xhavit oynamasın hade cit”, yazdım bi mektup citti İpek’e. Ben cene düneym Xhavit yaz deym, yazdi mektüp, aldım mektübi cideym İpek’e. İpek’te kurs hem Sırpçe hem Arnavutçe. Sırplar içın Sırpçe, Arnavutlar içın…
Ali Rexha direktor imiştır gurbyan. “Çet letër ka dhënë shoku Xhavit. Po,po, për juve funksijoner gjithmonë intervenime. Thashë unë nuk di çka pe shkrunë, po m’ka thonë me dorrëzu.” Okudi orda demiştır buni al yeleştır. Dey “nuk bon, gjysa kursit ka kalu, programi ka kalu, gjysa.” Üç ay uzadi, yari program citmiş. Beni da başladi titreme alsın. A Radovanović direktori bitevi kurs pedagojinın. O tanaydi beni. “Hajde Alija nemoj da se zezaš, daj čoveku.” Ver cirem derse. Dey cit filan klasa diverdi hanci kata, “cir oraya professor oradır”. Ben tak tak {kakalama işareti yapay}, Beqir Maloku.
O tanılık pedagog, tanılık professor bile vardır resmım onunle. “A, hayde Şeraf”, o ummiştır colişım hanci intervencija deym “shoku drejtor dërgoj si ndegjusë.” “O urdhëro”. Otururdi birınci ralede. Açan bakaym çimler var arkada. Oraya mecerım colmiş bütün o kadrolar sırali ügretmen okuluni ne devam etmişlar Cakova’da. E onlarida toplamişlar nice bizi. Kurstan sonra onlari da dagıtsınlar çüylere. Orda dersler akademski çünçi onların bazlari var, meytepten colmişlar. Dedım kuku kompromis olacagım. Çiktım tenefuza, ceniş tenefuza. Paralele orda, klasa paralele ayni yarım yurumlar nice ben; bitevi Kosova’dan “O Sherafi paska ardh” toplandık orda “Sherafi erdh, Sherafi po kthehët”. “Mo” bunlar şimdi verdilar bi kuvvet juni, juli, august en issi aylar. Degıştırdım oldum benda klasa C, orda başka bi türli dersler daha yavaş, daha temelli, cene biraz toparlandım. Ama düşünim nasıl idi şeyyapacagım o ne ceçmişlar bir ay kusur.
Onlar istirat yapay ben kapanık klaslarda, yaz, oku, yaz, oku. Cirdım ştosuna, ama banım cenel hayatımda matematik hiç cütürememişım, fizika, kimya, hiç. Fizika, kimya cene veç bi profesor Mymin Jakupi Gilan’li, onunle var idi bi hesap bi çarpışma, daha okula cirmeden. O veri fizikay hem kimyayi. Hodnikta dolaşi. Ben yavaş yavaş yaklaşim. “Zotni Mymin”. “A çka ka Sheraf?” Thashë “ti e din çë jom ardh ktu me përcjell mësimet.” Thashë “jom n’hall me kimi edhe me fizik.” “Hajde mëso mëso ti, mëso, mëso.” Hesapta dedi sıkılma. Şimdi kolkaym, hepisi vermiş imtihanlari ben bir. Dil drasë zezë. Çikaydım, çocuklar nice meytepte ne yapılır o şeytanlık. Haberım yok veridilar formlari, ben çabuk a o kose yazay şte bakmay. “A u bo thom? Po po thotë”, a bakay, “mirë shko n’vend”. Bi ceçit not yazdi. Ştüle ceçırmişım fizikay, kimyay.
Coldi (…) çikaym imtihana şimdilık bitevi dersler içın. Olcün o komisyada nerde imtihanlar verıli, colmişlar bunlar pokrainanın [vilayetin] faktorlari dinlesınlar. Ben şimdi lazım bubi derslerden mada historiyayi verim cevap. Orda da colur gazataci Rilindja’nın. Yarındasi gazatada çikay: “Sherafedin Sylejmani ka ardh me vonesë në kursin pedagogjik, kurr ka dal me dhonë pregjegjet prej nga landa historisë mes tjerash…”. Beni şimdi diktir aray o süzlerımi. Ben mektebi bitırdım shkëlqyshëm o kurs pedagojigi. Onunle aldım diplomay, oldum msusi diplomuar, i diplomum. Dilyım şimdi yari, şimdi oldum bitevi. Bitırdım kursi, dündüm beriye. E, e ondan sonra şimdi lazım bakam podsetnigi.
Ne zaman dündüm asçerlıgımdan 51’inde, colurum colmam burda Türk halkının haklari başlamiş idi açılsın. Taçi idim ben asçerlıkte bu mesele yeleşmiş. Şimdi bekleylar aceba ben çendımi nasıl bildırecegım. Çünçi hep Arnautçe okudum, ümid ettilar ben devam edecem Arnavut cibi. Şimdi lazım oldi alam lična kartaj, asçerden celdim. Cideym (…) odsegın sekratarına Branko Ćurović imiştır adi. Dey “Ovde nacionalnost kako da pišem?” “Kako da pišeš, Turčin!”. En evvela orda bildırmişım ben neyım tamam, hoşuna coldi, şimdi ben aurotitet idım o vakıt.
Ema bu vazifey ne yapaydım nice sekretar çagırdilar dedilar “Sen bu işi var ise mümçüni bragasın, başlamiştır Radyo Priştine’de Türkçe misyonlar. Sen cidesın nice krye redaktor i emisjoneve gjuhën turke”. Braktım ceçtım radyoya. Radyoda şindi devam yayınlar Türkçe. Orda buldum, Selahattin Kelmendi. Beyfendi adam Priştine’nın. Şimdi çabuklarda çocuklari içi çocugi üldi. O üldi daha erçen. Oraya ceçmeden çalışırdi elektro dairelerınde. Direktor idi Alush Gash tanılık 41’lık esçi savaşçi. Onun da hoşuna coldi çi ben tayin oldum. Çünçi onlar hiç birisi Türkçeyi tutturamaydilar. A zanedilar çi ben şimdi çok çimbili ne yapacagım. Tebrik etti aylıgi yapti, bi ufak daire.
O daire bizım stanımıza karşi. Se biz sonra zamanlar oni unuttum diverem nasıl degıştırdık evi. Karşimızda, karşida kuyna içın predvicelenmiş zamanında açan yapılmiş o olmiş daire. Orda bi yazi maçinasi, bi şifonyer, bi masa, Selahattin, ben. Selahattin yapardi tercüme Sırpçe’den Türkçe’ye; Arnavutçe’den bilmem yapmazdi, Türkçe’den çevırırdi.
Çok defa mecbur oli cirsın spekaraya cirsın okusun haberleri Türkçe. Bikaç çere benda kakılmişım bilmeyerek ama o yazaydi isla, o tam esçi Türkçe okuydum haberleri. Ama bi sevda, bi istek henız yeni başlaysık. Yavaş yavaş ben orda üç sene vazife yaptım. Arada kuruldi Türk Müzik Orkestrasi, Rasim Sali’yle ve onun grupiyle, Bayruş Kırveş, Adem Macula, Şükrü Gırnataci o cene şey Rom. Sonra Kültür Sanatlar Cemiyet’ın, Yeni Hayat’ın grupi, müzik grupi, onlar da baglandi sırali programlar başladi citsın, başladi cenişlensın. Türkçe hemen hemen yüzde yedi programda biz hisse alırdık. Sırali haberler, çocuklar içın ayri yayınlar. Sonra radyo hemisyonlarıni angajim edeydık dişardan. Daha tanılık arkadaşlari Süreya Yusuf, Ali Aksoy, Eyüp Safçi, Emin Mecihan, hele Enver Baki daha birçok ögretmenler okulların hepsıni bagladık radyo emisyonlarına. Büle çi bayagi parladi program.
Nicededım üç sene ben o vazifeyi yaptım, ondan sonra başkalari başladi yürütürsün valla hatır edemeym çim aldi sonra teslimi. Coldi başka problem, cene beni çagırdilar. “Sen burda madatıni hemen hemen bitırdın. Sen lazım seçılesın cençler, Kosova cençlerının başkani”. Yirmi seçiz yaşında idım o vakıt ben başkan bitevi cençlerın Kosova’nın.
Ebru Süleyman: Hanci sene?
Şerafedin Süleyman: O sene, 1956 – 1957. Ama kısa bi zaman bir sene yaptık. Ondan sonra ne oldi? Hey… (cüley) Ben nice Kryetari İ Rinisë Kosovës cittım Prizren’e konferencija cençlerın rrethi Prizrenin. Prizren’ın kazasi. Katıldım selamlayacagım eyalet adına.
Birınci cün konferans yapıldi büle yapılidi kuştan sonra başlaydi solemnitet selamlar şeyler, yarındasi daha radno düşti sıralar şeyler. Colilar belediye komitetıne Prizren’ın. “Şeraf araba hazır birden cidesın Priştine’ye”. “Nasıl bragam konferansi?” ‘Rica edeym büle emrettilar pokrainski komitetten hem haber olasın oblasni komitede”. Hay anasıni nedır bu?
O cün mecerım odborniklar srezn (belediye vekilleri) toplanmişlar lazım seçsınlar srezn (belediye) başkanıni. Orda başkanlık yapardi Elhami Nimani, Xhavit Niman’ın kardaşi. Ayni nosioc spomenice ama o tahin olmiş generalni direktor en büyük preduzeçenın (şirketın) Beligrat’ta. O lazım üteye citsın, oni çim degıştırecek? Burda bunlar eyaletın, srezn faktorlari çimi koyalım? A alışkanlık olmiş idi çi bunlar ne tahin olur hep daima lazım olsun. Monapol, başka çimse colamaz. Olsun savaşçi 41’lık , olsun karakteristikalari pozitif. Büle çi bulamaylar hem olsun neka ise yerli, kasabali. Bu elementleri bunlar hep kabul edırdi.
Coldum ben enem o sari yapi nerde şimdi Ministrija e Arsimit, nedır ortalıkta. Orda var imiştır bi büyük sala. Orda odborniklar toplanmişlar, dolanilar bekleylar nevakıt başlayacak toplanti. Ayni zaman nerde RTK Dušan Mugoša, grupayle srezn hem pokrainın daha konuşilar çim. Çim, çim, çim? A millet bekley. Kolkar birisi der “Var teçlif, Şerafedin Süleyman!”.
Hashim Mustafa, buni çimseye anmamişım, o çok kıskanç imiştır. “Jeste odličan je ali mlad, ne iskusan” Dušan Mugoša çevıri “Nekaje ne iskusan, bacimoga u vatru, akoje sposoban neka ugasi, ako ne nek izgori. Odluka pala.” Colilar cene komplet salaya ben orda salada oturim dolanim “hajde počinjemu”. Cirdık ben birınci ralede Hashim’le. Hashim dey “Oldi”. “Ne oldi bre?” “Duyarsın”. Hiç banımle konuşmadan peşin kabul edim mi, yok mi. “Pe nisim” .
Çikti en ulice bu procedurayle. “Pe hapim mledhjen e srezit, a ka kush propozim për predsednik?”. Cah Arnavutçe cah Sırpçe {cüley}. Kolkti Stanoja Aksić, o vakıt sekretar sredski kominitedın, kuvetli adam hem çok inanırdi cençlere verırdi ünlük cençlere. “Unë ne emrën krejtve, bazë nenit, filan filan, o praviloya [kanuna] cüre kemi propozim Sherafedin Sylejmani, momentalisht osht në Prizren”. Bilmeylar velam çi colmişım birisi “Jo jo këtu osht!”. “Le t’qohët”, kolkaym ayaga. Koridor dolli çok interesant var idi çim colacak. “A ka kush do një propozim tjetër?” “Nuk ka.” “T’lutna kryetarin”. Çikaym yukari. Cenç bre yigırmi seçiz-yigırmi dokuz yaşlarında. Cürmeym çimseyi aşarda. Basti karanlık. Ceçtım oturdum aldım o potsednigi [not defterıni]. Teşekkür ettım, bikaç süz Sırpçe, Arnavutçe.
“Po kalojmë pikën e dytë”. Ben şimdi devam asbaşkan. Smajo Jusufi, esçi kadar, ceçmiş çok şeyleri ekonomiya içın o. “A ka propozim tjer?” “Nuk ka”. Hayde coldi yanımda oturi. “Po kalojm pikën e tretë. Nën kryetari i dytë”, İçınci asbaşkan, Alexa Vučinić bitane Sırtpan Ferizoviç’li. Se lazım idi kapılmak bittevi tereni. Oni da seçtık üçünci az başkan, “Abdullah Hoxha prej Kaqanikut”. Oni da seçtık “me këto mbarum”. Verdık son. “A dëshiron dikush fjalë?” Fadil Hoxha: “Une”. Çikti Fadil. Detyrat! përgjegjsija! yapti deym kuku ne buldi beni {tutay başıni}, işlememişım hüçümette! Olmadinada [cençlık kollarında] dragi-drugovi orda yok član, paragraf düşeymiydi aklıma zakonlar [kanunlar], dedım kayam, yedım!
Bitti toplanti tebrik edilar, kucaylar bilmemne. A ben aklımda düşünim, more yırttık isla bu büyük mevki ama bu mevkide nasıl ceçırecegım? Elhami Nimani dikkat etti çi ben aldım korkiyle, bir hefte banımle dert cüz arasi işlemiştır; verırçe moral. “Buni büle, buni büle, buni büle, sakın şey yapasın kolebi (çelişkili) olasın. Hiç, yürü var yanında yardımciların. Korun bu büyügünden odur megaloman!” Zaten onun zamanında yapıldi bitevi Kosovo Polje’de o obyektler. Prištino Gračanićki Srez başlanırdi, Podiyeva’dan taçi Ceneral Yankoviç’e. Yigırmi belediye esnasında içiyüz ellibin hane, içiyüz ellibin nüfus, en büyük srez Kosova da. Bitevi Kosova da var idi beş srez. Mitroviça’da Kadir Reuf, Gilan’da Lazar Ivkov, Prizren’de Mehmet Maliç, İpek’te Aluş Gaş, Priştine’de ben. Ben en cenç.
Yarındasi gazatalar “naimlađi presednik sreza Kosova i Metohije” resımle süzlerle, bittevi Yugoslavya aldi. Hay anasıni deym nasıl cütürecegım. Başladım ama soğuk kanle, yavaş yavaş. Buldum çimlere dayanabilırım, çimlere inanırım. Ne derlar ak yüzle bi bir sene ka üfterdım. Bi sene zarfında, bitmeden bi sene, coli emır Beligrat’tan “srezovi se ukidaju u Jugoslaviji”, ha dedım kurtuldum. Süney srezler şte institucion Shtetëror. Daha sünmeden ben devami teslim edim Smajo Jusufi’ya, o en uliceye. Deym sen devam et bitır. Kalmiş idi daha bir ay mi ştüle bitsın bitevi mandat. Bana verdilar hediye yedi tane çitap İvo Andrić znak zahvalnosti çteşekür belgesi] sonra süzler, teşekkürler bilmemne, aplauslar çi ak yüzle bitırdım vazifemi. Bununle srezler kapandi, sonra dur ne colidi…
O vakıt yigırmi seçiz- yigımi dokuz yaşlarında. Sonra ceçtım şeye, şimdi kalmayam vazifesız, Eyalet Sosyalist Birlıgınde üdenık funksiyoner. Hem bi funksiyon nice sekretar cibi o şeyın. O vakıt, başkan Sinan Hasani idi, o Sinani şimdi ansan çikti tradhtar çikti, yaptilar oni Allah Allah. Orda ceçırdım vallahi dur…